Ευρώπη | 20.09.2010

Χριστιανισμός και ευρωπαϊκή ολοκλήρωση

Η επίσκεψη του Πάπα στη Μ.Βρετανία επαναφέρει το ερώτημα για τη σχέση του χριστιανισμού με την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Απάντηση επιχείρησε να δώσει προ ημερών ένα διεθνές συνέδριο στην Πολωνία με επιφανείς ομιλητές.

Σε ένα συμπέρασμα συμφωνούν όλοι: η σημερινή Ευρώπη θα ήταν διαφορετική χωρίς την επιρροή της χριστιανικής παράδοσης. Όχι μόνο γιατί η θρησκεία αποτελεί κοινό στοιχείο αναφοράς για τους Ευρωπαίους ανά την υφήλιο. Αλλά και γιατί, όπως τονίζει ο πρόεδρος της Πολωνίας Μπρονίσουαβ Κομορόφσκι, η επιθυμία υπέρβασης των εθνικών συνόρων αποτελεί θεμέλιο της χριστιανικής πίστης.

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ανέκαθεν ο χριστιανισμός επιδίωκε την ενότητα», τονίζει ο νέος πρόεδρος της Πολωνίας. «Αναζητούσε πολιτική λύση για να συνδέσει τον χριστιανισμό της Ανατολής με εκείνον της Δύσης. Το όνειρο ανασύστασης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σηματοδοτεί την ιστορική μας πορεία μέχρι τους νεότερους χρόνους. Οι κρατούντες θεωρούσαν εαυτούς εκπροσώπους ολόκληρου του χριστιανικού κόσμου».

Χριστιανισμός και ευρωπαϊκή ολοκλήρωση

Βοήθησε ο Πάπας Ιωάννης Παύλος ο Β' στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης; Ο Πολωνός πρόεδρος υποστηρίζει ότι στον εικοστό αιώνα το αίτημα για την ενότητα όλων των χριστιανών επανήλθε ακόμα πιο επιτακτικά και ότι γι αυτόν τον λόγο ο επίσης Πολωνός Πάπας Ιωάννης Παύλος ο δεύτερος είχε ενθαρρύνει τους συμπατριώτες του να συμμετάσχουν ενεργά στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ο Πολωνός προκαθήμενος της καθολικής εκκλησίας θεωρούσε ότι συνέχιζε την παράδοση προσωπικοτήτων όπως ο Πάπας Ιωάννης ο δέκατος πέμπτος, ο οποίος είχε επικρίνει τη διαίρεση της Ευρώπης σε αντίπαλα στρατόπεδα και σφαίρες επιρροής.

«Η χριστιανική παράδοση αποτελεί κινητήριο μοχλό και για την ευρωπαϊκή ενοποίηση», εκτιμά ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Ζαν Κλωντ Γιούνκερ.

«Δεν είναι σύμπτωση ότι η ιδρυτική πράξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνυπογράφεται κυρίως από χριστιανούς και δημοκράτες. Οι άνθρωποι που επιβίωσαν στα μέτωπα του πολέμου και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης έκαναν προσευχή την κραυγή όλου του κόσμου: ποτέ ξανά πόλεμος», τονίζει ο Ζαν Κλωντ Γιούνκερ.

Πολλοί από τους ομιλητές και κυρίως οι εκπρόσωποι της καθολικής εκκλησίας εξέφρασαν δυσαρέσκειά γιατί στην Ευρώπη η χριστιανική πίστη εξοβελίζεται από τον δημόσιο χώρο με ολέθρια αποτελέσματα και έφτασαν στο συμπέρασμα ότι η απομάκρυνση από την εκκλησία οδηγεί στον ολοκληρωτισμό. Πολλοί διαφώνησαν με όλα αυτά, μάλιστα ο Ζαν Κλωντ Γιούνκερ δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «σε μία δημοκρατία υπάρχουν και αποφάσεις της πλειοψηφίας, οι οποίες πρέπει να γίνονται σεβαστές, έστω και αν θεωρούνται απαράδεκτες από έναν πιστό χριστιανό».

Κριτική στον υπερσυντηρητικό καθολικισμό

Κριτική σε υπερσυντηρητικούς εκκλησιαστικούς κύκλους από τον Τ.Μαζοβιέτσκι Το βάρος της κριτικής απέναντι σε υπερσυντηρητικούς κύκλους της καθολικής εκκλησίας ανέλαβε τελικά ένας Πολωνός με μοναδικό κύρος: ο πρώην υπουργός Εξωτερικών και πρωτεργάτης της «ειρηνικής επανάστασης» στην Πολωνία Ταντέους Μαζοβιέτσκι.

«Έχουμε ένα πραγματικό πρόβλημα με την απόχρωση εκείνη του καθολικισμού που βλέπει τον κόσμο μέσα από μία αρνητική προοπτική, που δεν ανοίγεται και δεν εμπιστεύεται κανέναν. Που δεν θέλει να καταλάβει ότι δημοκρατία σημαίνει σεβασμός στην ανεκτικότητα και στη διαφορετικότητα…», επισημαίνει ο Πολωνός πολιτικός.

Θλιβερή διαπίστωση κάποιων ομιλητών ότι ακόμα και στη σημερινή Ευρώπη εμφανίζονται συμπεριφορές χριστιανικού φανατισμού και φονταμενταλισμού. Κάποιοι πιστεύουν ότι οι υπερσυντηρητικοί εκκλησιαστικοί κύκλοι έχουν αυτοεγκλωβιστεί στην αδιαλλαξία τους και δεν μπορούν πλέον να συμβάλουν στην ευρωπαϊκή ενοποίηση. Ξεκάθαρα λόγια από τον Ταντέους Μαζοβιέτσκι:

«Αν θέλουμε να δούμε την αλήθεια πρέπει να παραδεχθούμε ότι ο πολωνικός καθολικισμός μπορεί να ασκήσει επιρροή στον ευρωπαϊκό καθολικισμό μόνον όταν δείξει ότι αναγνωρίζει τη δημοκρατία, ότι σέβεται την αυτονομία όχι μόνο της εκκλησίας, αλλά και του κράτους».

Jan Pallokat / Γιάννης Παπαδημητρίου

Υπεύθ. σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου

dw