Friday, January 30, 2009

της Ευρώπης το ζύμωμα.




Της Ευρώπης το ζύμωμα

Αξίζει νάσαι νέος τις εποχές ετούτες, νάχεις καλή δουλειά ,να διαφεντεύεις τα λεφτά σου ,νάχεις υγεία και ταξείδια ,εμπειρίες και γνώση από τόπους χώρες και λαούς , να μιλάς τρείς και πέντε γλώσσες ,να αναζητάς πάντα τό όνειρο ,που συνειδησιακά σου δίνει την παρόρμηση για την κατάκτηση της ευτυχίας. Καί να γράφεις -να γράφεις του νού τα ερεθίσματα σε χαρτί η σε γυαλί,και που ξαναδιαβάζοντας τα ,ζείς το περασμένο μεγαλείο και νοσταλγείς τον χρόνο και γελάς -γελάς. Κ'έχεις την συγκίνηση μεσα από τον υπολογιστή σου ,τίς ώρες της σχόλης ,να μιλάς ,να διαλογίζεσαι να βλέπεις, να γελάς με φίλους -φίλες και γνωστούς στην άλλη μεριά του κόσμου .Να που η εποχή μας ζύμώσε μέσα στο νέο περιβάλλον τις καινούργιες μας γενηές .Απίστευτο.Ολα πόσο άλλαξαν.- Μς -Λορνιόν

Διονύσης Αποστολάτος - άρθρο από το kefalonitis.com
Δημοσιεύτηκε: 2 Φεβρουαρίου, 2006

Διονύσης ΑποστολάτοςΟ μεγάλος Κεφαλονίτης μαέστρος Διονύσης Αποστολάτος που έγραψε ιστορία στη χωροδιακή μουσική και όχι μόνο, παραχώρησε συνέντευξη στο περιοδικό ?Εικόνες?. Το κείμενο που ακουλουθεί αναδημοσιεύεται από το τευχ.204 που κυκλοφόρησε στις 22 Ιανουαρίου 2006 ως ελάχιστος φόρος τιμής στο τεράστιο έργο του.

Επέλεξε να μείνει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας συνειδητά, γιατί πιστεύει ότι με τα 5.000 τραγούδια του, τους 6.000 μαθητές του και τη συνεργασία του με τα μεγαλύτερα ονόματα του σύγχρονου ελληνικού πενταγράμμου απλώς υπηρέτησε την τέχνη που αγάπησε με τόσο πάθος: την πολυφωνική μουσική. Μας παρακάλεσε να τον αποκαλούμε απλώς μαέστρο και μας υποδέχτηκε στο σπίτι του, όπου διακρίναμε εκατοντάδες βραβεία και διακρίσεις, χρυσούς δίσκους, αλλά και φωτογραφίες που αποδεικνύουν μια μοναδική πορεία στο «ελληνικό ποιοτικό τραγούδι» όπως το αποκαλεί. Ολη του η ύπαρξη είναι μια μελωδία και ένας αέναος έρωτας, στον οποίο αφιέρωσε την καριέρα και τα τραγούδια του: στη γλυκιά του σύζυγο Καίτη Αποστολάτου, η συμβολή της οποίας υπήρξε καθοριστική στην καριέρα του.

Εικόνες: Καθώς διαβάσαμε το βιογραφικό σας σχηματίσαμε την εντύπωση ότι πρώτα μάθατε τις νότες και μετά την αλφάβητο...

Διονύσης Αποστολάτος: Πραγματικά και εγώ αυτήν την εντύπωση έχω. Ημουν μικρό παιδί ακόμα όταν θυμάμαι τον εαυτό μου να κρατάει δύο ξύλα και να προσπαθεί να παίξει βιολί. Ο πατέρας μου είχε αντιρρήσεις να ασχοληθώ με τη μουσική, αλλά ο μεγάλος δάσκαλος του βιολιού που έτυχε να βρίσκεται τότε στην Κεφαλονιά, ο Ιταλός Ράνταμ Μανιόνι, με δίδαξε ενώ δεν είχα πάει ακόμα σχολείο. Με μύησε στο ωραιότερο μυστήριο της ζωής που φέρνει τον άνθρωπο κοντά στον Θεό και στους αγγέλους: στη μουσική. 

Με το βιολί όμως δεν συνεχίσατε, αφού σε πολύ μικρή ηλικία είχατε την «τύχη» να διευθύνετε μια μεγάλη χορωδία.

Εγώ ξαναγεννήθηκα ουσιαστικά την ημέρα που άκουσα στο υπέροχο Θέατρο Κέφαλος, που δυστυχώς κατέστρεψε ο σεισμός, μια τετράφωνη ζακυνθινή χορωδία. Σοκαρίστηκα ειλικρινά. Εκείνο το βράδυ δεν κοιμήθηκα γιατί ανακάλυψα το μεγάλο μου πάθος για την πολυφωνική μουσική. Τη χορωδία και την καντάδα. Ενα πάθος που μόνον ως αρρώστια μπορώ να περιγράψω, αφού ζω και αναπνέω γι' αυτό το είδος μουσικής. Μελέτησα σκληρά και καταξιώθηκα γρήγορα ανάμεσα στους συμπατριώτες μου Κεφαλονίτες, που ως γνωστόν γέννησαν την καντάδα. Ημουν μαθητής ακόμα του γυμνασίου όταν διηύθυνα την πρώτη Μεγάλη Ανδρική Χορωδία Αργοστολίου. Ηταν Απρίλης του 1944, στην Ιερά Μητρόπολη, όπου ψάλαμε το Τροπάριο της Κασσιανής. Εκεί πήρα το βάπτισμα του πυρός για μια 60χρονη καριέρα που ακολούθησε γεμάτη μελωδίες. 

Το αθηναϊκό κοινό πότε σας γνώρισε για πρώτη φορά;

Στην Αθήνα ανέβηκα στις αρχές της δεκαετίες του '50 για να πάω στο Ωδείο και να πάρω το πτυχίο μου. Εκεί γνώρισα τη γυναίκα της ζωής μου. Τον μεγάλο μου έρωτα. Τη σύζυγο μου Καίτη, η οποία ήταν καθηγήτρια στο Ελληνικό Ωδείο τον καιρό εκείνο. Μια εκπληκτική τραγουδίστρια που οι παλαιότεροι τη θυμούνται με νοσταλγία, αφού την αποκαλούσαν τότε «αηδόνι». Αυτή η γνωριμία στάθηκε σταθμός στην καριέρα μου, αφού μαζί χέρι χέρι και με πυξίδα την αγάπη μας κάναμε ένα εκπληκτικό ντουέτο που λάτρεψε το κοινό.

Μιλήστε μας για τις τότε εμφανίσεις σας.

Με την Καίτη μου γράψαμε πολλά τραγούδια και μελωδίες, σχεδόν 5.000 μέχρι σήμερα. Κυκλοφορήσαμε περίπου 20 δίσκους. Τραγουδούσαμε όμως για λόγους βιοπορισμού σε νυχτερινά κέντρα του '50, δίχως μικρόφωνα πάντα. Μόνο με την ψυχή μας. Και θυμάμαι τον τότε πρωθυπουργό Καραμανλή να κάθεται μέχρι το τέλος του προγράμματος μας και να μας απολαμβάνει με την παρέα του. Ηταν πολύ τακτικός μας πελάτης, όπως ήταν και η ελίτ του πνευματικού και επιχειρηματικού κόσμου της εποχής. Κάθε Δευτέρα επίσης κάναμε εκπομπές στο Ραδιόφωνο με μεγάλη ακροαματικότητα, ενώ είχαμε και τηλεοπτικές εμφανίσεις μέχρι και τα τέλη του '70. Επιτρέψτε μου μόνο να τονίσω ότι οι καλλιτέχνες που έπαιζαν μαζί μας τότε και τραγουδούσαν έρχονταν μόνο για την τέχνη. Ανθρωποι απλοί που δεν πληρώνονταν, αλλά το έκαναν από μεράκι και αγάπη για το ποιοτικό τραγούδι.

Κορυφαία στιγμή στην καριέρα σας; 

Αναμφισβήτητα οι συναυλίες μου στο Ηρώδειο κάθε καλοκαίρι τη δεκαετία του '60. Για πρώτη φορά παρουσιάσαμε την Επτανησιακή Χορωδία και την καντάδα στο αθηναϊκό κοινό. Την υποδέχτηκε θερμά και κάθε βράδυ 5.000 άνθρωποι πλημμύριζαν κυριολεκτικά το θέατρο και τραγουδούσαν μαζί μας. Δεν μας άφηναν να κατεβούμε από τη σκηνή. Αξέχαστες στιγμές από μια εποχή μακρινή, αλλά τόσο ρομαντική και όμορφη. 

Στη μακρόχρονη αυτή πορεία σας έχετε συνεργαστεί με πολλά μεγάλα ονόματα του ελληνικού πενταγράμμου. Εχετε ξεχωρίσει κάποιους;


Ποιον να αναφέρω πρώτα. Προπολεμικά με σημάδεψαν ο Αττίκ και ο Σουγιούλ, του οποίου τα τραγούδια τα εναρμόνισα για χορωδία αργότερα. Τον αγαπημένο μου Μίκη Θεοδωράκη τον θυμάμαι παιδί ακόμα στην Κεφαλονιά, όταν ήταν εκεί με τους γονείς του, να μας ακούει να παίζουμε καντάδες. Επηρεάστηκε πολύ από τα ακούσματά μας και ένα μεγάλο μέρος του έργου του πηγάζει από την επτανησιακή μουσική. Συνεργάστηκα επίσης με τον Γιάννη Σπανό. Τον Γιώργο Χατζηνάσιο που αγαπώ πολύ και τον Μίμη Πλέσσα. Τον Λουκιανό Κηλαηδόνη με το τραγούδι του Στο θερινά σινεμά, που ουσιαστικά είναι μια καντάδα! Και φυσικά τον φίλο μου Σταμάτη Σπανουδάκη, όπου πήρα και χρυσό δίσκο μαζί του για τη συνεργασία μας στο έργο του ο Μαρμαρωμένος βασιλιάς. Ιερά τέρατα της μουσικής μας όλοι ανεξαιρέτως, που η πολιτεία δεν τους τιμά όσο πρέπει. Καλά τα αμερικανικά βρε παιδί μου, αλλά οι άνθρωποι αυτοί είναι η ιστορία του τραγουδιού μας. Ας μάθουν και οι νέοι μας το έργο τους, που αποτελεί την παρακαταθήκη για το μέλλον της μουσικής στον τόπο μας. Πρέπει να τους ακούμε συχνότερα στο ραδιόφωνο!

