Κοινωνία & Πολιτισμός
90χρονα: Θεοδωράκης στα γερμανικά!
Τα 90 του χρόνια κλείνει σήμερα ο Μ. Θεοδωράκης. Το Trio Quijote από το Κέμνιτς της ανατολικής Γερμανίας αποτελείται από μουσικούς με ιδιαίτερη αγάπη στη μουσική του και τραγουδούν σε γερμανικό στίχο.
«Μουσική εναντίον ανεμόμυλων» είναι το σύνθημα του Trio Quijote, (στα ελληνικά Τρίο Κιχώτης) ενός μουσικού συγκροτήματος από την πόλη Κέμνιτς της ανατολικής Γερμανίας. Δύο στοιχεία κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Το πρώτο ότι αγαπούν και παρουσιάζουν συχνά έργα του Μίκη Θεοδωράκη και το δεύτερο ότι τραγουδούν τα τραγούδια του σε γερμανική γλώσσα.
Αφορμή για μια συνέντευξη της τραγουδίστριας και μουσικού Ζαμπίνε Κίνριχ στην DW ήταν τα σημερινά 90α γενέθλια του Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος είναι αναμφίβολα ο πιο γνωστός και πιο αγαπητός έλληνας συνθέτης στη Γερμανία. Της ζητήσαμε να μας πει τι σημαίνει για εκείνη ο Μ. Θεοδωράκης: «Έχει μια μοναδικότητα ως συνθέτης. Είναι πραγματικά ευρωπαίος. Έχει την ικανότητα να χτίζει γέφυρες επικοινωνίας με το κοινό του, με τρόπο που σπάνια συναντάς σε συνθέτη. Τα τραγούδια που δημιουργήθηκαν μια συγκεκριμένη εποχή και συχνά για ένα συγκεκριμένο σκοπό έχουν γίνει πια σχεδόν παραδοσιακά τραγούδια. Την ίδια στιγμή ο Θεοδωράκης είναι καλλιτέχνης με πολιτική άποψη για τον κόσμο που μας περιβάλλει. Διαθέτει ισχυρό αίσθημα δικαίου. Και συνδέει τις απόψεις και θέσεις αυτές με την τέχνη του. Για μας είναι και αυτός ένας λόγος για τον οποίο αγαπάμε, ασχολούμαστε με τη μουσική του και την παρουσιάζουμε στο γερμανικό κοινό με γερμανικό στίχο».
Οι γερμανικοί στίχοι πρέπει να είναι κοντά στο πρωτότυπο
Τα 90 κλείνει σήμερα ο Μίκης Θεοδωράκης
Η Ζαμπίνε Κίνριχ άκουσε για πρώτη φορά μουσική του Θεοδωράκη σε μια συναυλία της Μαρίας Φαραντούρη στη Δρέσδη τέλη της δεκαετίας του ΄90. Αποφασισμένη να παρουσιάσει τραγούδια του Θεοδωράκη άρχισε να αναζητεί αποδόσεις των στίχων στα γερμανικά. Και έτσι το φθινόπωρο του ΄99 το Trio Quijote παρουσίασε για πρώτη φορά τραγούδια του Θεοδωράκη στη σκηνή.
Πώς όμως ένα τραγούδι μεταφέρεται στα γερμανικά; Ζητούμενο για τους τρεις μουσικούς (Ζαμπίνε Κίνριχ, Βόλφραμ Χένινγκ-Ρούιτς και Λούντβιχ Στρένγκ) είναι οι γερμανικοί στίχοι να είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στον ελληνικό στίχο.
«Δεν αναζητούμε μόνο υπάρχουσες μεταφράσεις ελληνικών στίχων ή ποιημάτων στα γερμανικά, λέει η τραγουδίστρια του συγκροτήματος. Σιγά σιγά αρχίσαμε να αποδίδουμε και οι ίδιοι στίχους στα γερμανικά ή ζητήσαμε από ποιητές να αποδώσουν για μας στίχους έτσι ώστε να μπορούμε να τους τραγουδήσουμε. Συνεργαζόμαστε εδώ και καιρό με στενούς συνεργάτες του Μ. Θεοδωράκη, όπως ο Αστέρης και Ίνα Κούτουλα, οι οποίοι γνωρίζουν σε βάθος το έργο του συνθέτη».
