Στα όρη, στα ψηλά βουνά
ΤΖΟΥΛΙΑ ΚΛΗΜΗ
Το Σκλήθρο (το παλιό Ζέλενιτς, που σημαίνει «πράσινος τόπος») από το δρόμο που κατεβαίνει από το Νυμφαίο. (Φωτογραφία: ΤΖΟΥΛΙΑ ΚΛΗΜΗ)
Ενα ταξίδι στις ορεινές περιοχές της χώρας μας, μέσα από off road διαδρομές, θα σας γεμίσει με εικόνες τόσο διαφορετικές μεταξύ τους, που θα σας κάνει να αναρωτιέστε αν όλα αυτά τα μέρη βρίσκονται, πράγματι, στον τόπο μας.
Κατακαλόκαιρο εμείς αποφασίσαμε να τραβήξουμε αντίθετα από το ρεύμα. Αφήσαμε τις θάλασσες για τα βουνά και ξεκινήσαμε για το Περτούλι του Ασπροποτάμου, ύστερα είπαμε να πάμε μέχρι την κοιλάδα του Αχελώου, διασχίζοντας μέσα από δασικούς δρόμους τα βουνά των Αγράφων, και από εκεί βγήκαμε στο Μέτσοβο. Αλλά η Καστοριά και οι Πρέσπες, με τα δροσερά νερά τους, φάνταζαν πολύ δελεαστικές για να τις αφήσουμε πίσω. Ετσι, με το λίγων μηνών μωρό μας να δείχνει το ίδιο ευχαριστημένο με εμάς, είπαμε να δούμε και τις αρκούδες του Αρκτούρου στο Νυμφαίο, να δοκιμάσουμε και την υπέροχη κουζίνα της Φλώρινας.
Περτούλι - Ελάτη - Νεραϊδοχωρι - Τρία ποτάμια
Μόλις διαβαίνουμε την πόρτα του Αρχοντικού Χατζηγάκη, ένα αληθινά δροσερό αεράκι μάς υποδέχεται στον μεγάλο κήπο με τα πανύψηλα κυπαρίσσια. Βρισκόμαστε σε ένα από τα πιο πυκνά ελατοδάση της Νότιας Πίνδου, στα 1.150 μ., δυτικά ξεχωρίζουμε τις κορυφές της Μαρόσα και του Αυγού. Η εκλεπτυσμένη ατμόσφαιρα του αρχοντικού, η θέα στις ψηλές κορυφές και το περτουλιώτικο ρέμα που αντιλαλεί στα βουνά σε ταξιδεύουν στις… Αλπεις. Γνωστό παραθεριστικό θέρετρο -κυρίως των Τρικαλινών- από τα τέλη του 19ου αιώνα για το ωραίο κλίμα του, το Περτούλι είναι μία από τις ελάχιστες ορεινές κοινότητες με κατοίκους που ασχολούνται με την υλοτομία και την κτηνοτροφία.
Η Ελάτη -Τύρνα για τους ντόπιους- είναι χτισμένη αμφιθεατρικά μέσα στις ελατοσυστάδες και προσφέρεται για δεκάδες δραστηριότητες (ορειβασία στον Κόζιακα, ιππασία, τοξοβολία, ποδήλατο βουνού). Γευματίζουμε εξαιρετικά στο Ανώγι με τοπικές πίτες, μαγειρευτά και νόστιμα γλυκά. Από εκεί παίρνουμε τον δασικό δρόμο προς Βλάχα. Το τοπίο είναι ήρεμο με ρεματιές και οροπέδια, αλλά στην πρώτη διασταύρωση μια έκρηξη χρωμάτων από κάθε λογής λουλούδια μέσα σε έναν κήπο μάς κεντρίζει το ενδιαφέρον για μια σύντομη στάση. Μας υποδέχεται η οικογένεια του βοσκού της περιοχής, που μας προσφέρει καφεδάκι με γλυκό του κουταλιού - για όποιον θέλει, υπάρχει και φαγητό. Το μέρος είναι μια αληθινή όαση ηρεμίας και φρεσκάδες σε υψόμετρο 1.250 μ.
Συνεχίζουμε, πάντα στον δασικό δρόμο, με κατεύθυνση προς Νεραϊδοχώρι και σε λίγο βρισκόμαστε στην καρδιά ενός παρθένου δάσους. Η θέα εντυπωσιακή. Τα τεράστια έλατα συναγωνίζονται σε ύψος τους κατακόκκινους τεράστιους βράχους, με το ποτάμι να ακολουθεί παράλληλη πορεία και διαρκώς να μεταμορφώνεται. Πλήθος δέντρων ξεπηδούν μέσα από το νερό, ενώ η τοξωτή γέφυρα Χατζηπέτρου, κατασκευασμένη με έξοδα του ντόπιου βλάχου Γούσιου Χατζηπέτρου πάνω στο παλιό καλντερίμι, θυμίζει ότι κάποτε αποτελούσε τη μοναδική δίοδο επικοινωνίας των κυρατζήδων, που περνούσαν με τα μουλάρια μεταφέροντας κόσμο και πράγματα στη διαδρομή για Τρίκαλα-Ελάτη-Γαρδίκι.