Από τραγουδιστές με ποιους έχετε συνεργαστεί περισσότερο;

Με τον Γιάννη Πάριο, με τον οποίο έχουμε μια πολύ καλή φιλία, αλλά και τη Δήμητρα Γαλάνη, την Αλκηστη Πρωτοψάλτη και πολλούς ακόμα που ενδέχεται να αδικώ που δεν τους αναφέρω. Ξεχωρίζω όμως τη συνεργασία με τη μεγάλη Μπέλλου σε έναν δίσκο του Ανδριόπουλου, που τον αγαπάω πολύ. Ωραίος άνθρωπος η Σωτηρία. Ανεπανάληπτη.

Με τα παιδιά όμως έχετε μια ξεχωριστή σχέση και εξακολουθείτε μέχρι σήμερα να τους διδάσκετε τα μυστικά του χορωδιακού τραγουδιού.

Εχω 6.000 παιδιά και όχι ένα, όπως λέω χαριτολογώντας. Είναι όλα δικά μου γιατί τα αγάπησα πολύ. Τα δίδαξα τα δύο παραδοσιακά μας όργανα, το μαντολίνο και την κιθάρα, και το έκανα αφιλοκερδώς. Μάρτυς μου ο Αγιος Γεράσιμος αν ποτέ λειτούργησα εμπορικά με τους μαθητές μου. Το έκανα για να διασώσω την παράδοση μας και μόνο. Σήμερα πολλοί από αυτούς είναι επώνυμοι μουσικοί και τους καμαρώνω όταν με αποκαλούν «δάσκαλο». Τα παιδιά είναι η ζωή μου και η διδασκαλία της ποιοτικής μουσικής προς τις νεότερες γενιές έργο θεάρεστο για μένα και τη σύζυγό μου, που τους κάνει τα φωνητικά. Αυτός είναι άλλωστε και ο προορισμός μας πια. 

Τι συμβουλεύετε τους νέους μαθητές σας; Ποιο δρόμο να ακολουθήσουν σε μια εποχή που η εμπορευματοποίηση κυριαρχεί; 

Να μελετούν πολύ και να αγαπήσουν με πάθος αυτή τη μουσική. Δεν θα τους φέρει τσουβάλια με ευρώ, αλλά θα τους ανεβάσει ψηλά στους ουρανούς. Γιατί η μουσική αυτή βγαίνει μέσα από τις ψυχές μας. Είναι «θεία» και το έργο όσων την υπηρετούν ιερό. Ειδικά οι χορωδοί να κάνουν πολλή φωνητική, που είναι η γυμναστική τους. Συνεχής εξάσκηση και αγάπη γι αυτό που κάνουν. 

Πολλοί άνθρωποι της Τέχνης και του Πολιτισμού γενικότερα έχουν καταθέσει τη θλίψη τους για την αδιαφορία της πολιτείας στην προσφορά τους. Θα λέγατε ότι αυτό ισχύει και για εσάς;

Είμαι πολύ απογοητευμένος. Τόσα προσφέραμε και εγώ και ο αείμνηστος Φώτης Αλέπουρος, που έφυγε πικραμένος, και όμως μας ξέχασαν τελείως. Εμείς θεμελιώσαμε τη χορωδιακή μουσική και δεν ακούσαμε ούτε ένα μπράβο, έτσι για τα μάτια του κόσμου βρε αδελφέ. Η πολιτεία μας έχει εγκαταλείψει τελείως και αυτό με πληγώνει. Οπως και τη σύζυγό μου, που δεν της έχουν δώσει σύνταξη ακόμα, παρά την αναγνώριση του έργου της από το υπουργείο Πολιτισμού και την αντίστοιχη επιτροπή. Περιμένω τον υφυπουργό κύριο Τατούλη να πάρει μια απόφαση, αλλά καθυστερεί πολύ. Η κατάσταση αυτή με έχει πικράνει βαθύτατα, γιατί κάτι προσφέραμε και εμείς σε αυτόν τον τόπο και τον πολιτισμό του. Δεν μας αξίζει μια σύνταξη έπειτα από τόσα χρόνια; 

Στη σκηνή κάποτε σας αποκάλεσαν «αιώνιο έφηβο». Ποια είναι τα σχέδια λοιπόν ενός ανθρώπου που κρύβει στην ψυχή του τόσο ρομαντισμό και αγάπη για τη ζωή; 

Είμαι μάχιμος πάντα με την μπαγκέτα μου στο χέρι για να διευθύνω. Είμαι πάντα ένας απλός μαέστρος που ζει μόνον όταν βρίσκεται ανάμεσα στους μουσικούς του, υμνώντας τη μουσική και τον έρωτα. Και όσο υπάρχουν ερωτευμένοι θα τραγουδάνε τις καντάδες μας. Τη δεκαετία του '40 όταν ξεκινήσαμε εγώ, ο Αλέπουρος και οΤσιλεβρής τη δημιουργία χορωδιών ήταν μόνο 4-5 σε όλη την Ελλάδα. Σήμερα είναι 500 και παραπάνω. Παίρνουμε ακατέργαστο υλικό με ανθρώπους που δεν έχουν τραγουδήσει ποτέ και βγάζουμε αγαπημένες μελωδίες. Οσο αντέχουμε και όσο ο κόσμος θα έρχεται για να μας ακούει. Είμαστε πάντα μάχιμοι!

Tuesday, January 27, 2009

Εφυγε από τη ζωή ο Διονύσης Αποστολάτος

Εβαλε την επτανησιακή καντάδα στο Ηρώδειο«E» 27/1
mail to Εκτυπώστε το Αρθρο Μεγαλύτερα Γράμματα Μικρότερα Γράμματα

Ο άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή του στη διάσωση και διάδοση της επτανησιακής μουσικής, ο Κεφαλονίτης μαέστρος, συνθέτης 5.000 τραγουδιών, δάσκαλος 6.000 μαθητών και ενορχηστρωτής Διονύσης Αποστολάτος έφυγε από τη ζωή.

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Εφυγε από τη ζωή ο Διονύσης Αποστολάτος

Γεννήθηκε στο Αργοστόλι της Κεφαλονιάς και φοίτησε στο Εθνικό Ωδείο της Αθήνας, ενώ πολύ σύντομα ανέπτυξε πλούσια δράση στον χώρο του χορωδιακού τραγουδιού. Διετέλεσε διευθυντής της «Επτανησιακής Χορωδίας - Μαντολινάτας» και έβαλε την επτανησιακή και αθηναϊκή καντάδα στο Ηρώδειο στις δεκαετίες 60 και του 70.

Ιδρυσε σχολές χορωδίας συνοδεία μαντολινάτας σε πολλούς ελληνικούς δήμους και κοινότητες, δίδαξε μαντολίνο και κιθάρα σε περισσότερα από 6.000 παιδιά. Εχει γράψει 20 και πλέον μεγάλους δίσκους με χορωδιακά τραγούδια και διωδίες με τη γυναίκα του Καίτη Αποστολάτου. Ανέπτυξε πλούσιο συνθετικό έργο («Ηρθες σαν την άνοιξη», «Λίγες καρδιές αγαπούνε» κ.τ.λ.) και έχει διασκευάσει, μεταγράψει και εναρμονίσει εκατοντάδες τραγούδια για ανδρικές, μεικτές, γυναικείες και παιδικές χορωδίες, ενώ έδωσε και πολλές συναυλίες σε Ελλάδα και εξωτερικό.

Ωστόσο, έγινε ευρύτερα γνωστός μέσα από τις ραδιοφωνικές και τις τηλεοπτικές εμφανίσεις και εκπομπές που έκανε κατά την περίοδο 1960-1975.

Υπήρξε τακτικό μέλος και έφορος εκδηλώσεων του Συνδέσμου «Ελλήνων συνθετών» και ιδρυτής της «Ιονίου Μουσικής Σχολής». Μέχρι σήμερα ήταν σύμβουλος επί των καλλιτεχνικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων της Μουσικής Εταιρείας «Διονύσης Λαυράγκας». Η κηδεία του θα γίνει την Τετάρτη 28 Ιανουαρίου στο Νεκροταφείο Μελισσίων.

Thursday, January 22, 2009

Επισκόπηση τύπου | 19.01.2009

«Η Εγγύς Ανατολή είναι το πρώτο τεστ για τον Ομπάμα»

Ο ευρωπαϊκός τύπος αφιερώνει για τρίτη εβδομάδα τα πρωτοσέλιδά του στις εξελίξεις στη Γάζα. Μια γερμανική εφημερίδα σχολιάζει την επανεμφάνιση του "Επαναστατικού Αγώνα".

«Ας ελπίσουμε ότι η ανακοίνωση εκεχειρίας στη Γάζα θα είναι η αρχή του τέλους της αιματοχυσίας», σημειώνει σήμερα η βρετανική εφημερίδα The Independent:

«Είναι μια καλή αρχή. Το ζητούμενο είναι τώρα ένας μόνιμος διακανονισμός στην περιοχή.»

«Όμως το διεθνές κύρος του Ισραήλ συρρικνώθηκε και έτσι η απαιτούμενη εμπιστοσύνη για έναρξη διαπραγματεύσεων για το μέλλον της περιοχής παραμένει το ίδιο ισχνή, όπως και πριν από την εκεχειρία.»

«Η ανάφλεξη της σύγκρουσης δεν έχει ακόμη αποσοβηθεί.

Χωρίς διεθνή βοήθεια δεν πρόκειται να επιστρέψει η γαλήνη και η ησυχία στην περιοχή», υπογραμμίζει η γαλλική εφημερίδα Le Figaro:

«Δεν συνιστά επίσης έκπληξη το γεγονός ότι τα όπλα εσίγησαν ακριβώς τη στιγμή που ο Μπάρακ Ομπάμα είναι έτοιμος να αναλάβει την εξουσία στις ΗΠΑ.

Διότι το Ισραήλ δεν θέλει να ‘χαλάσει’ τις αμερικανικές, εορταστικές εκδηλώσεις, ενώ οι Ευρωπαίοι και οι Αιγύπτιοι θέλουν να προβάλουν στη διεθνή κοινή γνώμη τη χρησιμότητα της διαμεσολάβησής τους και την καλή τους θέληση.

Μάλλον δεν είναι τόσο αρνητικό που οι διπλωματικές διαβουλεύσεις δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Η Εγγύς Ανατολή είναι το πρώτο τεστ για τον Ομπάμα.»

Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: «Η ισραηλινή επίθεση έσπειρε το μίσος και την οργή»

«Για τους Παλαιστίνιους ο πόλεμος ήταν ολέθριος, για το διεθνές κύρος του Ισραήλ επίσης», γράφει η γερμανική Frankfurter Rundschau και στο ίδιο πνεύμα με τη γαλλική εφημερίδα επισημαίνει:

«Όμως υπάρχει ελπίδα για την περιοχή, διότι αυτή τη στιγμή μετακομίζει στον Λευκό Οίκο κάποιος που επιθυμεί να ακολουθήσει μια διαφορετική πολιτική στην Εγγύς Ανατολή.

Με την προϋπόθεση βεβαίως ότι ο Μπάρακ Ομπάμα θα τολμήσει να διορθώσει τα λάθη που οδήγησαν στον εκτροχιασμό της κατάστασης στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση.»

«Η Χαμάς μπορεί να σπαράσσεται από διχόνοιες και να έχασε πολλές εκατοντάδες μαχητές, αλλά η πλειοψηφία του 1,5 εκατ. Παλαιστινίων στη Γάζα βλέπει στο Ισραήλ τον υπεύθυνο της καταστροφής και της ερήμωσης στη περιοχή», υποστηρίζει η επίσης γερμανική Süddeutsche Zeitung:

«Η δήθεν νίκη του Ισραήλ, για την οποία κάνει τώρα λόγο ο Ολμέρτ, συνιστά στην πραγματικότητα ήττα, διότι η επίθεση έσπειρε το μίσος και την οργή και έφερε στο Ισραήλ ακόμη μεγαλύτερη ανασφάλεια.

Επίσης η ισραηλινή επίθεση έκανε ολοφάνερη την αδυναμία της διεθνούς κοινότητας, διότι δεν έχει ενιαία στρατηγική έναντι της σύγκρουσης στην Εγγύς Ανατολή, αντιδρά μόνον όταν υπάρχουν εκρηκτικές εξελίξεις και δεν διαθέτει ούτε καν επιρροή για να αναγκάσει την Αίγυπτο να ελέγξει επιτέλους αποτελεσματικά τα σύνορά της.»

«Η ιδεολογία της τρομοκρατίας εναντίον του κράτους βρήκε μια νέα γενιά οπαδών»Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift:

«Αριστερή ομάδα παίρνει τα όπλα.» Με αυτό τον τίτλο σχολιάζει τέλος η γερμανική εφημερίδα Tageszeitung την επανεμφάνιση της οργάνωσης «Επαναστατικός Αγώνας», που ανέλαβε την ευθύνη της επίθεσης κατά του αστυνομικού στα Εξάρχεια στις 5 Ιανουαρίου:

«Το αίνιγμα λύθηκε. Η τρομοκρατική ομάδα Επαναστατικός Αγώνας ανέλαβε την ευθύνη της επίθεσης της 5ης Ιανουαρίου.»

«Στις σφαίρες απαντάμε με σφαίρες, γράφει η οργάνωση στην επιστολή της, και χαρακτηρίζει τα ΜΑΤ ως ‘οπλισμένους και εκπαιδευμένους δολοφόνους’.»

«Με αυτή την επιχειρηματολογία αφήνει να διαφανεί ότι βλέπει εαυτήν ως κληρονόμο της ‘17ης Νοέμβρη’, που από το 1975 μέχρι το 2002 κράτησε την Ελλάδα με κομμένη την ανάσα.

Η πολιτική ανάλυση που κάνει η ομάδα αυτή στην επιστολή της είναι παρόμοια με εκείνη της προκατόχου της ‘17ης Νοέμβρη’.

Ο ‘Επαναστατικός Αγώνας’ διακηρύσσει ως στόχο του την κατάργηση του κεφαλαίου και του κράτους, ενώ ασκεί κριτική σε όλα τα κόμματα και προβλέπει την παγκόσμια χρεοκοπία της σοσιαλδημοκρατίας.

Όπως φαίνεται, η ιδεολογία της τρομοκρατίας εναντίον του κράτους βρήκε μια νέα γενιά οπαδών.»

Επιμέλεια: Βιβή Παπαναγιώτου

dw

Πολιτισμός | 21.01.2009

«Ένα ποίημα για τον Ομπάμα»

Στην αρχαιότητα και στον Μεσαίωνα οι αυτοκράτορες και οι ηγεμόνες εγκωμιάζονταν συχνά με διθυράμβους και ποιήματα. Γιατί να μην ταιριάζει κάτι τέτοιο και σε έναν σύγχρονο ηγέτη;

Χθες, κατά την ορκωμοσία Ομπάμα, διάβασε ένα ποιήμά της η Αφροαμερικανίδα ποιήτρια Ελίζαμπεθ Αλεξάντερ.
Γεγονός που στην αμερικανική ιστορία έγινε άλλες 3 φορές: το 1961 στην ορκωμοσία του Κένεντι από τον Ρόμπερτ Φροστ, και το 1993 και το 1997 στις δύο ορκωμοσίες του Κλίντον, από την Μάγια Αγγέλου και τον Μίλερ Γουίλιαμς.

Η Αφροαμερικανίδα ποιήτρια Ελίζαμπεθ Αλεξάντερ είχε δηλώσει πριν από τη χθεσινή

της απαγγελία ότι στόχος της δεν είναι ένας δοξαστικός ύμνος προς τον πρώην συμφοιτητή της Ομπάμα, αλλά: «εκείνη η συγκεκριμένη στιγμή της ορκωμοσίας, η στιγμή του συλλογικού βιώματος και της κοινής συγκίνησης.»

Επιπλέον υπογράμμισε ότι στο ποίημά της προσπάθησε να βρει «τις κατάλληλες λέξεις» και να υπενθυμίσει πως «γι’ αυτή την κοινή στιγμή χρειάστηκαν θυσίες και πολύς αγώνας και ότι και τα δυο χρειάζονται και μελλοντικά.»

Η οκταετία Μπους δεν είχε καμία σχέση με τη γλώσσα, ούτε με αυτούς που την υπηρετούσαν, λογοτέχνες ή ακόμη και δασκάλους.

Ο πρώην πρόεδρος Τζορτζ Μπους χρησιμοποιούσε συνήθως τη γλώσσα ως μέσον συγκάλυψης πολιτικών συμφερόντων. Έτσι αποκαλούσε π.χ. τα βασανιστήρια «διευρυμένη μέθοδο ανάκρισης».

Πέραν τούτου, ο Μπους δεν είχε καμία απολύτως σχέση με τη ομορφιά της γλώσσας και τη διανόηση.

Να θυμίσουμε επίσης ότι μόνον μια φορά παρέθεσε γεύμα σε «προσωπικότητες του πνεύματος», χωρίς όμως να παρευρεθεί ο ίδιος, αλλά η σύζυγός του Λώρα.Η συγγραφέας Τόνι Μόρισον (Νομπέλ Λογοτεχνίας 1993), ένθερμη οπαδός του ΟμπάμαBildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Η συγγραφέας Τόνι Μόρισον (Νομπέλ Λογοτεχνίας 1993), ένθερμη οπαδός του Ομπάμα

Αντίθετα ο σημερινός πρόεδρος Ομπάμα ξέρει να χειρίζεται άριστα τη γλώσσα.

«Έχει την ίδια αντίληψη για τη γλώσσα με τους διανοούμενους», υποστηρίζει η ποιήτρια Ελίζαμπεθ Αλεξάντερ και προσθέτει: «η ποίηση προσφέρει μια άριστη γλώσσα, το απαύγασμα της γλώσσας. Εάν προσπαθούμε όλοι μας να επιλέγουμε τις σωστές λέξεις, μπορούμε να γεφυρώσουμε τις διαφορές μας και να σφυρηλατήσουμε συμμαχίες.»

Η Ελίζαμπεθ Αλεξάντερ δεν είναι μόνη της.

Διάσημοι Αμερικανοί συγγραφείς, καλλιτέχνες γενικώς διανοούμενοι μετά την εκλογή Ομπάμα ανέπνευσαν ανακουφισμένοι.

Η σημασία της εκλογής του Ομπάμα για τον πνευματικό κόσμο των ΗΠΑ αντικατοπτρίζεται στη δήλωση του διάσημου Αμερικανού συγγραφέα Τζόναθαν Σάφραν Φόερ που είπε ότι μετά την εκλογή του Ομπάμα δεν αισθάνεται πια «σαν ένας συγγραφέας που τυχαία είναι Αμερικανός, αλλά σαν Αμερικανός συγγραφέας.»

Fischer/Παπαναγιώτου

dw

Sunday, January 18, 2009

«Κόρες μου, να τι θέλω για όλα τα παιδιά»

Του Μπαρακ Ομπαμα

Το αμερικανικό περιοδικό Parade ζήτησε από τον Μπαράκ Ομπάμα να εξηγήσει στα παιδιά του γιατί ήθελε να γίνει πρόεδρος. Εκείνος απάντησε με την ακόλουθη δημόσια επιστολή προς τις κόρες του:

«Αγαπημένες μου Μάλια και Σάσα

Ξέρω ότι τα τελευταία δύο χρόνια διασκεδάσατε με τα προεκλογικά μου ταξίδια σε ολόκληρη τη χώρα και τις νέες εμπειρίες που αποκτήσατε. Γνωρίζω όμως ότι η περίοδος αυτή ήταν και δύσκολη, γιατί αναγκαστήκατε να με αποχωριστείτε για μεγάλα διαστήματα. Αποφάσισα λοιπόν σήμερα ότι πρέπει να σας εξηγήσω τους λόγους για τους οποίους υπέβαλα εσάς και τη μητέρα σας σε αυτήν την κοπιαστική δοκιμασία.

Οταν ήμουν νέος, το μόνο που με ενδιέφερε ήταν ο εαυτός μου, η καριέρα μου και η προσωπική μου ευτυχία. Υστερα όμως ήρθατε εσείς οι δύο στη ζωή μου και όλα τα μεγάλα σχέδια που είχα για τον εαυτό μου έχασαν ξαφνικά τη σημασία τους. Γρήγορα συνειδητοποίησα ότι η μεγαλύτερη χαρά της ζωής μου είναι να βλέπω τη χαρά στα δικά σας πρόσωπα. Και κατάλαβα ότι η δική μου ζωή δεν θα έχει κανένα νόημα αν δεν μπορώ να εξασφαλίσω ένα καλύτερο μέλλον γεμάτο ευτυχία για σας. Ο, τι επιθυμώ για εσάς όμως, κόρες μου, το ίδιο θέλω και για κάθε παιδί στη χώρα μας, γι’ αυτό έθεσα υποψηφιότητα για πρόεδρος.

