Κοινωνία & Πολιτισμός

O γερμανός γιατρός Χανς Λέμπερ

Στην Μήλο την περίοδο της κατοχής ο χειρουργός Λέμπερ, επίατρος του γερμανικού ναυτικού, έσωσε πολλές ζωές Ελλήνων. Μνήμες μια ασυνήθιστης προσφοράς μέσα από ένα βιβλίο με 57 επιστολές του.

Η προσφορά του χειρουργού Χανς Λέμπερ, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στη Μήλο, ζωντανεύει μέσα από τις επιστολές που έστελνε σχεδόν κάθε Κυριακή στην οικογένειά του, στη Γερμανία. Πρόκειται για συνολικά 57 επιστολές, που κυκλοφόρησαν μεταφρασμένες μόλις φέτος σε δύο βιβλία, ένα σε κάθε γλώσσα. Την επιμέλεια και τον σχολιασμό έκανε ο δημοσιογράφος Γρηγόρης Μπελιβανάκης.

Του έσωσε το πόδι από ακρωτηριασμό

Η σύζυγός του Χέλγκα έστελνε γυάλινα μάτια για τους ασθενείς του

Η προσφορά όμως του γερμανού γιατρού ζωντανεύει περισσότερο μέσα από τις μνήμες, όσων είχαν την τύχη να νοσηλευτούν στα δύο νοσοκομεία, ένα για τη φρουρά και ένα για τους κατοίκους, που οργάνωσε στο νησί, και να χειρουργηθούν από τον ίδιο. Δεν ήταν μόνο γερμανοί στρατιώτες, αλλά και ντόπιοι Έλληνες, που είχαν απόλυτη ανάγκη ιατρικής φροντίδας σε μια περίοδο πολέμου και μεγάλης ανέχειας. Ανάμεσά τους και ο Κώστας Μπαρμπαντωνάκης, πλοίαρχος του Εμπορικού Ναυτικού. Σε ηλικία 3 χρονών έπαθε γάγγραινα στο πόδι. Αντιβιοτικά δεν υπήρχαν. Η ιατρική γνωμάτευση ήταν καταπέλτης για τον μικρό Κώστα: θα έπρεπε να του κόψουν το δεξί πόδι. Όταν το άκουσε η μητέρα του, δεν μπορούσε να σταματήσει από το κλάμα. Τη συνέχεια εξιστορεί στη Deutsche Welle ο Κώστας Μπαρμπαντωνάκης.

«Για καλή μου τύχη ο γιατρός Λέμπερ, που βρίσκονταν στον κήπο του σπιτιού του που συνόρευε με το τότε γερμανικό νοσοκομείο, άκουσε τη μητέρα μου που έκλαιγε, ενδιαφέρθηκε, ρώτησε γιατί κλαίει αυτή η γυναίκα - φαίνεται θα σπάραζε δεν θα έκλαιγε απλώς - έστειλε ένα φαντάρο, ένα διερμηνέα και του είπαν το γεγονός και ζήτησε να δει το παιδί που επρόκειτο να του κόψουν το πόδι. Και αντελήφθη ότι πιθανώς θα μπορούσε να το γλυτώσει. Τελικά με ανέλαβε εκείνος, δεν άφησε να μου κόψουν το πόδι. Και σήμερα βρίσκομαι αρτιμελής».

Γυάλινα μάτια από τη Γερμανία

Ο Κώστας Μπαρμπαντωνάκης είναι και ο μεγάλος χορηγός της έκδοσης του βιβλίου, «κάτι σαν μνημόσυνο στη μητέρα μου», όπως μας είπε. Ανήκει ανάμεσα στους εκατοντάδες Έλληνες, προς τους οποίους ο γερμανός γιατρός Λέμπερ τιμώντας στο έπακρο τον όρκο του Ιπποκράτη προσέφερε απλόχερα τις ιατρικές του υπηρεσίες. Ενώ είχε πάρει την ειδικότητα γενικού χειρουργού, έκανε εγχειρίσεις ακόμη και στα μάτια για καταρράκτη. «Ζήτησε μάλιστα πριν την εγχείριση», μας λέει ο κ. Μπαρμπαντωνάκης, - «φαίνεται ότι ήταν η πρώτη που έκανε σε αυτόν τον τομέα - να σφάξουν μια κατσίκα και να της κόψουν το κεφάλι της, να της βγάλουν το μάτι για να δει πώς ακριβώς είναι. Με οδηγό το μάτι αυτής της κατσίκας χειρούργησε τη μητέρα ενός Έλληνα, η οποία μετά έβλεπε κανονικά.