Ταξιδεύουμε πλάι στο Καμναΐτικο Ρέμα, το οποίο πιο κάτω συναντιέται με τον «Ασπρο», τον θρυλικό Αχελώο, και φτάνουμε στο τουριστικό Νεραϊδοχώρι, συνεχίζουμε μέχρι τα «Τρία Ποτάμια», αλλά σε ένα σημείο μια... «παραλία» μοιάζει τόσο ελκυστική, που σε λίγο βουτάμε στα παγωμένα νερά του ποταμού!
Χωριά Αργιθέας - Θεσσαλικά Άγραφα
Μια φωτογραφία της περαταριάς να αιωρείται πάνω από τον Αχελώο ήταν η αφορμή να ξεκινήσουμε, από το Περτούλι πάντα, για την κοιλάδα του Αχελώου, τα χωριά της Αργιθέας, τα θεσσαλικά Αγραφα. Πρωί πρωί λοιπόν αφήνουμε πίσω μας το Μουζάκι -ή «πύλη της Αργιθέας», καθώς αποτελεί κόμβο μεταξύ Αργιθέας, λίμνης Πλαστήρα και Αγράφων- και σκαρφαλώνουμε τον ορεινό δρόμο Καρδίτσας - Αρτας. Περνάμε το διάσελο Αέρας (1.500 μ.) και κατηφορίζουμε για τα χωριά της Αργιθέας. Στον Πετριλιώτη ποταμό φωτογραφίζω το παλιό πέτρινο γεφύρι του Πετρωτού. Συνεχίζουμε στροφές και ανάβαση, περνάμε το φράγμα της Συκιάς, ώσπου κάποτε φτάνουμε σε έναν όμορφο χώρο για ξεκούραση, στην ταβέρνα Αχελώος πλάι στο ποτάμι. Παίρνουμε μια ανάσα δροσιάς και διασχίζουμε την ιστορική γέφυρα Κοράκου και τα τούνελ, μέχρι που εμφανίζεται η πανέμορφη κοιλάδα του Αχελώου. Αυτή η εικόνα και μόνο άξιζε το ταξίδι! Εδώ, στα Νεοχώρια Βραγγιανών, δουλεύει ακόμα η περαταριά: το εναέριο βαγόνι χωρητικότητας τεσσάρων ατόμων, που κινείται με τροχαλία πάνω σε σύρμα και ενώνει όχι απλώς δύο όχθες του Αχελώου, αλλά δύο νομούς: Αρτας και Καρδίτσας.
Ωρα τώρα ανεβαίνουμε έναν στενό χωματόδρομο με επαναλαμβανόμενες στροφές. Περνάμε το διάσελο σε ύψος 1.600 μ. Βρισκόμαστε μέσα στην άγρια φύση των Αγράφων, στα σύνορα μεταξύ Θεσσαλίας, Στερεάς, Δυτικής Ελλάδας και Ηπείρου. Διανύουμε την πίσω πλευρά του βουνού. Κοντεύει δύση όταν εμφανίζεται μπροστά μας η πανέμορφη Στεφανιάδα. Η λίμνη δημιουργήθηκε το χειμώνα του 1963, όταν η πλαγιά Στοιχειό ξεκόλλησε από το βουνό Σμίνικο και έπεσε στον Στεφανιώτη ποταμό, φράζοντας το πέρασμά του. Συνεχίζουμε στο χωματόδρομο για τη Μονή Σπηλιάς, ένα εντυπωσιακό συγκρότημα που ιδρύθηκε το 1604 και μοιάζει να αιωρείται πάνω από τη χαράδρα. Στο εσωτερικό του καθολικού της Κοίμησης της Θεοτόκου, με τις βυζαντινές τοιχογραφίες και το ξυλόγλυπτο τέμπλο, αισθάνομαι δέος και κατάνυξη. Σε αυτή την περιοχή, που άνθησε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας σαν λημέρι του αρματολικιού, η μονή διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο. Το βράδυ κοιμόμαστε στο σπαρτιάτικα λιτό αλλά φιλόξενο δωμάτιό της.
Χαλίκι - Μέτσοβο - Πρέσπες
Την επομένη ξεκινάμε για να διασχίσουμε όλη τη νότια Πίνδο ώστε να φτάσουμε στο Χαλίκι μέσα από τα βουνά. Ακολουθούμε τον Αχελώο, περνάμε τα χωριά Ανθηρό και Μεταμόρφωση, μέχρι που βγαίνουμε στο νομό Τρικάλων και στο Βαθύρεμα. Επιτέλους, στη Μεσοχώρα βγαίνουμε σε άσφαλτο, διασχίζουμε ένα τούνελ και βρισκόμαστε μπροστά στο τεράστιο φράγμα που φτιάχνεται για την εκτροπή του Αχελώου και θα κάνει τη Μεσοχώρα και τα γύρω χωριά της παραλίμνια! Στο τέλος του δρόμου, πάνω από το φράγμα, στρίβουμε προς το χωριό Αρματωλικό. Από εκεί μέχρι τη γέφυρα Αλεξίου, στη διασταύρωση για Γαρδίκι διανύουμε 14 χιλιόμετρα χωματόδρομο. Η διαδρομή αυτή, αν και δύσκολη, είναι καταπληκτική. Συνεχίζουμε στα χωριά του Ασπροποτάμου, περνάμε την Ανθούσα με το όμορφο μοναστήρι της Παναγίας Γαλακτοτροφούσας και το πέτρινο γεφύρι του Μίχου, λίγες στροφές ακόμη και φτάνουμε στο Χαλίκι (1.160 μ.), στους πρόποδες του όρους Περιστέρι/Λάκμος και σε απόσταση 97 χλμ. από την πρωτεύουσα του νομού. Από εδώ, συγκεκριμένα από τη θέση Βερλίγκα, αναβλύζουν οι πηγές του Αχελώου, ο οποίος, ύστερα από 255 χλμ., εκβάλλει στο Ιόνιο.
Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι το καλοκαίρι η πλατεία του Χαλικιού, με τον τεράστιο πλάτανο και την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής (του 1725), θα είχε τόση νεολαία. Ακριβώς πάνω από την πλατεία, στο ταβερνάκι Λα Βερλίγκα, μας υποδέχεται ο «ακρίτας του Ασπροποτάμου», ο Χρήστος Ζαχαρής. Μεταξύ τσίπουρου και φαγητού, μας πληροφορεί ότι κάθε χρόνο, το δεύτερο σαββατόβραδο του Αυγούστου, οργανώνεται «γιορτή πίτας» και όλες οι νοικοκυρές φτιάχνουν ρυζόπιτες, γαλατόπιτες, μπατζίνες, καλαμποκόπιτες, για να τις προσφέρουν στους επισκέπτες του χωριού.
Από το Χαλίκι περνάμε στον αυχένα «Μάντρα Χότζα» (1.650 μ.), κοντά στις πηγές της Ρόνας. Μέσα στο αλπικό τοπίο η θέα των βουνοκορφών είναι μαγική. Κατηφορίζουμε μέσα από πανύψηλα έλατα, οξιές, πλατάνια και καταρράκτες για να καταλήξουμε στο χωριό Ανήλιο και από εκεί στο Μέτσοβο. Η κωμόπολη των Ιωαννίνων φαντάζει κοσμοπολίτικη, αλλά είναι ιδανική για φαγητό και αγορά τοπικών τυριών. Η στάση στο οινοποιείο του Ιδρύματος Τοσίτσα θεωρείται απολύτως απαραίτητη.
Από την Εγνατία ακολουθούμε τον άξονα Γρεβενά, Καστοριά, Αλβανία. Παρακάμπτουμε την Καστοριά και μπαίνουμε στο επαρχιακό δίκτυο προς Πρέσπες/Κορέστεια. Τα χωριά της περιοχής (800 μ.), με τα κατακόκκινα σπίτια φτιαγμένα από πλίνθους και πηλό, στέγες από άχυρο, ξύλα, καλάμια και κεραμίδια, αποτελούν εξαιρετικό δείγμα της παραδοσιακής αρχειτεκτονικής.
Και φτάνουμε στο υπέροχο Εθνικό Πάρκο Πρεσπών. Ανεβαίνουμε λόφους κατεβαίνουμε λόφους, περνάμε κοιλάδες και παντού υψώνονται καταπράσινες φασολιές, άλλες με κόκκινα και άλλες με λευκά ανθάκια, ένα όνειρο! Δεν είναι τυχαία τα καλύτερα φασόλια της Ελλάδας, το βλέπεις στην τάξη και στην περιποίησή τους. Πάμε κατευθείαν στο χωριό Ψαράδες. Καθόμαστε στο μπαλκόνι του εστιατορίου «Συντροφιάς» με θέα στη λίμνη και απολαμβάνουμε όλα τα καλά του τόπου: τηγανητά τσιρόνια (ψάρι της λίμνης), πιπεριές Φλωρίνης, μανιτάρια σε σουβλάκι, φασόλια μαγειρευτά κ.ά. Ο Βασίλης Αραμπατζής, με το ψευδώνυμο Πελεκάνος, είναι παλιός γνώριμος και μας πάει βόλτα με τη βάρκα του να μας ξεναγήσει στα πρωτοβυζαντινά ασκηταριά που στέκουν επάνω στα βράχια και να μας δείξει τους ψαράδες με τις πλάβες τους που ρίχνουν δίχτυα.
Το απόγευμα επισκεπτόμαστε τη Μικρολίμνη, απλώνουμε πετσέτες πάνω στην ξύλινη εξέδρα μέχρι την ώρα της δύσης. Την απόλυτη ησυχία διακόπτουν μια παρέα κορμοράνων που πετούν προς το μέρος μας από το Βιδρονήσι, που βρίσκεται απέναντι.
Πολυκέρασος - Περικοπή - Νυμφαίο
Με ορμητήριο τον φιλόξενο ξενώνα Πεντόλβιο, στο κοντινό Σιδηροχώρι, τις επόμενες μέρες θα ανακαλύψουμε τις ομορφιές της Φλώρινας. Οι ιδιοκτήτες Ευδοκία και Χρήστος μάς δείχνουν φωτογραφίες από την ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Ψυχή βαθιά» - καθώς εδώ έμενε το συνεργείο στη διάρκεια των γυρισμάτων.
Από τον παλιό οδικό άξονα Φλώρινας-Καστοριάς ανεβαίνουμε τις πλαγιές του Βιτσίου μέσα στις οξιές, στα έλατα και τα μαυρόπευκα. Σε αυτά τα δάση διατηρείται ακόμα πληθυσμός από αρκούδες, λύκους, αγριογούρουνα. Ενας δασικός δρόμος μάς φέρνει πολύ κοντά στην κορυφή, την οποία προσεγγίζουμε με τα πόδια - η θέα της λίμνης της Καστοριάς είναι η απόλυτη επιβράβευση.
