Πολιτική

Το Φαρμακονήσι στο Ευρωκοινοβούλιο

Η πρόσφατη τραγωδία στο Φαρμακονήσι συζητήθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. «Ανεξάρτητη έρευνα» υποσχέθηκε ο υπ. Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος.

Δώδεκα πρόσφυγες, μεταξύ αυτών γυναίκες και παιδιά, έχασαν τη ζωή τους κοντά στο Φαρμακονήσι στις 20 Ιανουαρίου, όταν η βάρκα με την οποία προσπαθούσαν να εισέλθουν στα ελληνικά χωρικά ύδατα ανετράπη στη διάρκεια επιχείρησης του λιμενικού. Επιζώντες κατηγορούν τις ελληνικές αρχές ότι προσπαθούσαν να τους επαναπροωθήσουν στην Τουρκία. Η ελληνική πλευρά αντιτείνει ότι το ναυάγιο οφείλεται σε θαλασσοταραχή ή λανθασμένους χειρισμούς των «δουλεμπόρων» που έστειλαν το σκάφος στην Ελλάδα και έγινε ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη «επιχείρηση διάσωσης» των μεταναστών.

Το περιστατικό τροφοδότησε υποψίες για συστηματική «επαναπροώθηση» λαθρομεταναστών. Πολλοί ευρωβουλευτές ζήτησαν αναλυτική ενημέρωση, παρουσία του προεδρεύοντος του Συμβουλίου και υπ.Εξωτερικών Ευάγγελου Βενιζέλου. Μιλώντας στους δημοσιογράφους η Γαλλίδα ευρωβουλευτής της Αριστεράς Μαρί Κριστίν Βερτζιά ήταν ιδιαίτερα επικριτική προς την Ελλάδα: «Από τον Αύγουστο του 2012, όταν έκλεισαν ουσιαστικά τα χερσαία σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας, έχουν χάσει τη ζωή τους στη Μεσόγειο περισσότεροι από 150 πρόσφυγες, κυρίως από τη Συρία και το Αφγανιστάν. Πολλά κροκοδείλια δάκρυα είδαμε μετά την Λαμπεντούζα, αλλά τί έγινε από τότε; Τίποτα. Κάποιοι επιζώντες μας λένε ότι φοβούνται την αστυνομία στην Ελλάδα περισσότερο από τον στρατό στη Συρία, αυτό είναι ανησυχητικό» λέει η ευρωβουλευτής της Αριστεράς.

«Αποστάσεις» από την Επίτροπο Μάλστρεμ

Έλεγχος στα ελληνοτουρκικά σύνορα

Πιο επιφυλακτική ήταν η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Μάργκοτ Μάλστρεμ: «Από τις μέχρι στιγμής πληροφορίες φαίνεται ότι επρόκειτο για επιχείρηση έρευνας και διάσωσης, όχι για επιχείριση ελέγχου των συνόρων» δήλωσε η Επίτροπος στην Ολομέλεια. Και αναφέρθηκε στις πρόσφατες συναντήσεις της με τον υπουργό Δημόσιας Τάξης Νίκο Δένδια και τον υπουργό Ναυτιλίας Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη. «Τους παρότρυνα να προχωρήσουν σε ανεξάρτητη έρευνα και μου είπαν ότι θα το κάνουν» ανέφερε η Επίτροπος. «Θα ήθελα να υπενθυμίσω στην Ελλάδα και σε όλες τις χώρες ότι οι επιχειρήσεις για την επιτήρηση των συνόρων πρέπει να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και κυρίως την αρχή της μη επαναπροώθησης. Η επαναπροώθηση είναι παράνομη, σύμφωνα με το διεθνές και το ευρωπαϊκό δίκαιο».

Ανεξάρτητη δικαστική έρευνα υποσχέθηκε, μιλώντας στην Ολομέλεια, ο υπ.Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος, ενώ αντέκρουσε τις αιτιάσεις ή υπόνοιες περί «παράνομων επαναπροωθήσεων». «Δεν θέλετε να προδικάσει η ελληνική κυβέρνηση το αποτέλεσμα της έρευνας και δεν το προδικάζει. Δεν πρέπει να το προδικάσει όμως και κανείς άλλος» δήλωσε ο υπ.Εξωτερικών. «Εμπιστευόμαστε την ανεξάρτητη έρευνα και μάλιστα την εισαγγελική, δηλαδή τη δικαστική έρευνα. Γιατί στην Ελλάδα η εισαγγελία ανήκει στη δικαιοσύνη. Αποτελείται από ισόβιους, ανεξάρτητους δικαστές, που δεν έχουν καμία επαφή με την εκτελεστική εξουσία».

