Κοινωνία & Πολιτισμός

Ο Γκύντερ Γκρας παραμένει παρών

Όσο ζούσε ο συγγραφέας Γκύντερ Γκρας συχνά δίχασε την κριτική αλλά και το κοινό με τις πολιτικές παρεμβάσεις του. Σήμερα, έναν χρόνο μετά τον θάνατό του, τα βιβλία του είναι πιο περιζήτητα από ποτέ.

Η παραινετική φωνή του Γκύντερ Γκρας σίγησε για πάντα. Ωστόσο σήμερα, έναν ακριβώς χρόνο μετά τον θάνατό του, τα έργα του γερμανού νομπελίστα συγγραφέα είναι πιο περιζήτητα από ποτέ. Η Εστία Γκύντερ Γκρας στο Λύμπεκ, την πόλη όπου άφησε την τελευταία του πνοή ο κορυφαίος πεζογράφος και καλλιτέχνης, εγκαινιάζει σήμερα, με αφορμή την πρώτη επέτειο του θανάτου του, σειρά εκδηλώσεων, στις οποίες «κάθε χρόνο στην επέτειο του θανάτου του φίλοι και συνοδοιπόροι θα μιλούν για τις ποικίλες πτυχές του έργου και της προσωπικότητάς του», λέει ο διευθυντής της Εστίας Γκύντερ Γκρας (Günter Grass Haus) Γεργκ-Φίλιπ Τόμζα.

Τα έργα του Γκρας στο μουσείο

To Günter Grass Haus στο Λύμπεκ φιλοξενεί πλήθος έργων του γερμανού νομπελίστα συγγραφέα

Τα έργα του γερμανού νομπελίστα εξακολουθούν να «ζουν» στο μουσείο της Εστίας Γκύντερ Γκρας. Εκεί εκτίθενται από το τέλος Μαρτίου στο πλαίσιο μιας έκθεσης έργα από το διάστημα των σπουδών του στην Ακαδημία Τεχνών του Ντύσελντορφ. Όπως παρατηρεί ο Γεργκ-Φίλιπ Τόμσα, «από τη στιγμή του θανάτου του, η Εστία Γκρας έχει μετατραπεί αισθητά σε τόπο μνήμης, ειδικά για επισκέπτες από το εξωτερικό».

Γεννημένος το 1927 στο Γκντανσκ της σημερινής Πολωνίας, ο Γκύντερ Γκρας σπούδασε μετά το 1945 γλυπτική και χαρακτική στο Ντύσελντορφ, έγραψε μυθιστορήματα, διηγήματα, ποιήματα και θεατρικά. Στα πιο γνωστά του έργα συγκαταλέγονται το παρθενικό του μυθιστόρημα «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» (Οδυσσέας, 2008), «Η ποντικίνα», «Ο Μπουτ, το ψάρι" (Οδυσσέας, 1992), η νουβέλα «Σαν τον κάβουρα» (Οδυσσέας, 2008), αλλά και το αυτοβιογραφικό «Ξεφλουδίζοντας το κρεμμύδι» (Οδυσσέας, 2007), όπου αποκαλύπτει ότι υπήρξε ως έφηβος μέλος των ναζιστικών ταγμάτων Βάφεν SS. Πολύ «θόρυβο» προκάλεσε επίσης το κείμενό του με τίτλο «Αυτό που πρέπει να ειπωθεί», στο οποίο ασκούσε κριτική στην πυρηνική πολιτική της ισραηλινής κυβέρνησης και το οποίο έγινε αιτία για να κατηγορηθεί για αντισημιτισμό και να κηρυχθεί ανεπιθύμητο πρόσωπο στο Ισραήλ.

Η παρέμβασή του υπέρ της Ελλάδας

Σκηνή της ταινίας «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» από το ομώνυμο έργο του Γκύντερ Γκρας

Το 2012, στην 64η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φραγκφούρτης, σε ηλικία 85 ετών, παρουσίασε την ποιητική του συλλογή με τίτλο «Τα εφήμερα». Πρόκειται για μια σειρά προσωπικών αλλά και πολιτικών ποιημάτων. Ανάμεσα στα δεύτερα συγκαταλέγεται και το ποίημα «Η ντροπή της Ευρώπης», με το οποίο ο Γκρας στηλιτεύει την ευρωπαϊκή πολιτική έναντι της Αθήνας και υπενθυμίζει το τεράστιο πνευματικό χρέος της Ευρώπης στην Ελλάδα. Το 1999 το σπουδαίο έργο του Γκύντερ Γκρας επιστεγάστηκε με την ύψιστη διάκριση για έναν συγγραφέα, το Νομπέλ Λογοτεχνίας.

Το ενδιαφέρον για τα έργα του Γκρας είναι έντονο, κάτι που παρατηρεί και ο εκδοτικός του οίκος Steidl στο Γκέτινγκεν. «Είναι τόσο κυνικό, αλλά κάθε φορά που πεθαίνει ένας μεγάλος συγγραφέας αυξάνεται η ζήτηση για τα βιβλία του, το ίδιο και στο εξωτερικό», λέει ο εκδότης Γκέρχαρντ Στάιντλ, παρατηρώντας ότι το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση του Γκύντερ Γκρας. Σύμφωνα με στοιχεία του οίκου Steidl, έχουν κυκλοφορήσει παγκοσμίως περίπου 40 εκατομμύρια αντίτυπα έργων του, ένας αριθμός που ενδέχεται σύμφωνα με τον Γκέρχαρντ Στάιντλ να αυξηθεί κι άλλο αν αναλογιστεί κανείς ότι ο Γκύντερ Γκρας έχει αφήσει πίσω του και πλούσιο αδημοσίευτο έργο.

Dpa, Άρης Καλτιριμτζής