Κατεβαίνουμε από την ανατολική πλευρά, μέχρι που εμφανίζεται η Πολυκέρασος (πρώην Τσερέσνιτσα). Ενα πανέμορφο χωριό, που πρόσφατα ανακηρύχθηκε ιστορικός τόπος από το ΥΠΠΟ «λόγω της αρχιτεκτονικής, λαογραφικής και εν γένει ιστορικής σημασίας του». Στο καφενείο του χωριού μαθαίνουμε για το περίφημο πανηγύρι της κοντινής Περικοπής. Ετσι, παρέα με άλλα δέκα-δεκαπέντε αγροτικά, με τις καρότσες γεμάτες με γυναικόπαιδα και τις κόρνες πατημένες, όλοι οι πανηγυριώτες μαζί φτάνουμε στο χωριό που μόλις πρόσφατα ηλεκτροδοτήθηκε. Από μακριά μάς υποδέχονται τα κλαρίνα, οι φλογέρες, τα νταούλια αλλά και ο καπνός από τα σουβλάκια, τα λουκάνικα και τις πανσέτες που ψήνονται στο δρόμο προς την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου. Προσκυνάμε και πάμε στο χορό που έχει είδη αρχίσει - εδώ γίνεται το αντάμωμα των απανταχού Περικοπιτών. Γυναίκες με ντέφια και άντρες που κάνουν τσαλίμια φοβερά χορεύουν με πάθος τον Καλαματιανό.
Συνεχίζουμε τον δασικό για το Νυμφαίο μέσα σε ένα όμορφο τοπίο, όπου το πυκνό δάσος από οξιές διαδέχονται αλπικά λιβάδια με φτέρες, βούρλα, αλλά και άλογα που τρέχουν ελεύθερα. Η προσεγμένη εικόνα του χωριού με τα πετρόχτιστα κτίρια αποδεικνύει ότι, όταν υπάρχουν θέληση και όραμα, μόνο ωραία πράγματα μπορεί να συμβούν. Στο Νυμφαίο οι άνθρωποι έκαναν πράξη τα όνειρά τους και τώρα ο «διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός» μαζεύει τουρισμό, διακρίσεις, βραβεία. Ο μπαμπάς μας, όμως, θέλει να δείξει στη μικρή το Πάρκο Αγριας Φύσης με τις αρκούδες του Αρκτούρου, οπότε κατεβαίνουμε το μεγάλο λιθόστρωτο για να περιηγηθούμε από εθελοντές στα 50 στρέμματα δάσους, όπου ζουν οι δεκατρείς αρκούδες.
Αμύνταιο - Φλώρινα
Οι επόμενες μέρες περνούν με πολλά χιλιόμετρα στους μακεδονικούς κάμπους με τις πανύψηλες λεύκες, τα χρυσά χωράφια με τα δεμάτια, ανάμεσα στις λίμνες Βεγορίτιδα και Ζάζαρη. Στο Ξινό Νερό πίνουμε φυσικό ανθρακούχο νερό από τη βρύση του χωριού και γευματίζουμε στον Νίκο «Κοντοσώρο» - που μαζί με τον «Θωμά», στο Σκλήθρο, είναι δύο από τα καλύτερα εστιατόρια της ηπειρωτικής Ελλάδας. Διότι αναδεικνύουν την τοπική κουζίνα με πιάτα όπως το «Σουτ Μακάλο» (κεφτεδάκια σε ζωμό κότας με σαφράν του Κοντοσώρου) ή τη σούπα τραχανά με άγρια μανιτάρια σε σάλτσα του «Θωμά». Διότι χρησιμοποιούν εξαιρετικές πρώτες ύλες, διαθέτουν εκατοντάδες ελληνικές ετικέτες κρασιών, έχουν ευγενικό σέρβις και εξαιρετική σχέση τιμής-ποιότητας.
Η πόλη της Φλώρινας, με τα νεοκλασικά της πάνω στον ποταμό Σακουλέβα, είναι τέλεια. Επίσης, ένα ούζο με γίγαντες πλακί στο καφενείο Διεθνές μένει αξέχαστο, ενώ επιβάλλεται μια βόλτα στο καφενείο του Νάσου στην κεντρική αγορά. Μη φύγετε από το νομό χωρίς να επισκεφτείτε τους αμπελώνες του Κτήματος Alpha και του Κυρ-Γιάννη (Μπουτάρη) στις όχθες της Βεγορίτιδας.
Περτούλι - Ελάτη - Νεραϊδοχωρι - Τρία ποτάμια
Μόλις διαβαίνουμε την πόρτα του Αρχοντικού Χατζηγάκη, ένα αληθινά δροσερό αεράκι μάς υποδέχεται στον μεγάλο κήπο με τα πανύψηλα κυπαρίσσια. Βρισκόμαστε σε ένα από τα πιο πυκνά ελατοδάση της Νότιας Πίνδου, στα 1.150 μ., δυτικά ξεχωρίζουμε τις κορυφές της Μαρόσα και του Αυγού. Η εκλεπτυσμένη ατμόσφαιρα του αρχοντικού, η θέα στις ψηλές κορυφές και το περτουλιώτικο ρέμα που αντιλαλεί στα βουνά σε ταξιδεύουν στις… Αλπεις. Γνωστό παραθεριστικό θέρετρο -κυρίως των Τρικαλινών- από τα τέλη του 19ου αιώνα για το ωραίο κλίμα του, το Περτούλι είναι μία από τις ελάχιστες ορεινές κοινότητες με κατοίκους που ασχολούνται με την υλοτομία και την κτηνοτροφία.