Υπήρχε όμως κι άλλος άνθρωπος που είχε μείνει με ένα μάτι και τον λυπόταν. Και έγραψε στη τότε αρραβωνιαστικιά του και αργότερα γυναίκα του Χέλγκα να του στείλε γυάλινα μάτια από τη Γερμανία. Του έστειλε 40 μάτια για να διαλέξει, γιατί η γυναίκα δεν είχε καταλάβει ακριβώς το χρώμα και το έβαλε σε αυτόν τον άνθρωπο, ο οποίος τον ευγνωμονούσε. Είχε χειρουργήσει εχινόκοκκο στον πνεύμονα, που νομίζω ότι ούτε στην Αθήνα δεν χειρουργούσαν την εποχή εκείνη τέτοια περιστατικά».

Η προσφορά του γερμανού γιατρού στη Μήλο κόπηκε μαζί με το νήμα της ζωής του. Επιστρέφοντας από επίσκεψη ασθενούς στην εξοχή, έπεσε θύμα ενέδρας έξω από την Πολλώνια, στις 5 Δεκεμβρίου του 1944, πριν από 70 χρόνια. Λίγες μέρες αργότερα, στις 21 Δεκεμβρίου, η σύζυγός του Χέλγκα, έφερε στον κόσμο το παιδί τους, τον Χανς –Γκέοργκ. Οι δυσκολίες που αντιμετώπισε η χήρα Λέμπερ για να μεγαλώσει το γιο της στην κατεστραμμένη μεταπολεμική Γερμανία δεν της επέτρεψαν να επεξεργαστεί τα τραύματα από την απώλεια. Μέχρι τα μέσα του 1989, όταν μητέρα και γιος αποφάσισαν να ανοίξουν τις επιστολές και να ξεκινήσουν στη Μήλο πορεία μνήμης στα ίχνη προσφοράς του συζύγου και πατέρα.

Τα έσοδα στο Κέντρο Υγείας της Μήλου

Η προσφορά του γερμανού γιατρού στη Μήλο δεν έχει ξεχαστεί

Με συγκίνηση θυμάται αυτό το πρώτο ταξίδι ο Χανς-Γκέοργκ Λέμπερ: «Όταν το 1989 αποφασίσαμε να πάμε για πρώτη φορά στη Μήλο, η μητέρα μου έγραψε επιστολή σε έναν από τους συνεργάτες του πατέρα μου, τον γιατρό Κυπραίο, αλλά δεν πήρε απάντηση. Αποφασίσαμε λοιπόν να ταξιδέψουμε και πήραμε το πολύ μικρό αεροσκάφος που πετούσε τότε προς το νησί. Όταν πήγαινε να προσγειωθεί παρατηρήσαμε μια ομάδα ανθρώπων γύρω στους 30, να περιμένουν στο αεροδρόμιο. Απορήσαμε γιατί ο αριθμός των επιβατών ήταν μικρότερος. Όταν αποβιβαστήκαμε, είδαμε τους ανθρώπους να έρχονται προς εμάς. Και τότε διαπιστώσαμε ότι περίμεναν να μας υποδεχθούν. Η στιγμή είναι πολύ συγκινητική. Άνθρωποι που δεν είχαμε ξαναδεί, μας αγκάλιαζαν με δάκρυα στα μάτια για να μας πουν το καλώς ορίσατε. Τότε συνειδητοποιήσαμε ότι ο πατέρας μου θα έπρεπε να είχε προσφέρει κάτι το απερίγραπτο τα χρόνια της κατοχής στη Μήλο. Αλλιώς δεν μπορούσαμε να εξηγήσουμε τον συναισθηματικό δεσμό μετά από τόσα χρόνια. Για μας ήταν συναισθηματικά αξεπέραστο και μαζί συναρπαστικό».

Ο γιατρός Χανς Λέμπερ, αν και στην υπηρεσία του γερμανού κατακτητή, άφησε μια σημαντική παρακαταθήκη ανθρωπιάς στη Μήλο, που ακόμη και μέχρι σήμερα έχει μείνει ζωντανή στη μνήμη των ντόπιων. Πάνω από όλα υπήρξε γιατρός. Ίσως να ακούγεται περίεργο, αλλά όταν σκοτώθηκε οι Μηλιοί τον έκλαψαν σαν δικό τους άνθρωπο. Ακόμη και σήμερα, 70 χρόνια μετά το θάνατό του συνεχίζει να προσφέρει στη δημόσια υγεία, όπως έκανε το 1943 και το 1944. «Αποφασίσαμε όλες οι εισπράξεις από το βιβλίο να διατίθενται στο Κέντρο Υγείας της Μήλου», μας είπε ο γιός του, Χανς-Γκέοργκ Λέμπερ.

Ειρήνη Αναστασοπούλου  dw de