Το Χάρβαρντ στρέφει το βλέμμα στον νεοελληνικό πολιτισμόΚρημνιώτη Π.Ημερομηνία δημοσίευσης: 08/07/2011Μια αισιόδοξη προοπτική για την προβολή του πολιτισμού μας και ειδικά της παραγνωρισμένης στον υπόλοιπο κόσμο πνευματικής μας παραγωγής των νεότερων χρόνων ανοίγεται με την πρωτοβουλία της θέσπισης Διεθνούς Βραβείου Ελληνικού Πολιτισμού. Πόσο μάλλον όταν αυτή προέρχεται από ένα από τα μεγαλύτερα και εγκυρότερα πανεπιστημιακά ιδρύματα του κόσμου, το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, και την έδρα Νεοελληνικών Σπουδών του "Σεφέρης", η οποία συστρατεύει σ' αυτό τον σκοπό διανοητές και ερευνητές εξαιρετικού διαμετρήματος στο πεδίο των ανθρωπιστικών σπουδών.
"Η εικόνα της χώρας μας έχει τρωθεί όσο ποτέ στο εξωτερικό με βδελυρή δυσφήμηση. Καταφέραμε, μετά από μεγάλες προσπάθειες μιας ομάδας ερευνητών καθηγητών και διανοούμενων, που χρονολογούνται από το 2010, να στρέψει το Χάρβαρντ την προσοχή του στον ελληνικό πολιτισμό. Θέλαμε να αντιδράσουμε στη διάσπαση του κοινωνικοπολιτικού ιστού της χώρας. Προσπαθούμε να βοηθήσουμε όσο γίνεται την κατάσταση, επειδή πιστεύουμε ότι δεν είναι η κατάλληλη ώρα να είμαστε απαισιόδοξοι. Ο πολιτισμός και η ελληνική τέχνη μπορούν να προσφέρουν πολλά. Μπορεί στην οικονομία να μην πηγαίνουμε καλά, αλλά υπάρχουν σημαντικοί τομείς που πρέπει να προβάλλουμε. Πρέπει να διεθνοποιήσουμε τα ελληνικά γράμματα, αναδεικνύοντας και τα παγκόσμια επιτεύγματα του νεότερου ελληνικού πολιτισμού. Μας ενδιαφέρουν ειδικά οι νέοι" έλεγε χαρακτηριστικά ο καθηγητής του Χάρβαρντ Δημήτρης Γιατρομανωλάκης, ο οποίος μαζί με τον ομόλογό του Παναγιώτη Ροϊλό παρουσίασαν χθες το μεσημέρι τον νεοσύστατο αλλά σημαντικότατο αυτό θεσμό.
Το Διεθνές Βραβείο θα απονέμεται σε ετήσια βάση και περιλαμβάνει τρεις κατηγορίες, το Βραβείο Ποίησης της Έδρας Σεφέρη του Χάρβαρντ, το Βραβείο Πεζογραφίας και το Βραβείο Κριτικού Δοκιμίου - Επιστημονικής Μελέτης, τα οποία θα απονέμονται κατόπιν διαγωνισμού ή τιμής ένεκεν. Επιλογές από το έργο των βραβευθέντων θα δημοσιεύονται στην περίφημη Harvard Early Modern and Modern Greek Library ανα τρία χρόνια μετά την έγκρισή τους από τους διευθυντές Δ. Γιατρομανωλάκη και Π. Ροϊλό και τη Συμβουλευτική Επιτροπή της.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από τη Βιβλιοθήκη κυκλοφορεί η "μοναδική διεθνώς σειρά" για τη μεσαιωνική και νεότερη ελληνική γραμματεία από τον 11ο αι. και τον Μιχαήλ Γλύκα ώς τον 21ο αιώνα. Παράλληλα έχουν ήδη κυκλφορήσει τα 154 ποιήματα του Καβάφη σε μετάφραση και επιμέλεια Τζωρτζ Τσιόλις, ενώ αναμένονται τρεις τόμοι με επιλεγμένα ποιήματα των Ο. Ελύτη, Ν. Εγγονόπουλου και Χ. Λιοντάκη σε μετάφραση Daivid Conolly.
Σ' αυτή τη "δύσκολη στιγμή για τις ελληνικές σπουδές", στην ιδέα αυτή του "μοναδικού στο είδος του βραβείου που προέρχεται από πανεπιστημιακό ίδρυμα του διαμετρήματος του Χάρβαρντ" ενώνουν τη γνώση και το κύρος τους ελληνιστές, ερευνητές και νομπελίστες και "συμβάλλουν στην ανάδειξη και την καταξίωση των βραβευμένων έργων και των δημιουργών τους". Η ανάγνωση και μόνο των ονομάτων που συνθέτουν την κριτική επιτροπή, μέλη όλοι τους του Χάρβαρντ, πιστοποιεί το μέγεθος του εγχειρήματος. Ανάμεσά τους ο νομπελίστας Λογοτεχνίας, ομ. καθηγητής δημιουργικής Σέιμους Χίνι, η Ελεν Βέντλερ, πρώην πρόεδρος των βραβείων Πούλιτζερ και μέλος των Συμβουλευτικών Επιτροπών για το Βραβείο Νόμπελ, ο Χον Σόουσι, πρόεδρος της Εταιρείας Συγκριτικής Λογοτεχνίας των ΗΠΑ, ο Όμι Μπάμπα, από τους πιο σημαντικούς θεωρητικούς της Λογοτεχνίας στον κόσμο, ο νεοελληνιστής Ζακ Μπουσάρ κ.ά.
Οι εννέα επικρατέστεροι υποψήφιοι, τρεις για κάθε κατηγορία, θα ανακοινώνεται στα μέσα Νοεμβρίου κάθε έτους. Φέτος η υποβολή υποψηφιοτήτων λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου και γίνεται στον πρόεδρο της Κριτικής Επιτροπής, καθηγητή Δημήτριο Γιατρομανωλάκη (Department of the Classics/ 204 Boylston Hall/ Harvard Yard/ Harvard University/ Cambridge, Massachusetts 02138/ USA). H τελετή απονομής θα γίνει τον Δεκέμβριο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, πιθανώς από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Η επιλογή των υποψηφίων γίνεται με βάση την αρχή της μη διάκρισης (φυλής, φύλου, εθνικότητας, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων), ενώ βασική προϋπόθεση για την υποβολή υποψηφιότητας στις κατηγορίες της ποίησης και της πεζογραφίας είναι το έργο να είναι γραμμένο στην ελληνική. Για την κατηγορία του κριτικού δοκιμίου - επιστημονικής μελέτης είναι να είναι γραμμένο το έργο στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, ισπανική ή ιταλική και να αφορά τον ελληνικό πολιτισμό.
Ιδιαίτερα σημαντική για τον νέο ελληνικό πολιτισμό η συγκεκριμένη πρωτοβουλία, ιδιαίτερα τονωτική ωστόσο και για τις ανθρωπιστικές επιστήμες, οι οποίες κατά τον κ. Γιατρομανωλάκη "περνούν μια σημαντική κρίση που έχει να κάνει με αυτό που ονομάζω νεομεσαιωνικό μεταμοντερνισμό" και κατά τον κ. Ροϊλό είναι "σημαντικό να αρχίσουν να δημιουργούνται διεπιστημονικές ομάδες από τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες οι οποίες μπορούν να κάνουν πολλά, και φυσικά αντίσταση".