Εξάμηνο μέλιτος

Εξάμηνο μέλιτος

Του Ηλία Σιακαντάρη

Ο νέος Ιρανός πρόεδρος ύψωσε τον πήχυ για τις «πρώτες 100 ημέρες» κάθε κυβέρνησης, οπουδήποτε: Κοντά στην εκπνοή τους ανακοίνωσε (αφού το έκανε retweet) ένα ζητούμενο δεκαετιών: μια ενδιάμεση συμφωνία με τη διεθνή κοινότητα που αναγνωρίζει –έστω και χωρίς να το κατονομάζει– το δικαίωμα της Τεχεράνης για εγχώρια ανάπτυξη πυρηνικής τεχνολογίας για ειρηνικούς σκοπούς. Η γοητεία των Ιρανών (και της πολλά υποσχόμενης ιρανικής οικονομίας) βγήκε από το μπουκάλι: Από την επιθετικότητα του μονίμως ζοχαδιασμένου Αχμεντινετζάντ πέρασε στο χαμογελαστό δίδυμο του Ιρανού ΥΠΕΞ και του νέου προέδρου, ένα δίδυμο που αντιπροσωπεύει καλύτερα τους επικοινωνιακούς κώδικες και τις προτεραιότητες του σημερινού Ιράν. Η εξέλιξη σηματοδοτεί το πρώτο ράγισμα του πάγου με τη Δύση εδώ και περισσότερα από 10 χρόνια. Αποτελεί την πιο σημαντική εκτόνωση ενός αδιεξόδου που ξεκίνησε το 1979 και έχει κλιμακωθεί τόσες φορές, που οι αναλυτές ξέρουν πια απ’ έξω το «άνοιγμα» των Στενών του Ορμούζ και το συσχετισμό τους με «καταστροφικά. άλματα στην τιμή του πετρελαίου. Στα νέα, η Wall Street αντέδρασε με νέο ρεκόρ όλων των εποχών. Η ισοτιμία του ριάλ ενισχύθηκε. Η ενδιάμεση συμφωνία έχει άμεση επίπτωση και στον Ιρανό έμπορο, τον επιχειρηματία με διεθνείς συναλλαγές. Τα τελευταία χρόνια το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του ήταν αφιερωμένο στο να αναζητεί κινεζικές τράπεζες-σφραγίδες για να παρακάμπτει τον τοίχο που είχε χτίσει το διεθνές εμπάργκο γύρω από τις συναλλαγές του. Τώρα, μπορεί να ξαναπιάσει παραγωγική δουλειά: το όφελος για την ιρανική οικονομία θα είναι ίσως πολλαπλάσιο από τα 7 δισεκατομμύρια εσόδων σε συνάλλαγμα που θα εισπράξει από το ξεπάγωμα εξαγωγών πετρελαίου. (Αν και η προοπτική εισροής συναλλάγματος, έστω μικρή, είναι σημαντική: θα στηρίξει το καθημαγμένο ιρανικό ριάλ, που ύστερα από χρόνια διεθνούς αποκλεισμού έχει χάσει περισσότερο από 50% τον τελευταίο χρόνο.) Η προοπτική να βρουν οι ιρανικοί υδρογονάνθρακες και πάλι έναν ομαλό δρόμο στις διεθνείς αγορές αποτυπώθηκε με βουτιά των τιμών του πετρελαίου, που όμως δεν εντυπωσίασε. Για να γίνει η πτώση μόνιμη, πρέπει να συμβεί και το ίδιο στην «ενδιάμεση» συμφωνία. Δεν θα είναι εύκολο να γίνει «μόνιμη». Εχει «ορκισμένους» εχθρούς, όπως το Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία. Η απόσυρση του ΟΗΕ και της Ουάσιγκτον από τον ρόλο δεσμοφύλακα της ιρανικής οικονομίας θα διαμορφώσει μια νέα πραγματικότητα για τους παραδοσιακά στενούς συμμάχους των ΗΠΑ: Πιο επίμονοι να παραμείνουν στην ασφάλεια του μονοπολικού κόσμου, που δεν υπάρχει πια –ακόμη και από την ίδια την Αμερική, που προσαρμόζεται–, απομονώνονται πολιτικά και γίνονται ενδεχομένως πιο απρόβλεπτοι. Στο πλευρό τους δεκάδες φιλικοί προς το Ισραήλ και τη Σ. Αραβία Αμερικανοί γερουσιαστές και αντιπρόσωποι – τους οποίους ο Μπαράκ Ομπάμα πρέπει να πείσει. Οι αγορές είναι πιο ξεκάθαρες: έχουν ανάγκη τον θετικό καταλύτη, το «μέρισμα ειρήνης». Είναι ζωτικής σημασίας να υπάρχουν παράγοντες που «δικαιολογούν» τη υψηλή πτήση των αγορών ακόμα ψηλότερα: η προσέγγιση της Δύσης με το Ιράν εμπίπτει στις προδιαγραφές. Αλλά το εξάμηνο που ακολουθεί θα είναι υψηλού ρίσκου. Θα έχει πολλά εμπόδια, παγίδες, ενέδρες. Το σφράγισμα μιας μόνιμης συμφωνίας θα απαιτήσει υποχωρήσεις από το Ιράν, αποθέματα πειθούς από τον Λευκό Οίκο και πολυεπίπεδες διπλωματικές προσπάθειες. Αν δεν ευοδωθεί η σύγκλιση, η επιστροφή σε μια κατάσταση μεγαλύτερης δυσπιστίας και επικινδυνότητας από την πρόσφατη δεν είναι απίθανη. Σε ένα τέτοιο σενάριο το Ιράν θα επιστρέψει στον γνωστό ρόλο της πυριτιδαποθήκης. Η ελπίδα είναι ο κόσμος να έχει όντως ωριμάσει σε σχέση με παλαιότερες κρίσεις: Στις γεωπολιτικές χρεοκοπίες, να απαντά αποφασιστικά με ευχάριστες εκπλήξεις και «διπλωματικά bailout» σαν αυτό της Κυριακής. Το επόμενο εξάμηνο θα δείξει αν η ανθρωπότητα έχει κάνει βήματα εξέλιξης ή όχι. kathimerini