Επιπλέον, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών ζητεί μεγαλύτερη παρέμβαση της ΕΕ και ειδικότερα της δύναμης Frontex για την προστασία των εξωτερικών συνόρων: «Συμφωνώ απολύτως ότι δεν μπορεί να υπάρχει καμία επαναπροώθηση πλην των προβλεπόμενων σε συμβάσεις επανεισδοχής διαδικασιών. Από την άλλη μεριά, η αλήθεια είναι ότι αν η ΕΕ δεν παρέμβει αποτελεσματικά στα σημεία από τα οποία ξεκινούν τα πλοία που εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο για να κερδίζουν πολλά χρήματα οι οργανωμένες συμμορίες, δεν θα έχουμε αποτέλεσμα».

Ποιός ήταν ο ρόλος της Frontex;

Κέντρο υποδοχής μεταναστών στον Κυπρίνο

Και για τον ρόλο της Frontex οι πληροφορίες είναι αντιφατικές. Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα η Frontex φαινόταν να συμμετέχει στην επιχείριση στο Φαρμακονήσι ή να «αθωώνει» τις ελληνικές αρχές με επίσημο έγγραφό της, το οποίο εστάλη στη Γερμανίδα ευρωβουλευτή Μόνικα Χόλμαγιερ κατόπιν αιτήματός της. Από την πλευρά της η κ.Χόλμαγερ, μιλώντας στην Deutsche Welle, διαψεύδει αυτές τις πληροφορίες και λέει ότι απλώς της είχε κοινοποιηθεί τυποποιημένο έγγραφο, το αποκαλούμενο «Serious Incident Report», το οποίο δεν περιέχει αξιολόγηση της Frontex, αλλά μόνο στοιχεία που είχαν διαβιβάσει οι ελληνικές αρχές.

«Υπάρχει ένα συγκεκριμένο, τυποποιημένο έγγραφο που συμπληρώνει η ελληνική ακτοφυλακή κάθε φορά που πραγματοποιεί επιχείρηση. Το έγγραφο δίνει την εικόνα μίας κοινής δράσης, γιατί επιγράφεται ̔Κοινή Επιχείρηση Ποσειδών᾽ αλλά στην πραγματικότητα η Frontex δεν συμμετείχε. Απλώς η ελληνική ακτοφυλακή ενημέρωσε εκ των υστέρων για το περιστατικό» εξηγεί η Γερμανίδα ευρωβουλευτής.

Η Μόνικα Χόλμαγερ υποστηρίζει ότι ο καλύτερος τρόπος για να ξεπεραστεί το πρόβλημα θα ήταν να αλλάξει η σημερινή πρακτική και οι ελληνικές αρχές να ζητούν τη συνεργασία της Frontexκάθε φορά που προχωρούν σε επιχείρηση. Παραδέχεται όμως ότι αυτό δεν είναι εύκολο με βάση το σημερινό νομικό πλαίσιο, στο οποίο άλλωστε είχε πρωτοστατήσει η ίδια η Γερμανία. «Πολλές φορές οι συνεργάτες της Frontex δεν ζητείται να συμμετάσχουν εκ των προτέρων, αλλά απλώς ενημερώνονται εκ των υστέρων για την επιχείρηση. Αυτό ασφαλώς δεν συμβάλλει στην εδραίωση εμπιστοσύνης και εξασθενεί και τον ρόλο της Frontex. Αλλά έτσι είναι, κάθε χώρα έχει το κυριαρχικό δικαίωμα να αποφασίσει μόνη της- και η Γερμανία επέμενε σε αυτό- οπότε η Frontex δεν έχει δικαίωμα συμμετοχής αν δεν προηγείται σχετικό αίτημα».

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο    dw de

Υπεύθ.σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου