Ιστορική ανακάλυψη επιβεβαιώνει τη θεωρία του Αϊνστάιν

Μια ιστορική ημέρα για την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Ομάδα αστροφυσικών στις ΗΠΑ κατάφερε να επαληθεύσει την τελευταία πτυχή της Θεωρίας της Σχετικότητας: την ύπαρξη βαρυτικών κυμάτων στο σύμπαν.

«Aνιχνεύσαμε βαρυτικά κύματa. Τα καταφέραμε!» Με αυτή τη λιτή αναφώνηση ο επικεφαλής του πειράματος αστροφυσικής LIGO (Laser Interferometer Gravitational Wave Observatory), Ντέιβιντ Ράιτζε, ανακοίνωσε σήμερα σε ειδικό συνέδριο στην Ουάσιγκτον αυτό που η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα περίμενε εδώ και πολλά χρόνια: την πειραματική επαλήθευση της τελευταίας «ψηφίδας» της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας που είχε αναπτύξει πριν από 100 περίπου χρόνια ο Άλμπερτ Αϊνστάιν αλλά μέχρι σήμερα παρέμενε άλυτος γρίφος για γενιές αστροφυσικών.

Αυτή η μικρή αλλά καθοριστικής σημασίας πτυχή της θεωρίας του Αϊνστάιν που αποτελούσε «μυστήριο» αφορούσε την επιβεβαίωση της ύπαρξης βαρυτικών κυμάτων στο σύμπαν, τα οποία ο ίδιος γερμανός φυσικός είχε περιγράψει ως «ρυτιδώσεις στο φάσμα του χωροχρόνου». Για πολλούς επιστήμονες η σπουδαιότητα της σημερινής ανακάλυψης μπορεί να συγκριθεί μόνο με την κατάρριψη της ηλιοκεντρικής θεωρίας από τον Γαλιλαίο, ο οποίος είχε πει το περίφημο «Κι όμως κινείται!». Για άλλους η ανακάλυψη αυτή εντάσσεται σε μια σειρά εξίσου σημαντικών ανακαλύψεων στο πεδίο της αστροφυσικής που έχουν λάβει χώρα τελευταία χρόνια, όπως η ανίχνευση του μποζονίου Χιγκς, γνωστού και ως «σωματίδιου του Θεού», το 2012.

Μια θεωρία 100 χρόνων

Η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν, τομή για τη σύγχρονη φυσική

Όπως ανέφερε ο επικεφαλής του πειράματος στη σημερινή συνέντευξη τύπου οι αστροφυσικοί της ομάδας LIGO έφτασαν στην ανακάλυψη αυτή ήδη από τις 12 Σεπτεμβρίου 2015, όταν οι ανιχνευτές τους κατέγραψαν για πρώτη φορά στην ιστορία της αστροφυσικής βαρυτικά κύματα που προέρχονταν από τη σύγκρουση δύο μαύρων τρυπών. Σύμφωνα με τον Ράιτζε αυτό ακριβώς είχε περιγράψει σε θεωρητικό επίπεδο αναφορικά με τις μαύρες τρύπες ο Αϊνστάιν πριν από έναν αιώνα. «Οι εν λόγω μαύρες τρύπες έχουν μάζα 30πλάσια από τη μάζα του ήλιου και βρίσκονται 1.3 δις έτη φωτός μακριά», είπε χαρακτηριστικά.

Για τις ανάγκες του πειράματος χρησιμοποιήθηκαν δύο όμοιοι ανιχνευτές που κατέγραφαν αδιάλειπτα δεδομένα επί σειρά ετών έχοντας ως βάση την Ουάσιγκτον και τη Λουιζιάνα. Χάρη σε αυτούς τους ανιχνευτές ακριβείας οι ερευνητές κατάφεραν να καταγράψουν απειροελάχιστες συμπαντικές δονήσεις, οι οποίες πειραματικά αποδείχθηκε ότι προέρχονταν από διερχόμενα βαρυτικά κύματα. Αυτές ακριβώς τις δονήσεις είχε προβλέψει ο Αϊνστάιν, ο οποίος τις είχε μάλιστα παρομοιάσει γλαφυρά με σχήματα που δημιουργούνται στην επιφάνεια του νερού όταν ρίχνουμε μια πέτρα. Οι προβλέψεις του δεν μπορούσαν όμως να επαληθευτούν πειραματικά.

Προς Νομπέλ Φυσικής

Γράφημα που αποτυπώνει την κίνηση των βαρυτικών κυμάτων

Δίχως αμφιβολία η ανίσχνευση βαρυτικών κυμάτων ανοίγει νέους ορίζοντες για τη μελέτη ακόμη και των πιο περίπλοκων συμπαντικών φαινόμενων, ενώ αναμένεται να αλλάξει άρδην τον τρόπο υπολογισμού μεγεθών που αφορούν μακρινά άστρα, γαλαξίες ακόμη και μαύρες τρύπες. Σύμφωνα με αστροφυσικούς η σημερινή επαλήθευση της ύπαρξης βαρυτικών κυμάτων αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στην κατανόηση και της γένεσης του ίδιου του σύμπαντος, λίγο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.

Οι επιστήμονες που συμμετείχαν στην ανακάλυψη των βαρυτικών κυμάτων είναι πολύ πιθανό να λάβουν το επόμενο Νομπέλ Φυσικής. Οι ερευνητές που μετέχουν στο συγκεκριμένο πείραμα εδώ και τέσσερεις δεκαετίες προέρχονται εκτός από το πρόγραμμα LIGO και από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech), το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT). Ας σημειωθεί, τέλος, στο συγκεκριμένο πείραμα συμμετείχαν εδώ και τέσσερεις δεκαετίες αστροφυσικοί όχι μόνο από το LIGO αλλά και από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech), το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT).

DW, AP, reuters dpa / Δήμητρα Κυρανούδη