Θέλω όλα τα παιδιά να πηγαίνουν σε σχολεία αντάξια των προσδοκιών τους, σχολεία που να τα εμπνέουν και να τους κεντρίζουν την περιέργεια για τα θαύματα αυτού του κόσμου. Θέλω να μπορούν να σπουδάσουν ακόμη και όταν οι γονείς τους είναι φτωχοί. Και θέλω να βρουν στη συνέχεια δουλειά, μια δουλειά όμως που θα τους εξασφαλίζει ασφάλεια, θα τους επιτρέπει να περνάνε χρόνο με τα δικά τους παιδιά και θα τους δώσει αξιοπρεπή σύνταξη. Θέλω τα παιδιά αυτής της χώρας να εξερευνήσουν τα όρια της τεχνολογίας, να κάνουν νέες ανακαλύψεις που θα βελτιώσουν τη ζωή μας και θα κάνουν τον κόσμο μας πιο καθαρό και πιο ασφαλή. Θέλω τα παιδιά να εξερευνήσουν και τα δικά τους όρια, να καταργήσουν τις διαχωριστικές γραμμές καταγωγής και φυλής, θρησκείας και φύλου και όλα όσα μας χωρίζουν και μας εμποδίζουν να διακρίνουμε το καλύτερο στον πλησίον μας.

Ενίοτε αναγκαζόμαστε να στέλνουμε τα παιδιά μας στον πόλεμο για να προστατεύσουν την πατρίδα τους. Θέλω όμως να είμαι σίγουρος ότι κάτι τέτοιο θα είναι η τελευταία μας επιλογή, αφού έχουμε πρώτα εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες να λύσουμε τις διαφορές μας με τους άλλους ειρηνικά. Θέλω, τέλος, όλα τα παιδιά να γνωρίζουν ότι το προνόμιο του να είσαι ελεύθερος πολίτης συνεπάγεται και μεγάλες υποχρεώσεις.

Αυτά προσπάθησε να μου μάθει και η γιαγιά σας, όταν ήμουν στην ηλικία σας. Μου εξηγούσε διαβάζοντας τις πρώτες γραμμές της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας, ότι εκείνοι οι γενναίοι πρόγονοί μας που έγραψαν αυτό το κείμενο πίστεψαν στην ισότητα. Με βοήθησε να καταλάβω ότι η Αμερική δεν είναι σπουδαία επειδή είναι τέλεια, αλλά επειδή πάντα μπορεί να βελτιώνεται και η ευθύνη να την κάνουμε καλύτερη επαφίεται στον καθένα από εμάς.

Ελπίζω να αναλάβετε και σεις με τη σειρά σας αυτήν την ευθύνη, να διορθώσετε όσα στραβά αφήσουμε εμείς πίσω μας. Το καθήκον σας αυτό δεν είναι τόσο απέναντι στην πατρίδα σας όσο απέναντι στον εαυτό σας. Γιατί μόνο όταν αφιερώνεις τη ζωή σου σε κάτι πέρα από σένα, αυτοπραγματώνεσαι...

Με αγάπη, o μπαμπάς σας»

Friday, January 16, 2009

What a black president means to me

Carolyn McKinstry was almost killed in a racist church bombing in segregated Alabama in the 1960s. The BBC's Matthew Price asks her what the forthcoming inauguration of America's first African-American president, Barack Obama, means to her.

Carolyn McKinstry was on her way through the church to its office when she saw the four girls through the open door to the washroom.

"Good morning," she said, and went upstairs.

Carolyn McKinstry
 Dr King did tell us we might be faced by the dogs, that the policemen might spit on you... but the only appropriate response was always a non-violent response 
Carolyn McKinistry
When she reached the top, the phone rang. Normally there would be an adult at the church and she would not have answered it.

That day, though, she picked up the receiver.

"Three minutes," said a male voice on the other end, before hanging up.

Carolyn McKinstry did not know that the church had previously received bomb threats.

The children knew about the tense situation in Birmingham of course, and across the state of Alabama and the whole of the South as well. Often, though, the adults did not tell them everything.

The call perplexed her. Then as she stepped out of the office, the bomb exploded.

"I remember thinking that I heard thunder, and as quickly as I thought that, the windows came crashing down. I fell on the floor. Probably I was there 10 or 12 seconds, and then I heard people running."

Six hours later - hours of fear and chaos, of anger and hatred - Carolyn McKinstry learned that the four girls in the washroom had not made it out.

Addie Mae Collins, Denise McNair, Carole Robertson and Cynthia Wasley were all killed in the explosion.

Denise McNair was 11. The others were 14 years old, just as Carolyn McKinstry was on 15 September, 1963, the day white racists blew up the 16th Street Baptist Church in Birmingham, Alabama.

Institutionalised racism

Today, sitting in that same church, Carolyn McKinstry, speaks with the strength of someone who has faced down injustice, and survived with her dignity intact.

The city she grew up in, the state and the country too, have changed immeasurably in the past 46 years, and in ways she says she never imagined.

Ambulance attendants carry the body of a girl killed in a bombing at the 16th Street Baptist Church in Birmingham, Alabama, on 16 September, 1963
The bombing was one of the most notorious attacks of the civil rights era

When Carolyn McKinstry was growing up, state law segregated black people like her from white citizens.

She was forced to use separate schools, dine in different parts of restaurants, to live in different parts of the city.

As a child, she did not always notice the extent of it.

"It was clearly segregated. We were all aware of that, but our parents and our communities made every effort to make sure that we were not missing anything. We didn't miss what we didn't know about," she says.

She was 12 years old when she first remembers thinking about the institutionalised racism that then existed in Alabama.

Her grandfather had brought her grandmother to Birmingham, to try and find her a hospital bed.

"Hospitals did not accept black people, but we found a hospital to place my grandmother in. They placed her in the basement. It became my job as the youngest daughter to sit with her. I sat with her for two weeks until she died. I spent two weeks wondering why we were in the basement."

16th Street Baptist Church in Birmingham, Alabama
The church had received threats before the bombing
Birmingham, and to a certain extent its 16th Street Baptist Church, became the epicentre of the civil rights movement in 1963.

That was the year Martin Luther King Jnr and others came to the city.

"He told us that segregation was not the normal way of things," she says.

So she went to the mass meetings held at her church, where the civil rights leadership called on the black community to rise up against segregation.

"Dr King did tell us we might be faced by the dogs, that the policemen might spit on you. They might hit you, but the only appropriate response was always a non-violent response.

"When we did march, they brought the water hoses, and I remember thinking no-one had said anything about the water hoses. I remember being a little frightened, but I remember also thinking that... Birmingham was not the only place with segregation laws.

"It was not something you could run from, I did understand that."

Like thousands of others she did not run.

'Wonderful culmination'

Today, four decades after she almost lost her life because of the colour of her skin, Carolyn McKinstry still works at the 16th Street Baptist Church.

On Tuesday, she will walk the short distance downtown, a few blocks, into the city's auditorium, and there she will watch the big screens with awe as an African-American becomes president of her country.

"In Dr King's speech - his 'Dream speech' - he talked about being looked at and evaluated based on the merits of your character and your competence as opposed to what colour you were. I think that we've come just about full circle on that," she says.

"If you've lost friends along the way, if you've had friends killed through this journey, this is just a wonderful culmination. It says that they didn't die in vain. It brings true the words that Martin Luther King gave at the funeral of the four girls here.

"He said their blood might well serve as a redemptive force not just for Birmingham, but for America." 

Ανέγερση Μνημείου Πεσόντων στο Καλπάκι Τη συνεργασία της Βουλής και του υπουργείου Εθνικής Άμυνας για την ανέγερση Μνημείου Πεσόντων του Έπους 1940 στο Καλπάκι, ως απόδοση τιμής και έκφραση ιστορικής μνήμης στους μαχητές και τους πεσόντες, επιβεβαίωσαν σήμερα ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου, Δ. Σιούφας και ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Ευ. Μεϊμαράκης.Σε συνάντησή τους, στη Βουλή, με τη συμμετοχή του υφυπουργού Εθνικής Άμυνας, Κώστα Τασούλα, των αντιπροέδρων του Κοινοβουλίου, των γενικών γραμματέων των ΚΟ της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ, του ΚΚΕ και του ΣΥΡΙΖΑ, βουλευτών και του γενικού και ειδικού γραμματέα της Βουλής, επισημάνθηκε η σημασία της ανέγερσης του μνημείου 68 χρόνια μετά.Η πρωτοβουλία, που βρίσκεται πλέον στην ολοκλήρωσή της, ήταν του αντιπροέδρου της Βουλής Γ. Σούρλα και υιοθετήθηκε από τον κ. Σιούφα, με απόφαση του οποίου το Κοινοβούλιο θα συμμετέχει και οικονομικά στην υλοποίησή της.«Κανένα Έθνος δεν έχει μέλλον, αν δεν τιμά το παρελθόν του. Σε κάθε έπος αρμόζει μνημείο. Κάθε μνημείο θυμίζει χρέος. Αυτός είναι και ο σκοπός του Μνημείου του Έπους του '40 στο Καλπάκι. Θα στηθεί στον τόπο που όρθια στάθηκε η γενιά του '40. Για να τιμά αυτούς, που τίμησαν την ιστορία του Έθνους μας. Τιμούμε πεσόντες, αγωνιστές και βετεράνους. Η Βουλή των Ελλήνων πιστεύει ότι και με αυτή την πράξη αποδίδει ένα χρέος στο όνομα της γενιάς που εκπροσωπεί», τόνισε ο πρόεδρος της Βουλής, προς τον υπουργό και τον υφυπουργό Εθνικής Άμυνας και εξήρε την ανάληψη του έργου από τις Ένοπλες Δυνάμεις και το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, προσθέτοντας πως οι Ένοπλες Δυνάμεις «φέρουν διαχρονικά κατά κύριο λόγο το φορτίο εκείνης της δόξας».Ευχαριστώντας με την σειρά του ο Ευ. Μεϊμαράκης για τη συνεργασία προς την υλοποίηση του οραματικού στόχου, απηύθυνε πρόσκληση επισήμως σε όλο το προεδρείο της Βουλής, να επισκεφθεί το υπουργείο Εθνικής Άμυνας και να ενημερωθεί λεπτομερώς για το εθνικό έργο, αλλά και για την κοινωνική αποστολή και την έντονη κοινωνική δράση των Ενόπλων Δυνάμεων.«Ήταν δυο μεγάλες εθνικές εκκρεμότητες. Τα κοιμητήρια στη Νότια Αλβανία, τη Βόρεια Ήπειρο, για τους 7.976 πεσόντες που 68 ολόκληρα χρόνια παραμένουν άταφοι ή προσωρινά θαμμένοι σε ομαδικούς τάφους ή με διάσπαρτα οστά στα πεδία των μαχών. Αυτό, η παράδοσή μας, η ιστορία μας, οι θρησκευτικές μας πεποιθήσεις, το ιστορικό καθήκον επέβαλαν να αντιμετωπισθεί. Είναι μεγάλη εθνική εκκρεμότητα ακόμη, να ανεγερθεί ένα μνημείο για τους 13.936 πεσόντες, από τον Οκτώβριο του '40 έως τον Απρίλιο του '41. Να γραφούν τα ονόματά τους, απαίτηση των παιδιών τους, που ζουν, αλλά και δική μας υποχρέωση», είπε ο Α αντιπρόεδρος της Βουλής, Γ. Σούρλας.www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ - ΜΠΕ