Η Ελάτη -Τύρνα για τους ντόπιους- είναι χτισμένη αμφιθεατρικά μέσα στις ελατοσυστάδες και προσφέρεται για δεκάδες δραστηριότητες (ορειβασία στον Κόζιακα, ιππασία, τοξοβολία, ποδήλατο βουνού). Γευματίζουμε εξαιρετικά στο Ανώγι με τοπικές πίτες, μαγειρευτά και νόστιμα γλυκά. Από εκεί παίρνουμε τον δασικό δρόμο προς Βλάχα. Το τοπίο είναι ήρεμο με ρεματιές και οροπέδια, αλλά στην πρώτη διασταύρωση μια έκρηξη χρωμάτων από κάθε λογής λουλούδια μέσα σε έναν κήπο μάς κεντρίζει το ενδιαφέρον για μια σύντομη στάση. Μας υποδέχεται η οικογένεια του βοσκού της περιοχής, που μας προσφέρει καφεδάκι με γλυκό του κουταλιού - για όποιον θέλει, υπάρχει και φαγητό. Το μέρος είναι μια αληθινή όαση ηρεμίας και φρεσκάδες σε υψόμετρο 1.250 μ.
Συνεχίζουμε, πάντα στον δασικό δρόμο, με κατεύθυνση προς Νεραϊδοχώρι και σε λίγο βρισκόμαστε στην καρδιά ενός παρθένου δάσους. Η θέα εντυπωσιακή. Τα τεράστια έλατα συναγωνίζονται σε ύψος τους κατακόκκινους τεράστιους βράχους, με το ποτάμι να ακολουθεί παράλληλη πορεία και διαρκώς να μεταμορφώνεται. Πλήθος δέντρων ξεπηδούν μέσα από το νερό, ενώ η τοξωτή γέφυρα Χατζηπέτρου, κατασκευασμένη με έξοδα του ντόπιου βλάχου Γούσιου Χατζηπέτρου πάνω στο παλιό καλντερίμι, θυμίζει ότι κάποτε αποτελούσε τη μοναδική δίοδο επικοινωνίας των κυρατζήδων, που περνούσαν με τα μουλάρια μεταφέροντας κόσμο και πράγματα στη διαδρομή για Τρίκαλα-Ελάτη-Γαρδίκι.
Ταξιδεύουμε πλάι στο Καμναΐτικο Ρέμα, το οποίο πιο κάτω συναντιέται με τον «Ασπρο», τον θρυλικό Αχελώο, και φτάνουμε στο τουριστικό Νεραϊδοχώρι, συνεχίζουμε μέχρι τα «Τρία Ποτάμια», αλλά σε ένα σημείο μια... «παραλία» μοιάζει τόσο ελκυστική, που σε λίγο βουτάμε στα παγωμένα νερά του ποταμού!
Χωριά Αργιθέας - Θεσσαλικά Άγραφα
Μια φωτογραφία της περαταριάς να αιωρείται πάνω από τον Αχελώο ήταν η αφορμή να ξεκινήσουμε, από το Περτούλι πάντα, για την κοιλάδα του Αχελώου, τα χωριά της Αργιθέας, τα θεσσαλικά Αγραφα. Πρωί πρωί λοιπόν αφήνουμε πίσω μας το Μουζάκι -ή «πύλη της Αργιθέας», καθώς αποτελεί κόμβο μεταξύ Αργιθέας, λίμνης Πλαστήρα και Αγράφων- και σκαρφαλώνουμε τον ορεινό δρόμο Καρδίτσας - Αρτας. Περνάμε το διάσελο Αέρας (1.500 μ.) και κατηφορίζουμε για τα χωριά της Αργιθέας. Στον Πετριλιώτη ποταμό φωτογραφίζω το παλιό πέτρινο γεφύρι του Πετρωτού. Συνεχίζουμε στροφές και ανάβαση, περνάμε το φράγμα της Συκιάς, ώσπου κάποτε φτάνουμε σε έναν όμορφο χώρο για ξεκούραση, στην ταβέρνα Αχελώος πλάι στο ποτάμι. Παίρνουμε μια ανάσα δροσιάς και διασχίζουμε την ιστορική γέφυρα Κοράκου και τα τούνελ, μέχρι που εμφανίζεται η πανέμορφη κοιλάδα του Αχελώου. Αυτή η εικόνα και μόνο άξιζε το ταξίδι! Εδώ, στα Νεοχώρια Βραγγιανών, δουλεύει ακόμα η περαταριά: το εναέριο βαγόνι χωρητικότητας τεσσάρων ατόμων, που κινείται με τροχαλία πάνω σε σύρμα και ενώνει όχι απλώς δύο όχθες του Αχελώου, αλλά δύο νομούς: Αρτας και Καρδίτσας.
