«Αυτοί» φταίνε, όχι εμείς

Του Αθανασιου Έλλις

Στις συζητήσεις για τα κακώς κείμενα που ταλανίζουν τη χώρα, είτε αφορούν την πολιτική και οικονομική κατάσταση είτε συγκεκριμένα ζητήματα της καθημερινότητας, αυτό που εκπλήσσει, και ενίοτε εξοργίζει, είναι η χρήση του τρίτου προσώπου του πληθυντικού. «Αυτοί» φταίνε για τον τεράστιο δημόσιο τομέα και την αναποτελεσματική λειτουργία της γραφειοκρατίας, «αυτοί» φταίνε για τις κάθε είδους παρανομίες και ατασθαλίες που σημειώνονται παντού, από τα νοσοκομεία μέχρι την πολεοδομία, «αυτοί» φταίνε που δεν έχουν πατάξει τη φοροδιαφυγή, «αυτοί» φταίνε που η ρυμοτομία είναι τραγελαφική. Παντού και για όλα φταίνε «αυτοί». Το πλέον ενοχλητικό και μάλλον σουρεαλιστικό της όλης υπόθεσης είναι πως η συγκεκριμένη προσέγγιση των πραγμάτων παρατηρείται στην Ελλάδα, που αποτελεί την κατ’ εξοχήν περίπτωση χώρας όπου στον καταμερισμό των ευθυνών θα έπρεπε να χρησιμοποιείται το πρώτο πρόσωπο του ενικού και του πληθυντικού. Οπως παρατήρησε πρόσφατα ο γενικός γραμματέας εσόδων, Χάρης Θεοχάρης, όλοι μας έχουμε υποπέσει σε ατασθαλίες, άλλοι σε μεγαλύτερες και περισσότερες, άλλοι σε μικρότερες και λιγότερες. Μόνο αν τις αναγνωρίσουμε, ιδιαίτερα τώρα που καθημερινά διολισθαίνουμε, και αρχίσουμε να τις διορθώνουμε, θα μπορέσουμε να διεκδικήσουμε ένα καλύτερο αύριο, για μας τους ίδιους και, τελικά, τη χώρα. Η φοροδιαφυγή των προηγούμενων δεκαετιών γινόταν πάντα από κάποιους άλλους, αλλά ποτέ από εμάς. Για τις αποδείξεις φταίνε αυτοί που δεν τις εξέδιδαν, αλλά όχι εμείς που δεν τις απαιτούσαμε. Το κράτος έχει γιγαντωθεί από τους πολιτικούς που διόριζαν, όχι από εμάς που τους πιέζαμε να μας διορίσουν. Και, άρα, για την αναποτελεσματική γραφειοκρατία φταίνε πάλι «αυτοί», όχι εμείς που τη στελεχώσαμε. Για τις συντάξεις που δίνονταν σε χιλιάδες πολίτες που δεν τις δικαιούνταν, φταίνε αυτοί που τις ενέκριναν, όχι εμείς που τις εισπράτταμε. Για τα φακελάκια φταίνε μόνο οι γιατροί που τα ζητούσαν, όχι εμείς που τα δίναμε ή δεν τα καταγγέλλαμε. Για τις καταπατήσεις γης και τα αυθαίρετα φταίνε αυτοί που έδιναν τις άδειες, όχι εμείς που επεκτείναμε παράνομα οικόπεδα και κτίζαμε αυθαίρετα. Και, φυσικά, για τη ρυμοτομία, απόρροια των παραπάνω, φταίνε πάλι «αυτοί». Το πρόβλημα εμφανίζεται με άλλου είδους, αλλά πάντα διαστρεβλωτικά, χαρακτηριστικά όταν συνομιλείς με ψηφοφόρους του ενός ή του άλλου κόμματος. Δεν χρειάζεται να φθάσει κανείς μέχρι τον Ανδρέα Παπανδρέου. Το πρόβλημα εμφανίζεται, και μάλιστα έντονα, και στις πρόσφατες περιπτώσεις του Κώστα Καραμανλή και του Γιώργου Παπανδρέου, οι υποστηρικτές των οποίων επιμένουν ότι «ο άλλος» φταίει. Οι περί τον πρώην πρόεδρο της Ν.Δ. επιμένουν να μην αντιλαμβάνονται τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό της χώρας τη διετία 2007-2009 και τις παραινέσεις της Ε.Ε. και του ΔΝΤ που δεν εισακούσθηκαν. Δικαιολογίες υπάρχουν. Είναι αλήθεια ότι ο Κ. Καραμανλής από την άνοιξη του ’09 ζητούσε απεγνωσμένα ένα μίνιμουμ συνεννόησης από τον Γ. Παπανδρέου και τους άλλους ηγέτες της αντιπολίτευσης, και δεν την βρήκε. Είναι, επίσης, αλήθεια ότι τον Οκτώβριο του ’09 πήγε στις εκλογές υποσχόμενος πάγωμα μισθών και συντάξεων διότι δεν το άντεχε η οικονομία. Ομως, ο εκτροχιασμός είχε συντελεσθεί και οι ευθύνες είναι μεγάλες. Από την άλλη, ο Γιώργος Παπανδρέου στην αρχή επέδειξε άγνοια και ουσιαστικά επέμενε ότι «λεφτά υπάρχουν» και αφού έπειτα από κάποιους μήνες αντιλήφθηκε τη σοβαρότητα της κατάστασης δεσμεύθηκε επανειλημμένως για τη λήψη μέτρων που, όμως, δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. Δεν εφάρμοσε τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις ούτε τόλμησε τη μείωση του δημόσιου τομέα. Και αυτός επικαλείται τη αντίδραση της αντιπολίτευσης που τον ανάγκασε να σηκώσει μόνος του τον Σταυρό του μαρτυρίου. Η αλήθεια είναι ότι απεδείχθη κατώτερος των περιστάσεων. Αλλά για τους υποστηρικτές του, οι «άλλοι» φταίνε. Θα ήταν καθαρτικό αν τολμούσαν όλοι, πολιτικοί και πολίτες, να κάνουν την αυτοκριτική τους και να αναλάβουν το μέρος των ευθυνών που τους αναλογεί. Είναι πρακτικά δύσκολο να αποκατασταθούν οι μυριάδες διαστρεβλώσεις του παρελθόντος, αλλά μπορούν να διορθωθούν τα κακώς κείμενα από εδώ και εμπρός.   kathimerini