Ανοιχτή επιστολή Ομπάμα προς τις κόρες του

Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, έγραψε μια μεγάλη, ανοιχτή επιστολή, που απευθύνεται στις δυο κόρες του και δημοσιεύτηκε σε ένα λαϊκό περιοδικό, με την οποία εξηγεί ότι ήθελε να γίνει πρόεδρος για τις ίδιες και για όλα τα παιδιά της χώρας.

«Ήρθατε στη ζωή μου με όλη την περιέργεια, την κατεργαριά και τα χαμόγελα που πάντα γεμίζουν την καρδιά μου», γράφει ο 47χρονος Ομπάμα στις δύο κόρες του, τη 10χρονη Μαλία και την 7χρονη Σάσα στην επιστολή που δημοσιεύεται στο περιοδικό Parade.

«Κατάλαβα ότι η δική μου ζωή δεν θα μετρούσε ιδιαίτερα αν δεν ήμουν σε θέση να διασφαλίζω ότι θα είχατε κάθε ευκαιρία για να ευτυχήσετε. Για αυτό, κορίτσια, ήμουν υποψήφιος για πρόεδρος» γράφει, προσθέτοντας ότι θέλει κάθε παιδί να έχει τις ίδιες ευκαιρίες για να μάθει, να ονειρευτεί και να πετύχει όπως οι κόρες του.

Στην επιστολή του, που την υπογράφει «Ο μπαμπάς», εξηγεί ακόμη στα δύο κορίτσια την αναγκαιότητα του πολέμου. «Μερικές φορές πρέπει να στέλνουμε τους νέους και τις νέες μας στον πόλεμο και σε άλλες αποστολές για να προστατεύσουμε τη χώρα μας. 'Όταν το κάνουμε όμως, θέλω να είμαι σίγουρος ότι αυτό γίνεται για το σωστό λόγο και ότι θα προσπαθούμε να επιλύσουμε τις διαφορές μας ειρηνικά», σημειώνει.

Όσο για τις ίδιες, τους τονίζει ότι έχουν την υποχρέωση να δώσουν κάτι στη χώρα αυτή που έδωσε τόσα πολλά στην οικογένειά τους.

www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ - ΜΠΕ

Tuesday, January 13, 2009

Βραδέτο - Καπέσοβο - Δίλοφο - Κήποι - Κουκούλι
Οι κρυμμένοι θησαυροί της Πίνδου

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΝΤΩΝΗΣ ΙΟΡΔΑΝΟΓΛΟΥ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: LES MEYERS

Πώς να χωρέσουν όλα τα Ζαγοροχώρια σε ένα αφιέρωμα; Γι' αυτό κάναμε μια βόλτα σε μερικά από αυτά που αγαπάμε πολύ και είναι κάπως απείραχτα ακόμη από τη φρενήρη ανάπτυξη των άλλων χωριών του Ζαγοριού. Πήγαμε, είδαμε και γυρίσαμε μαγεμένοι!

ΣΤΗ ΡΕΜΑΤΙΑ ΚΑΝΕΙ ΖΕΣΤΗ ΑΚΟΜΗ. Και μυρίζει υγρασία και βλάστηση: πουρνάρι, φράξο, γραβιά, σφεντάμι, κρανιά, φροξυλιά, κέδρο, μούρτσινο. Στεκόμαστε πάνω από τα δυο γεφύρια της Μεζαριάς. Χαράδρα είναι η Μεζαριά και χωρίζει το χωριό Βραδέτο από τον υπόλοιπο κόσμο του Ζαγοριού. Μπροστά και πάνω από το κεφάλι μας κρέμεται η περίφημη Σκάλα του Βραδέτου, ένα απόκρημνο φιδίσιο μονοπάτι που αποτελεί ύμνο στην τοπική αρχιτεκτονική και στην ανθρώπινη προσπάθεια. Ανηφορίζουμε το εκπληκτικό καλντερίμι που εκμεταλλεύεται κάθε πτυχή του βραχώδους εδάφους και με διαδοχικά πέταλα αναρριχάται πάνω από τον γκρεμό, απορροφώντας με διαδοχικούς ελιγμούς το ύψος. Σταματάω για να ανασάνω. Ηταν τόσο καλοί οι μάστορες (πιθανότατα από την περιοχή της Κόνιτσας) που έφτιαξαν το καλντερίμι πλατύ σχεδόν δύο μέτρα (σπάζοντας πολλές φορές τον βράχο με μπαρούτι) και δημιουργώντας τρεις λωρίδες κυκλοφορίας: μία για τα ζώα και δύο για τους ανθρώπους. Ο θρύλος λέει ότι για να το τελειώσουν οι μάστορες κατανάλωσαν 40 φορτώματα αλάτι (σκέψου πόσο φαΐ έφαγαν και για πόσο καιρό!). Στη συνέχεια, έχτισαν και δυο πέτρινα μονότοξα γεφύρια εκεί στη χαραγματιά της Μεζαριάς. Το ένα λέγεται Βραδετινό και το άλλο Καπεσοβίτικο, αλλά οι ντόπιοι τα λένε Το Πέρα και Το Δώθε αντίστοιχα.

«Εγώ είμαι Σαρακατσάνα», λέει δωρική και επιβλητική η κυρά Κωστάντω Αναγνωστοπούλου στο καφενεδάκι της, το μοναδικό μαγαζί του Βραδέτου. Χωριό Σαρακατσάνων, το Βραδέτο είναι επίσης το ψηλότερο Ζαγοροχώρι (υψόμετρο 1.340). Οι Σαρακατσάνοι έρχονταν αιώνες στα Ζαγοροχώρια, νοίκιαζαν τα θερινά βοσκοτόπια της Τύμφης και ζούσαν πάντα έξω από τα χωριά. Από τα χρόνια του Μεσοπολέμου και ειδικά μετά τον Εμφύλιο, όταν οι γηγενείς Ζαγορίσιοι εγκατέλειπαν τα σπίτια τους, οι Σαρακατσάνοι ήρθαν κι εγκαταστάθηκαν μόνιμα στο Ζαγόρι, φέρνοντας διαφορετικό πολιτισμό από αυτόν που υπήρχε έως τότε στα χωριά. Σήμερα, Σαρακατσάνοι είναι η μεγάλη πλειοψηφία των μόνιμων κατοίκων στα Ζαγοροχώρια. Σουρουπώνει και οι τελευταίοι πεζοπόροι με τα φανταχτερά μπουφάν και τα μπαστούνια φεύγουν από το Βραδέτο για τη διάσημη Μπελόη, να δουν τη θέα στον Βίκο. Εμείς ανεβαίνουμε στο αγροτικό του Θουκυδίδη και κατηφορίζουμε τον φιδωτό ασφαλτόδρομο -από το 1972 συνδέει οδικά το χωριό με τα υπόλοιπα- προς τη ρεματιά, απολαμβάνοντας το μελανό τοπίο των βουνών. Σε λίγο μυρίζουμε τα ξύλα από τα τζάκια στο Καπέσοβο. Θα πέσουμε για ύπνο ψόφιοι από το περπάτημα… «Το Καπέσοβο ιδρύεται γύρω στον 16ο αι. και στην ακμή του έχει καλή αγροτική οικονομία», εξηγεί ο Καπεσοβίτης Θουκυδίδης Παπαγεωργίου καθώς παίρνουμε πρωινό. Ομως το εμπόριο είναι αυτό που φέρνει πλούτο και φήμη στο χωριό. Ο ζάπλουτος έμπορος Ιωαννούτσος Καραμεσίνης μεσολαβεί στην Πύλη για να έρθει στην Ηπειρο ο Αλή Πασάς και ο γιος του, ο Αλέξης Νούτσος, γίνεται γενικός προεστός Ζαγορίου. Πλήθος άλλων επιφανών Ζαγορίσιων του 18ου και 19ου αι. -Μαρίνογλου, Πασχάλογλου, αδέλφια Μπρούζου, αδελφοί Πασχάλη κ.λπ.- ήταν Καπεσοβίτες, πολυταξιδεμένοι κι εύποροι.