Ωρα τώρα ανεβαίνουμε έναν στενό χωματόδρομο με επαναλαμβανόμενες στροφές. Περνάμε το διάσελο σε ύψος 1.600 μ. Βρισκόμαστε μέσα στην άγρια φύση των Αγράφων, στα σύνορα μεταξύ Θεσσαλίας, Στερεάς, Δυτικής Ελλάδας και Ηπείρου. Διανύουμε την πίσω πλευρά του βουνού. Κοντεύει δύση όταν εμφανίζεται μπροστά μας η πανέμορφη Στεφανιάδα. Η λίμνη δημιουργήθηκε το χειμώνα του 1963, όταν η πλαγιά Στοιχειό ξεκόλλησε από το βουνό Σμίνικο και έπεσε στον Στεφανιώτη ποταμό, φράζοντας το πέρασμά του. Συνεχίζουμε στο χωματόδρομο για τη Μονή Σπηλιάς, ένα εντυπωσιακό συγκρότημα που ιδρύθηκε το 1604 και μοιάζει να αιωρείται πάνω από τη χαράδρα. Στο εσωτερικό του καθολικού της Κοίμησης της Θεοτόκου, με τις βυζαντινές τοιχογραφίες και το ξυλόγλυπτο τέμπλο, αισθάνομαι δέος και κατάνυξη. Σε αυτή την περιοχή, που άνθησε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας σαν λημέρι του αρματολικιού, η μονή διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο. Το βράδυ κοιμόμαστε στο σπαρτιάτικα λιτό αλλά φιλόξενο δωμάτιό της.
Χαλίκι - Μέτσοβο - Πρέσπες
Την επομένη ξεκινάμε για να διασχίσουμε όλη τη νότια Πίνδο ώστε να φτάσουμε στο Χαλίκι μέσα από τα βουνά. Ακολουθούμε τον Αχελώο, περνάμε τα χωριά Ανθηρό και Μεταμόρφωση, μέχρι που βγαίνουμε στο νομό Τρικάλων και στο Βαθύρεμα. Επιτέλους, στη Μεσοχώρα βγαίνουμε σε άσφαλτο, διασχίζουμε ένα τούνελ και βρισκόμαστε μπροστά στο τεράστιο φράγμα που φτιάχνεται για την εκτροπή του Αχελώου και θα κάνει τη Μεσοχώρα και τα γύρω χωριά της παραλίμνια! Στο τέλος του δρόμου, πάνω από το φράγμα, στρίβουμε προς το χωριό Αρματωλικό. Από εκεί μέχρι τη γέφυρα Αλεξίου, στη διασταύρωση για Γαρδίκι διανύουμε 14 χιλιόμετρα χωματόδρομο. Η διαδρομή αυτή, αν και δύσκολη, είναι καταπληκτική. Συνεχίζουμε στα χωριά του Ασπροποτάμου, περνάμε την Ανθούσα με το όμορφο μοναστήρι της Παναγίας Γαλακτοτροφούσας και το πέτρινο γεφύρι του Μίχου, λίγες στροφές ακόμη και φτάνουμε στο Χαλίκι (1.160 μ.), στους πρόποδες του όρους Περιστέρι/Λάκμος και σε απόσταση 97 χλμ. από την πρωτεύουσα του νομού. Από εδώ, συγκεκριμένα από τη θέση Βερλίγκα, αναβλύζουν οι πηγές του Αχελώου, ο οποίος, ύστερα από 255 χλμ., εκβάλλει στο Ιόνιο.
Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι το καλοκαίρι η πλατεία του Χαλικιού, με τον τεράστιο πλάτανο και την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής (του 1725), θα είχε τόση νεολαία. Ακριβώς πάνω από την πλατεία, στο ταβερνάκι Λα Βερλίγκα, μας υποδέχεται ο «ακρίτας του Ασπροποτάμου», ο Χρήστος Ζαχαρής. Μεταξύ τσίπουρου και φαγητού, μας πληροφορεί ότι κάθε χρόνο, το δεύτερο σαββατόβραδο του Αυγούστου, οργανώνεται «γιορτή πίτας» και όλες οι νοικοκυρές φτιάχνουν ρυζόπιτες, γαλατόπιτες, μπατζίνες, καλαμποκόπιτες, για να τις προσφέρουν στους επισκέπτες του χωριού.
Από το Χαλίκι περνάμε στον αυχένα «Μάντρα Χότζα» (1.650 μ.), κοντά στις πηγές της Ρόνας. Μέσα στο αλπικό τοπίο η θέα των βουνοκορφών είναι μαγική. Κατηφορίζουμε μέσα από πανύψηλα έλατα, οξιές, πλατάνια και καταρράκτες για να καταλήξουμε στο χωριό Ανήλιο και από εκεί στο Μέτσοβο. Η κωμόπολη των Ιωαννίνων φαντάζει κοσμοπολίτικη, αλλά είναι ιδανική για φαγητό και αγορά τοπικών τυριών. Η στάση στο οινοποιείο του Ιδρύματος Τοσίτσα θεωρείται απολύτως απαραίτητη.
Από την Εγνατία ακολουθούμε τον άξονα Γρεβενά, Καστοριά, Αλβανία. Παρακάμπτουμε την Καστοριά και μπαίνουμε στο επαρχιακό δίκτυο προς Πρέσπες/Κορέστεια. Τα χωριά της περιοχής (800 μ.), με τα κατακόκκινα σπίτια φτιαγμένα από πλίνθους και πηλό, στέγες από άχυρο, ξύλα, καλάμια και κεραμίδια, αποτελούν εξαιρετικό δείγμα της παραδοσιακής αρχειτεκτονικής.
