Ένας γερμανός ιστορικός θυμάται τον πόλεμο

Όταν τελείωσε ο πόλεμος γερμανός ιστορικός Χέλμουτ Σνατς ήταν ακόμη παιδί. Μέχρι σήμερα μελετά -επαγγελματικά πλέον- τα γεγονότα της εποχής του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Τον Μάρτιο του 1945 στην πόλη Μπόπαρτ, στον ποταμό του Ρήνου, λίγο μετά την εισβολή των αμερικάνων στρατιωτών ο Χέλμουτ Σνατς και η αδερφή του βρέθηκαν να τρώνε στο ίδιο τραπέζι με τρεις από τους εισβολείς. Ο πατέρας τους ήταν στρατιώτης στην Ιταλία. Όταν ξεκίνησαν οι βομβαρδισμοί στο Κόμπλεντς, τον τόπο καταγωγής της οικογένειας, η μητέρα εγκατέλειψε με τα παιδιά της την πόλη. Στο τέλος του πολέμου το κέντρο του Κόμπλεντς είχε καταστραφεί κατά 87%.

Και στο Μπόπαρντ όμως οι βομβαρδισμοί συνεχίζονταν, αφού στην άλλη πλευρά του Ρήνου βρίσκονταν ακόμη γερμανοί στρατιώτες. Ο τότε 12χρονος Χέλμουτ μπορούσε να δει από το παράθυρο του σαλονιού στην απέναντι όχθη που σημάδευαν οι Αμερικανοί. Ο ίδιος θυμάται μια μεγάλη κηλίδα αίματος και έναν αμερικανό στρατιώτη να τον διώχνει από το παράθυρο λέγοντάς του: «Δεν είναι για παιδιά αυτά.»

Η οικογένεια Σνατς είχε ζήσει πολλούς βομβαρδισμούς στο Κόμπλεντς πριν την εκκένωση. Έμεναν στο νότιο τμήμα της πόλης και συχνά κατέφευγαν σε υπόγεια όταν άκουγαν τα αεροπλάνα να πλησιάζουν. Ο Χέλμουτ αρχικά είχε εντυπωσιαστεί από τα γυαλιστερά βομβαρδιστικά. «Όταν όμως έπεσαν οι πρώτες βόμβες και καιγόταν η γειτονιά τότε φοβηθήκαμε», θυμάται ο 82χρονος.

Απαλλαγή από τον ναζισμό

O Χέλμουτ Σνατς το 1943

Τον Ιούλιο του 1945 ο πατέρας του γύρισε από την Ιταλία. Πίσω στο Κόμπλεντς όμως δεν του δόθηκε άδεια για να επιστρέψει στην παλιά του εργασία ως δημόσιος υπάλληλος. Σύμφωνα με τον Χέλμουτ Σνατς ο πατέρας του εξαναγκάστηκε το 1937 να γίνει μέλος στο Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα (NSDAP). Μετά το τέλος του πολέμου έπρεπε να «απαλλαχτεί από τον ναζισμό». Δύο χρόνια δεν του επιτρεπόταν να εξασκήσει το επάγγελμα του δημόσιου υπάλληλου. Δεν διαμαρτυρήθηκε ποτέ, απλά αργότερα τόνιζε ότι δε θα συμμετείχε ποτέ ξανά σε πολιτικό κόμμα.

Ο Χέλμουτ Σνατς έγινε καθηγητής Ιστορίας και Γερμανικών με διδακτορικό. Στους μαθητές του δίδασκε τα θεμελιώδη δικαιώματα στο μάθημα της αγωγής του πολίτη και επέμενε σε ερωτήματα όπως «Τι είναι το καθεστώς βίας;» ή «Τι σημαίνει ελεύθερος πολίτης;». Στο Μπόπαρντ, όπου ξεκίνησε να εργάζεται, γρήγορα χαρακτηρίστηκε κομμουνιστής, λέει ο ίδιος.

Σήμερα ασχολείται και πάλι περισσότερο με την ιστορία. Δεκαετίες μετά τον πόλεμο συνέχισε να βλέπει στον ύπνο του βομβαρδισμούς. Μόνο μετά τη δημοσίευση της μελέτης του «Βομβαρδισμοί στην περιοχή του Κόμπλεντς 1944/45» οι εφιάλτες σταμάτησαν.

Andrea Grunau / Αλεξάνδρα Κοσμά