Σήμερα, το Καπέσοβο είναι ένα από τα ομορφότερα χωριά στο Ζαγόρι. Από τα πιο καλοδιατηρημένα. Και από τα πιο μικρά. Και τα λιγότερο γνωστά. Λίγοι ξενώνες και η διάσημη Στέρνα της οικογένειας Παπαγεωργίου υπάρχουν εδώ μαζί με καμιά δεκαριά μόνιμους κατοίκους. Κατά τ' άλλα, ο κυρ Πλάτωνας μαζεύει ακόμη το μέλι και ο κυρ Κλέαρχος βόσκει ακόμη τα πρόβατά του στις πλαγιές της Γράδιστας. Μα τι γίνεται, πολλά αρχαία ονόματα δεν μαζεύτηκαν στο Καπέσοβο; «Δίνονται από τον 19ο αιώνα, αφ' ενός γιατί οι Ζαγορίσιοι είναι μορφωμένοι, με κλασική παιδεία, αφ' ετέρου γιατί έτσι ήθελαν να τονώσουν το φρόνημα και την ελληνικότητα της ακόμη τουρκοκρατούμενης περιοχής. Αργότερα, τα αρχαία ονόματα καθιερώθηκαν στο Καπέσοβο γιατί το χωριό έβγαλε πολλούς δασκάλους», μας πληροφορεί ο Θουκυδίδης. «Στα χρόνια της παρακμής το χωριό, για να αντέξει, έβγαζε δασκάλους. Η οικογένειά μου έχει δώδεκα εκπαιδευτικούς. Παιδικό μας παιχνίδι ήταν να μετρήσουμε πόσους δάσκαλους έχει το χωριό»…

Ωραία ζωγραφική, σπουδαία τέχνη και τι χρώματα… «Οι Καπεσοβίτες ζωγράφοι εμφανίζονται σχεδόν από το 1730, αλλά έως το 1800 περίπου δεν έχουμε επώνυμα», μας λέει ο Αποστόλης Ντιναλέξης, εκκλησιαστικός επίτροπος του χωριού, δείχνοντάς μας το πανηγύρι των χρωμάτων στους τοίχους της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου του 1793. Τοιχογραφίες λαϊκών μαστόρων, αλλά με σπουδαία τέχνη, φτιαγμένες με σαφείς δυτικές επιρροές. «Βρέθηκαν ανθίβολα καπεσοβίτικα από ιταλικό χαρτί», σημειώνει ο συνοδός μας. Οι Καπεσοβίτες ζωγράφισαν πάμπολλους ναούς, φορητές εικόνες και χρύσωσαν πολλά τέμπλα στη Βόρεια Ελλάδα. Ηταν επαγγελματίες ζωγράφοι (όχι περιστασιακοί λαϊκοί αγρότες - ζωγράφοι) με μόρφωση (η οποία είχε σχέση με την περίοδο του λεγόμενου νεοελληνικού Διαφωτισμού στα Ιωάννινα) και απόλυτο καταμερισμό εργασιών. Τρεις οικογένειες έδρασαν έως τις αρχές του 19ου αιώνα, όταν εμφανίζεται το επώνυμο Μπογάς για τους Καπεσοβίτες ζωγράφους (από τις μπογιές που χρησιμοποιούσαν). Σε επίπεδο αξίας είναι σίγουρα εφάμιλλοι με τους διάσημους Χιονιαδίτες. Εξάλλου, καπεσοβίτικα ανθίβολα χρησιμοποιούσαν οι Χιονιαδίτες… Στον βορινό τοίχο, η τοιχογραφία του Ιωαννούτσου Καραμεσίνη ορίζει τον κτίτορα του ναού: λάμψη στο βλέμμα, γουναρικά και μανδύας των ηγεμόνων, τιάρα πολυταξιδεμένου πλούσιου Βαλκάνιου. Στην πλατεία απλώθηκε μια ωραία χειμωνιάτικη λιακάδα και τα ζευγάρια φόρεσαν τα μαύρα τους γυαλιά...

ΘΑ ΥΠΑΓΩ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΚΗΠΟΥΣ

Το ζαγορίσιο τοπίο είναι βουνά κι άλλα βουνά, όλα σκισμένα από βαθιές χαράδρες. Του Βίκου η πιο γνωστή και το Βικάκι από τις πιο άγνωστες, τις πιο όμορφες και τις πιο δύσβατες. Ατενίζουμε το Βικάκι (οι Ζαγορίσιοι το λένε Συλάτο) από έναν κοφτό βράχο -από εκείνους τους παράξενους βράχους, σαν δέντρα με γκρίζες φέτες πέτρας, που εδώ τα λένε κρυπιτούρια- κοντά στο μοναστήρι του Ρογκοβού. Το παρ' ολίγον ζαγορίσιο πανεπιστήμιο θα γινόταν εδώ στο μοναστήρι, όπου θα ήταν η έδρα του θρησκευτικού και πολιτικού αρχηγού της Ηγεμονίας Ζαγορίου, την οποία σχεδίαζαν το 1815 επιφανείς Ζαγορίσιοι. Ομως η δημιουργία της Φιλικής Εταιρείας το 1817 και η επανάσταση που οργάνωσε, άλλαξαν τα σχέδιά τους. Το μοναστήρι έμεινε μοναστήρι, ανοιχτό πανεπιστήμιο της Φύσης, που σήμερα εδώ φοράει τα χρυσοπράσινά της και λάμπει… Ο δρόμος, ακολουθώντας το ανάγλυφο, ανεβοκατεβαίνει στις κοιλάδες και τα φαράγγια του Ζαγοριού. Στο γεφύρι του Κόκκορου, κόσμος φωτογραφίζεται αράδα: είναι ίσως το πιο πολυφωτογραφημένο από τα καμιά εξηνταριά ζαγορίσια πετρογέφυρα. Πιο κάτω, τα γεφύρια του Αρκούδα και του Δίλοφου είναι μοναχικά και άσημα: λίγοι έρχονται εδώ και βλέπουν τις κακοτεχνίες και τα μπετόν που έπεσαν δίκην ανακαίνισης το 2007. Ηταν τόσο κακόγουστη η παρέμβαση στα ζαγορίσια γεφύρια, που ξεσηκώθηκε ο κόσμος...

Το Δίλοφο είναι ένα χωριό σκέτη μαγεία, υπόδειγμα καλοδιατηρημένης αρχιτεκτονικής: ένα χωριό καρτ ποστάλ, γεμάτο εξαιρετικά σπίτια με σαφείς νεοκλασικές επιρροές στη δόμησή τους. Φτάνουμε εδώ δυστυχώς ταυτόχρονα με τα πούλμαν, που παρκάρουν μπροστά στο μοναδικό τετραώροφο αρχοντικό του Ζαγοριού («Είναι του Λουμίδη…», με πληροφορεί ένας παππούς, αναφερόμενος στον τωρινό του ιδιοκτήτη). Τα καλντερίμια του χωριού είναι για λίγο φίσκα με τουρίστες: φωνάζουν, γελούν, φωτογραφίζονται. Μέχρι να πιούμε έναν καφέ έχουν εξαφανιστεί. Μαγική εικόνα! Το Δίλοφο έγινε γνωστό πριν από χρόνια από την τηλεοπτική σειρά Αγγιγμα Ψυχής, η οποία γυρίστηκε εδώ. Γι' αυτό όλοι οι εκδρομείς του Ζαγοριού θα το επισκεφθούν. Δυο-τρεις ήσυχους ξενώνες έχει το χωριό και ανάλογες ταβέρνες. Ησυχία απίστευτη. «Ε, βγήκαν οι διώχνες. Φεύγουμε κι εμείς…», μου λέει γελώντας η κυρα-Κλειώ μπροστά στο πεζούλι του σπιτιού της. Διώχνες λένε στο χωριό τα κυκλάμινα. Οταν ανθίσουν, οι άνθρωποι φεύγουν για τα Γιάννενα και το χωριό ζωντανεύει μόνο τα Σαββατοκύριακα.Οι διώχνες διώχνουν και τους βοσκούς από τα βουνά. «Εϊ, χέι, χέι… Ουουουουιιιιιιι…», σφυρίζει στο κοπάδι ο Αλβανός Τάσος Μπαριαμάι. Κατεβαίνει από τα λιβάδια του Πάπιγκου να ξεχειμωνιάσει στο Δελβινάκι, μαζί με το αφεντικό του, τον Κώστα Ζήγο, από το Κουκούλι. Πίνουμε μαζί τους τσίπουρο σε πλαστικά ποτήρια μέσα στα πουρνάρια και τις κουμαριές της πλαγιάς, βλέποντας το κοπάδι που λάμπει κατάλευκο στη μολυβένια συννεφιά της μέρας.

Συμβολαιογραφείο εδώ, συμβολαιογραφείο εκεί... τι γίνεται στους Κήπους; «Εδώ ήταν για πολλά χρόνια όλες οι υπηρεσίες του Ζαγορίου», μου εξηγεί ο Θουκυδίδης. Κι ακόμη είναι πολλές, μεταξύ των οποίων και το υποθηκοφυλακείο (το χωριό θεωρείται από το 1920 πρωτεύουσα του Ζαγοριού). Ωραίο χωριό οι Κήποι, άφησαν το υπόπτου σλαβικής προέλευσης παλιό όνομα Μπάγια για το νέο που θυμίζει τα καλοποτισμένα τους πατατοχώραφα στην κοντινή ρεματιά. Διάσημα επίσης είναι και τα γεφύρια των Κήπων: μερικά από τα ομορφότερα του Ζαγοριού βρίσκονται μόλις μια ανάσα από τα πέτρινα σπίτια του χωριού. Στους Κήπους επίσης ζει μία από τις πιο ρομαντικές μορφές της Ηπείρου, ο Αγάπιος Τόλης, ένας από τους πιο δαιμόνιους Ελληνες συλλέκτες, ο οποίος επί 60 χρόνια μαζεύει την ιστορική μνήμη του Ζαγοριού φυλαγμένη σε κάθε λογής λαογραφικό θησαυρό: από ένα ταπεινό μπακιρένιο γκιούμι ώς μια σπανιότατη ξυλόγλυπτη μπιζουτιέρα από την Αίγυπτο, στολίδι από το σπίτι κάποιου εύπορου Ζαγορίσιου ευπατρίδη. «Αυτά είναι τα παιδιά μου», λέει ντροπαλά αυτός ο υπερογδοντάχρονος εργένης και επί 35 χρόνια πρόεδρος των Κήπων κοιτάζοντας το χάος των εκθεμάτων του…

