Το ανησυχητικό πρόσωπο του πολέμου

Η νευροεπιστήμη ανοίγει πλέον νέες προοπτικές για τον τρόπο διεξαγωγής του πολέμου, σύμφωνα με μια νέα βαρυσήμαντη έκθεση της Βασιλικής Εταιρίας, της ακαδημίας επιστημών της Βρετανίας, η οποία επισημαίνει ότι, παρά τα οφέλη σε άλλους τομείς όπως η ιατρική, οι αλματώδεις πρόοδοι των νευροεπιστημόνων, οι οποίες έχουν πρακτικές εφαρμογές στο πεδίο της μάχης και γενικότερα της ασφάλειας, θα πρέπει να εξετασθούν προσεκτικά πριν υιοθετηθούν.

Οι νέες τεχνικές της νευροεπιστήμης, οι οποίες τείνουν να αξιοποιηθούν από τους στρατιωτικούς και γενικότερα από τις δυνάμεις ασφαλείας, περιλαμβάνουν οπλικά συστήματα που ελέγχονται άμεσα από το νου και άλλα που αποσκοπούν στον έλεγχο του νου των αντιπάλων ή που στέλνουν ακτίνες κατευθυνόμενης ενέργειας και προκαλούν πόνο. Παράλληλα όμως, φαίνεται να κερδίζουν έδαφος άλλες πρακτικές, όπως η εξέταση -με ειδικές τεχνικές νευροαπεικόνισης- του εγκεφάλου των στρατιωτικών που είναι υποψήφιοι για στρατολόγηση ή η χρησιμοποίηση νέων μεθόδων διακρανιακής εγκεφαλικής και νευρικής διέγερσης για καλύτερη μάθηση κατά τη στρατιωτική εκπαίδευση.

Τα σενάρια αυτά και άλλα περιγράφονται στην έκθεση του αρχαιότερου επιστημονικού φορέα στον κόσμο, που επισημαίνει ότι η τυχόν υιοθέτησή τους θα φέρει στο προσκήνιο μια σειρά από ηθικά και νομικά διλήμματα και προκλήσεις για την κοινωνία, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ και τη βρετανική "Γκάρντιαν".

Οι Βρετανοί επιστήμονες προβλέπουν επίσης ότι σταδιακά θα χρησιμοποιηθούν στις ένοπλες δυνάμεις και στις δυνάμεις ασφαλείας ειδικά φάρμακα που ενισχύουν την αποτελεσματικότητα του προσωπικού τους (π.χ. των πιλότων ή των ειδικών δυνάμεων), αλλά και άλλα που θα διευκολύνουν τις ανακρίσεις ή θα αποκοιμίζουν τον εχθρό. Ακόμα υπογραμμίζουν ότι ο (όποιος) εχθρός θα καταφύγει σε ανάλογα νευρο-όπλα.

Ορισμένες τεχνικές της νευροεπιστήμης είναι ήδη ώριμες και έτοιμες για στρατιωτική αξιοποίηση. Ορισμένοι νευροεπιστήμονες δεν φαίνεται να έχουν επίγνωση ότι η επιστήμη τους προορίζεται και για μη ειρηνικές χρήσεις, ενώ άλλοι ήδη εμφανίζονται αμήχανοι ή ανήσυχοι, καθώς δεν θέλουν να σταματήσουν τις έρευνές τους, που μπορεί να ωφελήσουν πολύ την ανθρωπότητα.

Μια από τις πιο εντυπωσιακές προοπτικές, που αναφέρει η έκθεση της Βασιλικής Ακαδημίας, είναι η χρησιμοποίηση από τους στρατιώτες στο κεφάλι τους ειδικού εξοπλισμού (διεπαφής) που θα τους επιτρέπει να ελέγχουν με τη σκέψη τους διάφορα απομακρυσμένα οπλικά συστήματα, όπως μικρά μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Η δυνατότητα αυτή προκύπτει από τις έρευνες που έχουν γίνει στο πεδίο της βιοϊατρικής πληροφορικής για τον έλεγχο από άτομα με ειδικές ανάγκες των τεχνητών άκρων ή του κέρσορα του υπολογιστή μόνο με το νου τους.