Η παρουσίαση τραγουδιών του Θεοδωράκη με γερμανικό στίχο μοιάζει εκ πρώτης άποψης ασυνήθιστη για ένα γερμανικό κοινό που μετά από τόσες δεκαετίες επαφής με τη μουσική του έλληνα συνθέτη δείχνει να έχει συνηθίσει πια να ακούει τα τραγούδια σε ελληνική γλώσσα. Ζητήσαμε από την Ζαμπίνε Κίνριχ να μας μεταφέρει τις αντιδράσεις του γερμανικού κοινού: «Υπάρχουν πολλοί στη Γερμανία που γνωρίζουν και αγαπούν τη μουσική του Θεοδωράκη. Υπάρχουν όμως και αρκετοί που δεν τον γνωρίζουν σε βάθος. Συμβαίνει συχνά μετά από συναυλίες να έρχονται θεατές και να λένε ότι δεν γνώριζαν πως τα τραγούδια πραγματεύονται τόσο δύσκολα θέματα. Σε πολλές περιπτώσεις ακούν την μουσική του Θεοδωράκη σε κάποιο ελληνικό εστιατόριο, δεν ξέρουν όμως τίποτα για τους στίχους και είναι πολύ χαρούμενοι όταν αποκτούν πρόσβαση στο τραγούδι χάρη στον γερμανικό στίχο. Τους εντυπωσιάζει για παράδειγμα όταν συνειδητοποιούν ότι κάποια τραγούδια με χαρούμενη μουσική, έχουν στίχους που πραγματεύονται μια δύσκολη θεματολογία».
Canto General με τρεις φωνές, πιάνο, φλάουτο και μπουζούκι
Με τον γερμανικό στίχο το γερμανικό κοινό αποκτά πλήρη πρόσβαση στα τραγούδια του Θεοδωράκης
Ένα από τα πιο δύσκολα καλλιτεχνικά εγχειρήματα του συγκροτήματος είναι η παρουσίαση του ορατόριου Canto General του Μίκη Θεοδωράκη σε στίχους του χιλιανού Πάμπλο Νερούδα με μόλις τρεις μουσικούς επί σκηνής. Όπως λέει η Ζαμπίνε Κίνριχ παρουσίασαν το μέρος «Οι Ελευθερωτές» (Los Libertadores) στον έλληνα συνθέτη, και εκείνος συγκινημένος τους προέτρεψε να συνεχίσουν με την μεταγραφή. Και έτσι έγινε! Παρουσιάζουν πλέον το Canto General με τρεις φωνές, πιάνο, φλάουτο και μπουζούκι. Σημειώνουμε ότι στην πρωτότυπη ενορχήστρωσή του το έργο είναι για μικτή χορωδία, ορχήστρα, κρουστά και δύο σολίστ.
Για να γιορτάσουν τα 90 χρόνια του Μίκη Θεοδωράκη το Trio Quichote θα δώσει τον Οκτώβριο μια μεγάλη συναυλία στο Κέμνιτς, στην οποία θα συμμετέχουν ο γερμανός μουσικός και συνθέτης Γκέρχαρντ Φόλκερτς, αλλά και ο γερμανός ηθοποιός Ρόλφ Μπέκερ.
Σε λίγες μέρες το Trio Quichote μεταβαίνει στην Κρήτη, όπου θα εμφανιστεί στο χωριό Βάμος του νομού Χανίων σε δύο συναυλίες στις 1/8 και στις 3/8 με τι άλλο; Τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη τραγουδισμένα στα γερμανικά!
Στέφανος Γεωργακόπουλος