ΟΙ ΒΙΚΟΓΙΑΤΡΟΙ ΚΑΙ ΜΙΑ ΩΡΑΙΑ ΚΟΥΒΕΝΤΑ

Τα ζαγορίσια βουνά και οι κοιλάδες και ιδιαίτερα η χαράδρα του Βίκου, εκτός από σπάνια ομορφιά, έχουν μεταξύ άλλων μια τεράστια ποικιλία από φυτά και βότανα, οι θεραπευτικές ιδιότητες των οποίων ήταν γνωστές στους Ζαγορίσιους αιώνες πριν. Οχι σε όλους. Κυρίως σε μια μικρή σέχτα εμπειρικών θεραπευτών που ονομάστηκαν Βικογιατροί (και κομπογιανίτες, είτε από τους κόμπους στο μαντίλι με τα βότανα και το ιαίνω είτε γιατί κάποιοι από αυτούς ήταν όντως απατεώνες), οι οποίοι ήταν διάσημοι στα Βαλκάνια του 18ου και του 19ου αιώνα. Μάλιστα, κάποιοι από αυτούς έγιναν οι πρώτοι γιατροί του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Ο Κώστας Λαζαρίδης από το Κουκούλι συνέχισε τη μνήμη των Βικογιατρών όχι ως γιατρός -ήταν δάσκαλος και λαογράφος- δημιουργώντας μια μοναδική συλλογή από 1.300 φυτά της περιοχής. «Επί 24 χρόνια ήταν δάσκαλος στο Κουκούλι και από το 1962 ήταν ερασιτέχνης βοτανολόγος. Αφιέρωσε όλη του τη ζωή στη μελέτη και την προβολή του πολιτισμού της περιοχής», λέει με σεβασμό η Ειρήνη Τσουμάνη, υπεύθυνη για το Μουσείο Λαζαρίδη στο Κουκούλι (είναι παράρτημα της Ριζαρείου). Ενδιαφέρον μουσείο και τι ωραίο αρχοντόσπιτο! Και άλλα πολλά αρχοντικά έχει το Κουκούλι, πατρίδα πολλών επιφανών Ζαγορίσιων. Ενα από τα ομορφότερα δυστυχώς καταρρέει: μόλις προλαβαίνουμε να φωτογραφίσουμε τα ζωηρά χρώματα στις μεσάντρες, στα τζάκια και στα δωμάτια του αρχοντικού Πλακίδα. Το Κουκούλι είναι πολύ «χωριό», με χορταριασμένα καλντερίμια, κήπους με τα τελευταία σταφύλια και κυρούλες που βράζουν τα φασόλια. «Το Κουκούλι είναι από τα παλιότερα Ζαγοροχώρια, υπάρχει από τον 8ο αιώνα», μου δηλώνει ο δάσκαλος και συγγραφέας Ευριπίδης Μακρής. Σήμερα μένουν στο χωριό μόνιμα καμιά 25αριά άτομα. Ανάμεσά τους και ο παπα-Κώστας Δήμος, ο οποίος εκτός από τα ποιμαντικά του καθήκοντα παλεύει και με τον αγροτοτουρισμό: λίγα ζώα, λίγες κότες, μελίσσια, κήπους κι έναν μικρό ξενώνα με εστιατόριο για να βοηθήσει τους δύο γιους του. Πίνουμε καφέ στο λουλουδιασμένο του μπαλκονάκι και μας λέει για τους τουρίστες στο Ζαγόρι. Για τους ξένους που έρχονται να περπατήσουν, να δουν, να μάθουν και «βλέπουν τα καλύτερα…». Και οι Ελληνες; «Οι Ελληνες δεν μπορούν να περπατήσουν. Αν γίνεται να μπουν με το αυτοκίνητο στο δωμάτιο, να μην περπατήσουν καθόλου. Θέλουν φαΐ και ξάπλα. Λίγοι είναι οι Ελληνες που έρχονται στο Ζαγόρι για να δουν τα ωραία»…

Επιστρέφουμε στο Καπέσοβο με συννεφιά και ψιλόβροχο. Οι πλαγιές στα γύρω βουνά πίσω από το Μιτσικέλι είναι μοβ και μυρίζει παντού κομμένο χόρτο. Στην Πασχάλειο Σχολή στο Καπέσοβο έχει φώτα. Τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου έχουν την κυριακάτικη συνάντησή τους. Δραστήριος ο σύλλογος, από τους πιο σοβαρούς στην Ηπειρο. Βγάζουν κάτι ωραία ημερολόγια και στήνουν εκδηλώσεις με ντόπιους καλλιτέχνες και συμπόσια με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με θέματα όπως «Πολιτική Οικολογία» ή «Διαχείριση χρόνου». Πίνουμε καφέ με τις κυρίες του συλλόγου και μιλάμε για το σημερινό Ζαγόρι. «Ο τουρισμός είναι ένα ψεύτικο σκηνικό σε πολλά χωριά, κάποιοι επαγγελματίες δεν διαθέτουν αισθητική και παιδεία και προσβάλλουν το Ζαγόρι», δηλώνει η Νίκη Ζούκη. Ενθερμη Καπεσοβίτισσα, υποστηρίζει ότι μόνον ο πολιτισμός μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στους σημερινούς εισβολείς και στον κόσμο που προϋπήρχε. Μου μιλάει για τις φυλές των Ζαγορίσιων, για τους γηγενείς, τους βλάχους, τους γύφτους, τους Σαρακατσάνους. «Σήμερα, στα μεγάλα χωριά -Τσεπέλοβο, Σκαμνέλι, Μονοδένδρι κ.λπ.- το 80% είναι Σαρακατσάνοι, έχουν τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις και από το '50 και μετά επιβάλλουν στο Ζαγόρι τα δικά τους πολιτιστικά πρότυπα. Τα μόνα χωριά που δεν έχουν καθόλου Σαρακατσάνους είναι το Δίλοφο, το Δίκορφο και το Καπέσοβο». Μιλάμε για τα ζαγορίσια τραγούδια, για την αρχιτεκτονική που αλλάζει, για τις επιδοτήσεις που συχνά είναι πηγή μιας προβληματικής ανάπτυξης, για το αύριο στο Ζαγόρι.

Με τον καφέ και τα τσίπουρα περνάει η ώρα. Πρέπει να φύγουμε, να πακετάρουμε τα πράγματα. Η υγρασία στα καλντερίμια τρυπάει τα ρούχα. «Δεν μένετε ακόμη ένα βράδυ, παιδιά;», ρωτάει γελώντας πίσω από τις μουστάκες του ο Θουκυδίδης κραδαίνοντας μια μπουκάλα τσίπουρο κι ένα καλάθι μανιτάρια. Αλλη μια βραδιά; Γιατί όχι; Μια βραδιά στο Ζαγόρι μπορεί να είναι έως και θεραπευτική. Το βράδυ θα ονειρευτώ τους Βικογιατρούς με τη μαύρη μάλλινη σεγκούνα, το παράξενο καπέλο και τα μακριά μαλλιά, δεμένα με πράσινη κορδέλα, να μας σερβίρουν μπελαντόνα και ζουρλομανίταρα. Δεν θα ξαναπιώ τόσο πολύ στο βουνό…

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΟΥ ΒΙΚΟΥ

Είναι το σήμα κατατεθέν της Φύσης στο Ζαγόρι. Μια βαθιά χαράδρα, με ιλιγγιώδεις γκρεμούς και τοπία, που κόβει την ανάσα και επιβάλλει το δέος. Μια συγκλονιστική θέα που προκαλεί ζαλάδα σε όποιον επιχειρήσει να σταθεί στην άκρη ή να κοιτάξει στο βαθύτερο σημείο της χαράδρας, που έχει κοψίματα 900 μέτρων, ανάμεσα σε Μπελόη και Οξιά. Πυκνή βλάστηση τυλίγει τα σταχτιά βράχια, ενώ σε πολλά σημεία του φαραγγιού υπάρχουν κάτι ιδιόμορφα «πέτρινα δάση» με σχηματισμούς από φέτες σταχτιάς και λευκής πέτρας.

Εκτός από σημαντικό μνημείο της Φύσης, το φαράγγι του Βίκου είναι και μνημείο του ανθρώπινου πολιτισμού, καθώς είναι σπαρμένο με πέτρινα γεφύρια, καλντερίμια, μοναστήρια, ασκηταριά, νερόμυλους και τριγυρισμένο από τα ομορφότερα χωριά του Ζαγοριού. Το φαράγγι κατά διαστήματα στενεύει και ανοίγει, αλλά το πιο εντυπωσιακό κομμάτι του είναι αναμφίβολα αυτό που βρίσκεται ανάμεσα στο γεφύρι του Νούτσου ώς το αντίστοιχο της Κλειδωνιάς.

Αυτό το κομμάτι είναι και η καρδιά του Εθνικού Δρυμού Βίκου Αώου. Περιλαμβάνει ένα εξαιρετικά σπάνιο και ευαίσθητο οικοσύστημα, στο οποίο δημιουργείται ένα μικροκλίμα πολύ διαφορετικό από τα γύρω ορεινά τοπία της Τύμφης - συνήθως με θερμοκρασίες κάπως υψηλότερες. Η βλάστηση ποικίλλει από τα πλατάνια, τα σκλήθρα, τις ιτιές και τα παρυδάτια φυτά στο βάθος της ρεματιάς ώς τα σφενδάμια και τις βελανιδιές ψηλότερα και τα μαυρόπευκα και τις οξιές στα πιο ορεινά κομμάτια της χαράδρας. Στο φαράγγι υπολογίζεται πως υπάρχουν πάνω από 1.700 είδη φυτών και βοτάνων, τα οποία τροφοδοτούσαν τους φημισμένους Βικογιατρούς του 19ου αιώνα. Μια μεγάλη συλλογή από αυτά -πολλά είδη των οικογενειών Centaurea, Lillium και Campanula- μπορεί να δει κανείς από κοντά στο Μουσείο Λαζαρίδη, στο Κουκούλι.

Στο φαράγγι ζουν περισσότερα από 133 είδη πουλιών. Ανάμεσά τους μεγάλα αρπακτικά όπως όρνεα και αετοί, καθώς και 24 είδη θηλαστικών όπως βίδρες, αγριόγατοι, αγριογούρουνα, αρκούδες, ζαρκάδια και το απειλούμενο και σπάνιο, αγριόγιδο.

Ο Εθνικός Δρυμός ιδρύθηκε το 1973 και έχει έκταση 122.250 στρέμματα, από τα οποία τα 34.120 είναι ο πυρήνας, που περιλαμβάνει τη χαράδρα του Βίκου και τον Μέγα Λάκκο. Στην περιοχή αυτή δεν επιτρέπεται καμιά ανθρώπινη δραστηριότητα, ενώ, ειδικά στο φαράγγι του Βίκου, δεν θα συναντήσετε ούτε βοσκούς ούτε υλοτόμους -σπανιότατα ίσως κάποιους λαθροθήρες- παρά μόνον περιπατητές σαν κι εσάς. Οι καλύτερες θέσεις για να απολαύσει κανείς τη θέα στο φαράγγι, από ψηλά, είναι στην Μπελόη (έξω από το χωριό Βραδέτο), στην Οξιά (πάνω από το Μονοδένδρι) και στο χωριό Βίκος. Η διάσχιση του φαραγγιού θεωρείται μία από τις καλύτερες πεζοπορίες στα Ζαγοροχώρια: ξεκινάει από το Μονοδένδρι και καταλήγει στο χωριό Βίκος, μετά από περίπου πέντε ώρες. Σεβαστείτε το ευαίσθητο οικοσύστημα και μην αφήσετε πίσω σας σκουπίδια, γιατί αυτό είναι ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα του Δρυμού, ιδιαίτερα μάλιστα γύρω από μερικά χωριά που βρίσκονται στα όριά του.

Memo

Στη χαραγματιά της Μεζαριάς τα βλέμματα των επισκεπτών τραβούν τα δύο πέτρινα μονότοξα γεφύρια. Το ένα λέγεται Βραδετινό και το άλλο Καπεσοβίτικο ή αλλιώς Το Πέρα και Το Δώθε αντίστοιχα.

ΣΚΑΛΑ ΒΡΑΔΕΤΟΥ

Από τα καλύτερα trekking της περιοχής! Το μονοπάτι προς Βραδέτο ξεκινάει λίγο έξω από το Καπέσοβο (υψόμετρο 1.120) και κατεβαίνει μέχρι τη χαράδρα της Μεζαριάς (παρακλάδι του Βίκου) στα 890 μέτρα. Από την κοίτη της Μεζαριάς ξεκινάει η πέτρινη σκάλα-καλντερίμι και με διαδοχικά στριφογυριστά πέταλα (καγκέλια) ανεβαίνει στα 1.340 μέτρα, εκεί όπου βρίσκεται ο ναός του Αγίου Νικολάου, στην είσοδο του χωριού Βραδέτο. Το συνολικό μήκος ανάμεσα στο Καπέσοβο και το Βραδέτο είναι 3,5 χιλιόμετρα, αλλά το κυρίως μήκος της Σκάλας στη βραδετινή πλευρά είναι 1.200 μέτρα. Η όλη απόσταση καλύπτεται εύκολα και χωρίς ιδιαίτερο κόπο σε μία ώρα περίπου.

ΜΟΝΗ ΡΟΓΚΟΒΟΥ

Χτίστηκε από την Πουλχερία, αδελφή του αυτοκράτορα Ρωμανού Αργυρού, γύρω στα 1028 - 1034, αλλά καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε το 1783 από τον Νούτσο Κοντοδήμο. Διατηρεί περίφημη αρχιτεκτονική και κελιά για τους προσκυνητές (κάθε Ζαγοροχώρι έχει το δικό του κελί). Το καθολικό είναι κατάγραφο με έργα Καπεσοβιτών ζωγράφων, αλλά σπάνια θα το βρείτε ανοιχτό, γιατί αυτό το διάστημα πραγματοποιούνται εργασίες συντήρησης. Το μοναστήρι είναι χτισμένο σε μια κατάφυτη πλαγιά πάνω από το δύσβατο αλλά πανέμορφο φαράγγι Βικάκι.

ΜΕΤΑΒΑΣΗ

Η ταχύτερη λύση για να φτάσετε στα Ζαγοροχώρια είναι να πάτε αεροπορικώς στα Ιωάννινα (αεροδρόμιο Ιωαννίνων Τ/26510-23.120) και να συνεχίσετε με λεωφορείο. Υπολογίστε περίπου μισή ώρα για να φτάσετε στο Κεντρικό Ζαγόρι (ΚΤΕΛ Ιωαννίνων Τ/26510-26.286). Αν πάτε από Αθήνα οδικώς με το Ι.Χ. σας, υπολογίστε τουλάχιστον επτά ώρες μέχρι τα Ιωάννινα.

ΔΙΑΜΟΝΗ

Καπέσοβο

Θουκυδίδης (Τ/6979983798, www.thoukididis.gr) Από τις καλύτερες επιλογές σε όλο το Ζαγόρι! Θαυμάσιος πέτρινος ξενώνας σε αναστηλωμένο παλιό αρχοντόσπιτο με πέντε δωμάτια, με τυπική ζαγορίτικη διακόσμηση, ζωηρά χρώματα και αρκετά παλιά κομμάτια από διαλυμένα σπίτια, σαν μικρή λαογραφική συλλογή. Εξαιρετικό πρωινό και φαγητό. Ομως το μεγαλύτερο ατού του ξενώνα είναι η υψηλού επιπέδου παροχή υπηρεσιών, η απέριττη, ολόθερμη φιλοξενία της οικογένειας Παπαγεωργίου. Από 90 €.
Μουσαφίρ Οντάς (Τ/26530-71.727) Ολοκαίνουργιος ξενώνας δίπλα στο επάνω πάρκινγκ. Λιτή διακόσμηση και ωραία αυλή. Από 100 €, με πρωινό.

Δίλοφο

Αρχοντικό Δίλοφου (Τ/26530-22.455, www.dilofo.com) Πολύ καλός ξενώνας σε παλιό σπίτι του 1833, διακοσμημένος με σύγχρονη αντίληψη για την παράδοση. Κορυφαία τα τρία επάνω δωμάτια, όλα με τζάκι και θέα. Από 75 € το δίκλινο με πρωινό.
Γαία (Τ/26530-22.570) Ωραία επιλογή και πολλές ανέσεις στο ανακατασκευασμένο ερειπωμένο αρχοντόσπιτο του 1862. Από 70 € το δίκλινο με πρωινό.

Κήποι

Το σπίτι του Αρτέμη (Τ/26530-71.644) Ωραίος παλιός ξενώνας, στεγασμένος σε αυθεντικό ζαγορίσιο αρχοντόσπιτο του 19ου αιώνα. Σε ένα από τα δωμάτια υπάρχει τοιχογραφία που αναπαριστά τους γάμους του Ναπολέοντα. Από 50 € το δίκλινο δωμάτιο.
Μελίνα (Τ/26530-71.674, www.melinahotel.gr) Ωραίος, μεγάλος ξενώνας πάνω στον κεντρικό δρόμο, με διακόσμηση σχετικά πολυτελή και ατμοσφαιρική. Πολύ εντυπωσιακή η σοφίτα με τα δύο διπλά κρεβάτια. Από 90 € το δίκλινο με πρωινό.
Αμανίτης (Τ/26530-71.705, www.amanitis.gr) Ανετο και μεγάλο συγκρότημα στην άκρη του χωριού, προς το ποτάμι. Μεγάλες αυλές με γκαζόν, μοντέρνα καλαίσθητα δωμάτια, τζάκια και μια φοβερή ιδέα για τζακούζι στο δάπεδο. Από 120 € το τρίκλινο με πρωινό.

Κουκούλι

Τρίτοξο (Τ/26530-71.760, www.tritoxo.gr) Μικρός αλλά ζεστός ξενώνας, με πολύ ζωντανά χρώματα στα δωμάτια και φιλική φιλοξενία από την οικογένεια Δήμου. Από 60 € το δίκλινο με πρωινό.

ΦΑΓΗΤΟ

Βραδέτο

Καλή Καρδιά Στον μοναδικό καφενέ, η κυρα-Κωστάντω θα σας ετοιμάσει τσιπουρομεζέδες, κρέατα στα κάρβουνα και άμα τύχει, κανένα λαγό με σκορδαλιά και άλλα σπάνια εδέσματα.

Καπέσοβο

Θουκυδίδης Στο εστιατόριο του ξενώνα, η χρυσοχέρα Γιάννα ετοιμάζει καταπληκτικά μαγειρευτά με λαχανικά εποχής από το περιβόλι της, κορυφαίες σούπες, κρέας με μανιτάρια ή κυδώνια, υπέροχες μακαρονάδες, τραχανά, ζυμωτό ψωμί, πίτες κι άλλα τρομερά (όλα πειραγμένα λίγο, καθ' ότι το κορίτσι είναι σεφ). Ενα τηλέφωνο θα βοηθήσει τις επιλογές σας, ενώ αν θέλετε τσίπουρο και μεζέ στη Στέρνα (το μαγαζί της οικογένειας Παπαγεωργίου στην πλατεία) η Γιάννα θα ετοιμάσει τα δέοντα.

Δίλοφο

Λίθος, Σωποτσέλι: Ωραίες ταβέρνες με τυπικά ζαγορίσια πιάτα (χοιρινό με μανιτάρια, κρέατα της ώρας, αλευρόπιτες, μοσχάρι κ.λπ.).

Κήποι

Μιχάλης: Κλασική και διάσημη επιλογή πάνω στον κεντρικό δρόμο, με καλά μαγειρευτά και κρεατικά.

Κουκούλι

Στο παλιό αλώνι: Καινούργιο εξαιρετικό εστιατόριο, με πολύ καλό φαγητό και θέα. Χοιρινό με λάχανο, ζουμερά κρέατα, αρνάκι με πατάτες και άλλα παραδοσιακά ζαγορίσια πιάτα.

Ελάτη

Στα Ριζά: Αν και έξω από το οδοιπορικό μας, το αναφέρουμε γιατί είναι ένα από τα καλύτερα στο Ζαγόρι, όπου καθημερινά θα βρείτε πολλές άριστες επιλογές (έρχονται εδώ Γιαννιώτες, τόσο καλό είναι!). Κορυφαίο πρόβατο, μελιτζάνες, αγριογούρουνο με δαμάσκηνα και τηγανιά μανιτάρια.

ΑΓΟΡΕΣ

Να περάσετε οπωσδήποτε από τη Στέρνα στο Καπέσοβο για να δείτε τα πολύ νόστιμα κοσμήματα της Ελλης Παπαγεωργίου και τα λοιπά διακοσμητικά, να αγοράσετε φοβερά γλυκά (κουταλιού και ταψιού), κρασιά, βότανα, τσίπουρα, λικέρ, τραχανάδες κι άλλα χωριάτικα εδέσματα που φτιάχνει η οικογένεια Παπαγεωργίου, όλα με άγρια φρούτα, βότανα και συγκομιδή από τον κήπο τους. Να δείτε και τις πολύ ποιητικές γκλίτσες από κρανιά του Θουκυδίδη!

ΔΡΑΣΕΙΣ

Ο Θουκυδίδης Παπαγεωργίου (Τ/6979983798) καθαρίζει και σηματοδοτεί πολλά μονοπάτια στην περιοχή και θα σας δώσει πολλές πληροφορίες και συμβουλές για τις καλύτερες πεζοπορίες. Για οργανωμένες δραστηριότητες στην ευρύτερη περιοχή των Ζαγοροχωρίων (rafting, canyoning, trekking, ιππασία κ.λπ.) επικοινωνήστε με την εταιρεία No Limits (Τ/26550-23.777, www.nolimits.com.gr).

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ

Δήμος Τύμφης: Τ/26530-81.203
Αστυνομία Τσεπέλοβου: Τ/26530-81.201
Αγροτικό Ιατρείο Τσεπέλοβου: Τ/26530-81.202