Πολιτισμός | 16.04.2010

Για μια Ελλάδα χωρίς κολόνες

Ο οργίλος τόνος πολλών γερμανικών δημοσιευμάτων με αφορμή την ελληνική δημοσιονομική κρίση χρήζει ερμηνείας, δηλαδή κατανόησης. Ενορχηστρωμένη εκστρατεία, κομματικοί υπολογισμοί ή απογοητευμένος φιλελληνισμός;

Από την πρώτη στιγμή, τότε που το γερμανικό περιοδικό Focus κυκλοφόρησε με την Αφροδίτη της Μήλου στο εξώφυλλο να χειρονομεί άπρεπα, υποστηρίξαμε απ’ αυτή την εκπομπή ότι στην ουσία τα άγαρμπα και αγενή δημοσιεύματα του λαϊκού τύπου για την Ελλάδα με αφορμή τη δημοσιονομική αποχαλίνωση των ελληνικών κυβερνήσεων, όσον αφορά τον οξύ τόνο τους μπορούσαν να εξηγηθούν μόνο ως αποκυήματα ενός απογοητευμένου φιλελληνισμού. Για την ακρίβεια οι συντάκτες τους εξέφραζαν και ταυτόχρονα κέντριζαν ένα υπόγειο ρεύμα της συλλογικής συνείδησης εδώ στον γερμανόφωνο χώρο, ένα υποδόριο ρεύμα οργής για μια εξιδανικευμένη Ελλάδα θαλασσοδαρμένη που τα θαλάσσωσε με συνέπειες για όλους.

Είδωλα και αυτοπροσωπογραφίες

Ο καθηγητής Σμιτ

Και είναι εύλογο τώρα να προβάλουμε άλλες φωνές που υποστηρίζουν την ίδια άποψη. Να τι έγραφε πρόσφατα στη μεγάλη ελβετική εφημερίδα Neue Zürcher Zeitung ο νεαρός και χαρισματικός Oliver Jens Schmitt, καθηγητής Ιστορίας της ΝΑ Ευρώπης στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης: «Η Ευρώπη χρησιμοποιεί την Ελλάδα σαν ιδανικό πολιτιστικό είδωλο του εαυτού της και η Ελλάδα με τη σειρά της μετέτρεψε αυτή την ευρωπαϊκή προβολή σε δική της αυτοπροσωπογραφία. Έτσι η σημερινή Ελλάδα ζητά την αναγνώριση και τη συμπάθεια επειδή είναι κοιτίδα του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Όποιος όμως σκαρφαλώνει στο υψηλό βήμα μπορεί και να γκρεμοτσακιστεί χειρότερα από άλλους. Σήμερα η οργή για την Ελλάδα στην Ευρώπη πηγάζει στις περισσότερες περιπτώσεις από υπερβολική αδυναμία που δεν δικαιώθηκε. Μήπως και οι πρώτοι φιλέλληνες τον 19ο αιώνα δεν εξοργίζονταν, όταν στην τότε Ελλάδα αντί να συναντήσουν αρχαίους Έλληνες έβρισκαν μια ορθόδοξη μεταοθωμανική κοινωνία που μιλούσε ελληνικά, αλβανικά και αρωμουνικά;»

Μια Ελλάδα της φαντασίας

Με ή χωρίς κολόνες;

Αυτά ο Ελβετός καθηγητής ερμηνεύοντας το γιατί ο δημοσιονομικός εκτραχηλισμός της Αθήνας προκάλεσε τόση χολή σε αντίθεση επί παραδείγματι με τα αντίστοιχα ανομήματα του Δουβλίνου ή της Λισαβόνας. Να ακούσουμε όμως και την πρόταση του Oliver Jens Schmitt: «Θα ήταν πιο φρόνιμο να δει κανείς τη δημοσιονομική κρίση και την οργίλη αντιμετώπισή της, το πολιτιστικό της μεταεπίπεδο δηλαδή, σε ευρύτερα πλαίσια. Θα πρέπει να τοποθετήσει κανείς την Ελλάδα σε άλλο κοινωνικό συγκριτικό πλαίσιο, ως τμήμα της ΝΑ Ευρώπης. Και ανάλογα να την αποτιμήσει βάσει των δικών της εξελικτικών βημάτων μέσα στους τελευταίους αιώνες. Με άλλα λόγια να δούμε μια Ελλάδα χωρίς αρχαίες κολόνες, μια Ελλάδα, οι βόρειες επαρχίες της οποίας μόλις πριν από εκατό χρόνια είχαν διαφορετική εθνική σύνθεση απ’ ότι σήμερα και ήταν ακόμα τμήμα της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Και από την άλλη πρέπει να αναλογιστούμε ότι αυτές οι κολώνες ναι μεν ανήκουν στην Ελλάδα, αλλά σε μια Ελλάδα της φαντασίας που εξύφαναν εξίσου τόσο οι νεοελληνικές ελίτ όσο και η ευρωπαϊκή ελληνολατρία.» Αυτά ο Ελβετός καθηγητής. Και επειδή τα προσυπογράφουμε, παραιτούμεθα από κάθε επίλογο.

Σπύρος Μοσκόβου

Υπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης

dw