Και φτάνουμε στο υπέροχο Εθνικό Πάρκο Πρεσπών. Ανεβαίνουμε λόφους κατεβαίνουμε λόφους, περνάμε κοιλάδες και παντού υψώνονται καταπράσινες φασολιές, άλλες με κόκκινα και άλλες με λευκά ανθάκια, ένα όνειρο! Δεν είναι τυχαία τα καλύτερα φασόλια της Ελλάδας, το βλέπεις στην τάξη και στην περιποίησή τους. Πάμε κατευθείαν στο χωριό Ψαράδες. Καθόμαστε στο μπαλκόνι του εστιατορίου «Συντροφιάς» με θέα στη λίμνη και απολαμβάνουμε όλα τα καλά του τόπου: τηγανητά τσιρόνια (ψάρι της λίμνης), πιπεριές Φλωρίνης, μανιτάρια σε σουβλάκι, φασόλια μαγειρευτά κ.ά. Ο Βασίλης Αραμπατζής, με το ψευδώνυμο Πελεκάνος, είναι παλιός γνώριμος και μας πάει βόλτα με τη βάρκα του να μας ξεναγήσει στα πρωτοβυζαντινά ασκηταριά που στέκουν επάνω στα βράχια και να μας δείξει τους ψαράδες με τις πλάβες τους που ρίχνουν δίχτυα.
Το απόγευμα επισκεπτόμαστε τη Μικρολίμνη, απλώνουμε πετσέτες πάνω στην ξύλινη εξέδρα μέχρι την ώρα της δύσης. Την απόλυτη ησυχία διακόπτουν μια παρέα κορμοράνων που πετούν προς το μέρος μας από το Βιδρονήσι, που βρίσκεται απέναντι.
Πολυκέρασος - Περικοπή - Νυμφαίο
Με ορμητήριο τον φιλόξενο ξενώνα Πεντόλβιο, στο κοντινό Σιδηροχώρι, τις επόμενες μέρες θα ανακαλύψουμε τις ομορφιές της Φλώρινας. Οι ιδιοκτήτες Ευδοκία και Χρήστος μάς δείχνουν φωτογραφίες από την ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Ψυχή βαθιά» - καθώς εδώ έμενε το συνεργείο στη διάρκεια των γυρισμάτων.
Από τον παλιό οδικό άξονα Φλώρινας-Καστοριάς ανεβαίνουμε τις πλαγιές του Βιτσίου μέσα στις οξιές, στα έλατα και τα μαυρόπευκα. Σε αυτά τα δάση διατηρείται ακόμα πληθυσμός από αρκούδες, λύκους, αγριογούρουνα. Ενας δασικός δρόμος μάς φέρνει πολύ κοντά στην κορυφή, την οποία προσεγγίζουμε με τα πόδια - η θέα της λίμνης της Καστοριάς είναι η απόλυτη επιβράβευση.
Κατεβαίνουμε από την ανατολική πλευρά, μέχρι που εμφανίζεται η Πολυκέρασος (πρώην Τσερέσνιτσα). Ενα πανέμορφο χωριό, που πρόσφατα ανακηρύχθηκε ιστορικός τόπος από το ΥΠΠΟ «λόγω της αρχιτεκτονικής, λαογραφικής και εν γένει ιστορικής σημασίας του». Στο καφενείο του χωριού μαθαίνουμε για το περίφημο πανηγύρι της κοντινής Περικοπής. Ετσι, παρέα με άλλα δέκα-δεκαπέντε αγροτικά, με τις καρότσες γεμάτες με γυναικόπαιδα και τις κόρνες πατημένες, όλοι οι πανηγυριώτες μαζί φτάνουμε στο χωριό που μόλις πρόσφατα ηλεκτροδοτήθηκε. Από μακριά μάς υποδέχονται τα κλαρίνα, οι φλογέρες, τα νταούλια αλλά και ο καπνός από τα σουβλάκια, τα λουκάνικα και τις πανσέτες που ψήνονται στο δρόμο προς την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου. Προσκυνάμε και πάμε στο χορό που έχει είδη αρχίσει - εδώ γίνεται το αντάμωμα των απανταχού Περικοπιτών. Γυναίκες με ντέφια και άντρες που κάνουν τσαλίμια φοβερά χορεύουν με πάθος τον Καλαματιανό.
Συνεχίζουμε τον δασικό για το Νυμφαίο μέσα σε ένα όμορφο τοπίο, όπου το πυκνό δάσος από οξιές διαδέχονται αλπικά λιβάδια με φτέρες, βούρλα, αλλά και άλογα που τρέχουν ελεύθερα. Η προσεγμένη εικόνα του χωριού με τα πετρόχτιστα κτίρια αποδεικνύει ότι, όταν υπάρχουν θέληση και όραμα, μόνο ωραία πράγματα μπορεί να συμβούν. Στο Νυμφαίο οι άνθρωποι έκαναν πράξη τα όνειρά τους και τώρα ο «διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός» μαζεύει τουρισμό, διακρίσεις, βραβεία. Ο μπαμπάς μας, όμως, θέλει να δείξει στη μικρή το Πάρκο Αγριας Φύσης με τις αρκούδες του Αρκτούρου, οπότε κατεβαίνουμε το μεγάλο λιθόστρωτο για να περιηγηθούμε από εθελοντές στα 50 στρέμματα δάσους, όπου ζουν οι δεκατρείς αρκούδες.
