Τα ανοιχτά κεφάλαια για... να κλείσει η πρώτη αξιολόγηση

Το «ναρκοπέδιο» των πλειστηριασμών και του Ασφαλιστικού θα πρέπει να περάσει τις επόμενες μέρες η κυβέρνηση για να «τρέξει» την επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης και να αποφύγει περιπέτειες με απρόβλεπτες οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές.

Ωστόσο, το εγχείρημα δεν είναι καθόλου εύκολο καθώς η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να κινηθεί μεταξύ της εκπλήρωσης των σκληρών δεσμεύσεων για τα προαπαιτούμενα και του κοινωνικού κόστους με στοχευμένες παρεμβάσεις που δεν θα πλήττουν τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.

Στο οικονομικό επιτελείο θεωρούν ότι υψίστης πολιτικής και κοινωνικής σημασίας είναι το θέμα της προστασίας της πρώτης κατοικίας των οικονομικά αδύναμων νοικοκυριών από τους πλειστηριασμούς επισημαίνοντας ότι υπάρχουν σαφώς οριοθετημένες κόκκινες γραμμές που δεν μπορούν να ξεθωριάσουν.

Μάλιστα πηγές ανέφεραν ότι αν περάσει η λογική του «κουαρτέτου» που ισοδυναμεί με οριζόντια απελευθέρωση των πλειστηριασμών θα πυροδοτηθεί κοινωνική έκρηξη ανεξέλεγκτων διαστάσεων.

Κι αυτό γιατί οι δανειστές ζητούν να επιτραπούν κατασχέσεις και πλειστηριασμοί για χρέη και την πρώτη κατοικία αντικειμενικής αξίας πάνω από 120.000 ευρώ και για εισοδήματα νοικοκυριών που κινούνται ακόμα και κάτω από το όριο της φτώχειας. Με τα παραπάνω κριτήρια μένουν εκτεθειμένοι σε εξώσεις σχεδόν 8 στους 10 πολίτες με «κόκκινα» δάνεια, πράγμα που αποτελεί ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της κοινωνίας.

Αν και στελέχη του οικονομικού επιτελείου δεν αποκλείουν στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές να υπάρξει τελικά συμβιβασμός για τα περιουσιακά και εισοδηματικά όρια που θα ισχύσουν για την προστασία της πρώτης κατοικίας, ωστόσο εκτιμούν ότι η λύση του γόρδιου δεσμού προϋποθέτει παρέμβαση σε υψηλό θεσμικό και πολιτικό επίπεδο.

Πηγές από τις Βρυξέλλες επιβεβαιώνουν τη διάσταση απόψεων για τα κριτήρια προστασίας της πρώτης κατοικίας, αλλά ρίχνουν τους τόνους επισημαίνοντας ότι το μέγα ζητούμενο σε αυτήν τη φάση των διαπραγματεύσεων είναι η ελληνική κυβέρνηση να υλοποιήσει εδώ και τώρα τα εκκρεμή μέτρα από την πρώτη λίστα των προαπαιτούμενων, έτσι ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την εκταμίευση της υποδόσης των 2 δισ. ευρώ μέσα στην εβδομάδα.

Οι ίδιες πηγές πάντως αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο η εφαρμογή ορισμένων μέτρων να μετατεθεί αργότερα.

Η παρέμβαση
Το άλλο μεγάλο μέτωπο για την κυβέρνηση είναι οι ανατροπές στο Ασφαλιστικό με στόχο τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του συστήματος με διπλή παρέμβαση, τόσο στις συνταξιοδοτικές δαπάνες όσο και στις εισφορές. Οι εκπρόσωποι των δανειστών έχουν κατ' αρχάς αποδεχτεί το πλαίσιο των αλλαγών που προτείνει το υπουργείο Εργασίας, αλλά τα δύσκολα αρχίζουν στην εξειδίκευση των ρυθμίσεων και στην αποδοτικότητα των μέτρων.

Η κυβέρνηση κινείται στη λογική των στοχευμένων περικοπών στις συντάξιμες αποδοχές με κριτήριο το ποσοστό αναπλήρωσης, το ύψος των μισθών και τα έτη ασφάλισης βάζοντας τον πήχη προστασίας στα 1.000 ευρώ στα οποία συνυπολογίζονται το άθροισμα κύριας, επικιουρικής σύνταξης και πάσης φύσεως ειδικών επιδομάτων και μερισμάτων.

Στο σκέλος των εισφορών προωθείται μοντέλο ΙΚΑ για όλα τα ασφαλιστικά ταμεία με υπολογισμό των εισφορών ως ποσοστό επί του ακαθάριστου προ φόρων εισοδήματος και του τζίρου και αύξησή τους για Ταμεία όπως ο ΟΓΑ.

Στις επαφές με τα τεχνικά κλιμάκια οι εκπρόσωποι του υπουργείου Εργασίας ποσοτικοποιούν τα μέτρα και εξειδικεύουν τις παρεμβάσεις υπό την ασφυκτική πίεση του χρόνου, καθώς το νομοσχέδιο με τις αλλαγές στο Ασφαλιστικό θα πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή μέσα στον Νοέμβριο δεδομένου ότι αποτελεί ένα από τα βασικά προαπαιτούμενα για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.

Δεν είναι όμως μόνο τα αγκάθια της πρώτης κατοικίας και του Ασφαλιστικού που πρέπει σε χρόνο-εξπρές να ξεπεραστούν. Η κυβέρνηση θα πρέπει να έρθει σε τελική συμφωνία με τους δανειστές για τα δημοσιονομικά καθώς στην πρόσφατη γρήγορη αξιολόγηση των επικεφαλής του κουαρτέτου διατυπώθηκαν αμφιβολίες για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων με βάση τα μέτρα που έχουν συμφωνηθεί.

Οπως είπε ο υπουργός Οικονομικών Ευ. Τσακαλώτος, οι θεσμοί αμφισβητούν αν επαρκούν τα μέτρα που έχουν ληφθεί, αλλά η κυβέρνηση ποντάρει πως θα τους πείσει τελικά, αν φανεί πως η ύφεση στην οικονομία είναι μικρότερη και, άρα, οι ανάγκες για δημοσονομικά μέτρα μπορεί να αποδειχθούν λιγότερες από όσο φαίνονται τώρα.

Μία ακόμη εκκρεμότητα που πρέπει να επιλυθεί άμεσα είναι τα ισοδύναμα για τον ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση, όπου η πλευρά των δανειστών εγείρει σοβαρές ενστάσεις για τα κυβερνητικά σχέδια.

Οι προκλήσεις για την κυβέρνηση δεν σταματούν εδώ, καθώς θα πρέπει μέσα στον Νοέμβριο να έχει καταλήξει για τις βαθιές αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος για τα φυσικά πρόσωπα και τις επιχειρήσεις, καθώς και το ενιαίο μισθολόγιο στο Δημόσιο, που σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του μνημονίου θα πρέπει να εφαρμοστούν από την 1-1-2016.

ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ
antonakos@pegasus.gr