Αμύνταιο - Φλώρινα
Οι επόμενες μέρες περνούν με πολλά χιλιόμετρα στους μακεδονικούς κάμπους με τις πανύψηλες λεύκες, τα χρυσά χωράφια με τα δεμάτια, ανάμεσα στις λίμνες Βεγορίτιδα και Ζάζαρη. Στο Ξινό Νερό πίνουμε φυσικό ανθρακούχο νερό από τη βρύση του χωριού και γευματίζουμε στον Νίκο «Κοντοσώρο» - που μαζί με τον «Θωμά», στο Σκλήθρο, είναι δύο από τα καλύτερα εστιατόρια της ηπειρωτικής Ελλάδας. Διότι αναδεικνύουν την τοπική κουζίνα με πιάτα όπως το «Σουτ Μακάλο» (κεφτεδάκια σε ζωμό κότας με σαφράν του Κοντοσώρου) ή τη σούπα τραχανά με άγρια μανιτάρια σε σάλτσα του «Θωμά». Διότι χρησιμοποιούν εξαιρετικές πρώτες ύλες, διαθέτουν εκατοντάδες ελληνικές ετικέτες κρασιών, έχουν ευγενικό σέρβις και εξαιρετική σχέση τιμής-ποιότητας.
Η πόλη της Φλώρινας, με τα νεοκλασικά της πάνω στον ποταμό Σακουλέβα, είναι τέλεια. Επίσης, ένα ούζο με γίγαντες πλακί στο καφενείο Διεθνές μένει αξέχαστο, ενώ επιβάλλεται μια βόλτα στο καφενείο του Νάσου στην κεντρική αγορά. Μη φύγετε από το νομό χωρίς να επισκεφτείτε τους αμπελώνες του Κτήματος Alpha και του Κυρ-Γιάννη (Μπουτάρη) στις όχθες της Βεγορίτιδας.
Για το οδοιπορικό σας στους ορεινούς νομούς της Ελλάδας.
Ασπροπόταμος
Αρχοντικό Χατζηγάκη Διαμονή από 80 ευρώ. Τ/24340-91.146 www.chatzigaki.gr
Ταβέρνα-ψησταριά Αχελώος. Η οικογένεια Παπαϊωάννου, εκτός από ντόπια κρεατικά, προσφέρει και πέστροφα ψητή ή τηγανητή σε καλαμποκάλευρο. Τ/24450-32.042
Μονή Σπηλιάς (επισκέψιμη καθημερινά) Τ/24450-31.739
Πρέσπες - Ψαράδες
Ταβέρνα Συντροφιάς Τ/23850-46.107, 6942-503.863, 6947-604.711
Ξεναγήσεις Πρέσπες, Βασίλης Αραμπατζής Τ/6945-744.657
Ξενώνας Πεντόλβιο, Σιδηροχώρι Καστοριάς Τ/24670-72.500 (από 50 ευρώ) www.pentolvio.eu
Αρκτούρος
Αετός, Φλώρινας Τ/23860-41.500 www.arcturos.gr
Κοντοσώρος Εστιατόριο Με εξαιρετικής ποιότητας πιάτα, εμπνευσμένα από την τοπική κουζίνα. Ξινό Νερό, Φλώρινας Τ/23860-81.551
Θωμάς Εστιατόριο Σκλήθρο, Φλώρινας Τ/23860-31.206
Ναουμίδης Για αγορά προϊόντων από πιπεριά και φαγητό στο εστιατόριο.
Αγιος Παντελεήμονας Τ/23860-61.238
Κτήμα Αλφα 2o χλμ. Αμυνταίου-Αγ. Παντελεήμονα, Αμύνταιο, Τ/23860-20.111
Αρχοντικό Χατζηγάκη Διαμονή από 80 ευρώ. Τ/24340-91.146 www.chatzigaki.gr
Ταβέρνα-ψησταριά Αχελώος. Η οικογένεια Παπαϊωάννου, εκτός από ντόπια κρεατικά, προσφέρει και πέστροφα ψητή ή τηγανητή σε καλαμποκάλευρο. Τ/24450-32.042
Μονή Σπηλιάς (επισκέψιμη καθημερινά) Τ/24450-31.739
Πρέσπες - Ψαράδες
Ταβέρνα Συντροφιάς Τ/23850-46.107, 6942-503.863, 6947-604.711
Ξεναγήσεις Πρέσπες, Βασίλης Αραμπατζής Τ/6945-744.657
Ξενώνας Πεντόλβιο, Σιδηροχώρι Καστοριάς Τ/24670-72.500 (από 50 ευρώ) www.pentolvio.eu
Αρκτούρος
Αετός, Φλώρινας Τ/23860-41.500 www.arcturos.gr
Κοντοσώρος Εστιατόριο Με εξαιρετικής ποιότητας πιάτα, εμπνευσμένα από την τοπική κουζίνα. Ξινό Νερό, Φλώρινας Τ/23860-81.551
Θωμάς Εστιατόριο Σκλήθρο, Φλώρινας Τ/23860-31.206
Ναουμίδης Για αγορά προϊόντων από πιπεριά και φαγητό στο εστιατόριο.
Αγιος Παντελεήμονας Τ/23860-61.238
Κτήμα Αλφα 2o χλμ. Αμυνταίου-Αγ. Παντελεήμονα, Αμύνταιο, Τ/23860-20.111
No comments:
Post a Comment