Εν αρχή ην η Δημόσια Διοίκηση...

Του Αγγελου Σταγκου

Ολα τα στοιχεία της ελληνικής οικονομίας, όλο το πρόγραμμα που έχουν εκπονήσει οι δανειστές της για να τη βγάλουν από τη μαύρη τρύπα και όλες οι θέσεις των παραγόντων της υπόθεσης είναι πλέον πάνω στο τραπέζι. Τίποτα δεν έχει μείνει για να μας εκπλήξει. Ακόμη και οι θέσεις του οικονομικού επιτελείου του ΣΥΡΙΖΑ για τον τρόπο με τον οποίο θα επιτελέσει το θαύμα που υπόσχεται είναι πια αποτυπωμένες στο νέο βιβλίο του Γιάννη Δραγασάκη, που μόλις εκδόθηκε. Αρα τίποτα δεν είναι τώρα κρυφό, κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι δεν έχει μπροστά του όλη την εικόνα. Με αυτά τα δεδομένα, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς έχει ξεκινήσει εκστρατεία για να εμφυσήσει αισιοδοξία και να πείσει τους απανταχού Ελληνες ότι «θα τα καταφέρουμε». Είναι ομολογουμένως υποχρέωσή του και δεν θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά. Ωστόσο, για να υπάρχουν ελπίδες ότι κάτι σημαντικό μπορεί να γίνει, για να υπάρξει βελτίωση και για να «τα καταφέρουμε», θα πρέπει να αλλάξει η διοίκηση, το κράτος και μάλιστα σε χρόνο-ρεκόρ. Αυτή είναι η ικανή και αναγκαία συνθήκη, όπως έχει αποδειχθεί διαχρονικά από τη διεθνή εμπειρία, αλλά και αρνητικά από την ελληνική Ιστορία. Η απλή αναδρομή στην Ιστορία του νεότερου ελληνικού κράτους διδάσκει ότι η Δημόσια Διοίκηση ήταν άκρως προβληματική από τη σύστασή του. Οι όποιες περίοδοι που είχε κατορθώσει να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων ήταν συντομότατης διάρκειας και δίχως συνέχεια. Ταχύτατα επανερχόταν στο καθεστώς της ανεπάρκειας και της διαφθοράς, δηλαδή στη... φυσική της κατάσταση, κατά την εμπεδωμένη αντίληψη. Τα αίτια είναι πολλά, έχουν επισημανθεί και αναλυθεί από ειδικούς και μη, υποσχέσεις δόθηκαν κατά καιρούς από ποικίλες κυβερνήσεις, αλλά δεκάδες γενιές πέρασαν από τη ζωή, χωρίς να διαπιστώσουν ουσιαστική βελτίωση. Αντίθετα, τα πράγματα χειροτέρεψαν καθώς τα προβλήματα της καθημερινότητας έγιναν πολυπλοκότερα, οι απαιτήσεις για επίλυσή τους εντονότερες και το χρήμα που κυκλοφορούσε πολύ περισσότερο. Αυτή είναι η πραγματικότητα και φαίνεται σε όλους σχεδόν τους τομείς. Στον στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα, στις συγκοινωνίες, στην παιδεία, στους δήμους, στην υγεία, στην καθαριότητα, στη γραφειοκρατία, στις εφορίες, στα δικαστήρια, στην πολεοδομία και όπου αλλού το ελληνικό κράτος έπρεπε ή ανέλαβε την υποχρέωση να προσφέρει υπηρεσίες. Ολο το δίκτυο του Δημοσίου οργανώθηκε και λειτούργησε, αποκλειστικά σχεδόν, σαν κιβωτός διάσωσης, περίθαλψης και προσφοράς θαλπωρής σε εκείνους (δεν ήταν και δεν είναι λίγοι) που με διαφόρους τρόπους επιβιβάστηκαν σε αυτήν. Φροντίζοντας ταυτόχρονα να δημιουργήσουν νοοτροπία άκοπης περιφρούρησης και μεγέθυνσης της καλής τους τύχης. Η έννοια της ανταπόδοσης στον πολίτη για τους φόρους που πληρώνει (σε όποιον πληρώνει) απλώς εξαφανίστηκε... Ο Αντ. Σαμαράς, οι πολιτικοί αρχηγοί που συντάχθηκαν μαζί του στην τωρινή συγκυρία, εκείνοι που φιλοδοξούν να ανεβούν στην εξουσία, ολόκληρη η πολιτική τάξη και οι λεγόμενοι ταγοί της κοινωνίας μας θα πρέπει να ξέρουν πλέον ότι με τη σημερινή Δημόσια Διοίκηση ούτε θα τα καταφέρουμε ούτε θα πάμε πουθενά. Είτε ευαγγελίζονται εξορθολογισμό της «ελληνικής πραγματικότητας» είτε νεοφιλελεύθερες είτε αριστερές πολιτικές. Κανένα όραμα και κανένα σχέδιο, αν υπάρχει, δεν πρόκειται να πετύχει, ιδιαίτερα σε χρόνους τόσο μικρούς, σαν αυτούς που απαιτούν οι περιστάσεις. Δυστυχώς έτσι είναι και αποκλείεται να μην το έχουν αντιληφθεί οι εταίροι και δανειστές. Ενδεχομένως όταν έμπλεξαν με την Ελλάδα να μη μπορούσαν να φανταστούν τέτοια κατάσταση, αλλά τώρα γνωρίζουν... Για να βελτιωθούν έστω και ελάχιστα οι επιδόσεις της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης χρειάζεται αποφασιστικότητα, επιμονή, γνώση, οργάνωση και αλλαγή νοοτροπίας, όλα μαζί και ταυτόχρονα. Επομένως, τίθεται το ερώτημα πώς είναι δυνατόν και από ποιους να συνδυαστούν όλα αυτά σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα όταν τα φαινόμενα πλήρους αποσύνθεσης είναι τόσο έντονα. Οταν οι αντιδράσεις στοχεύουν στη συνέχιση της ασυδοσίας, όταν η άρνηση είναι διαδεδομένη και εμπεδωμένη και όταν τα κόμματα της αντιπολίτευσης υπόσχονται τη διατήρηση της κατάστασης. Ομως, για να ελπίζει η χώρα ότι θα περάσει στην ανάπτυξη κάποια στιγμή δεν αρκούν οι κατάλληλες πολιτικές και θεωρίες, από όποια πλευρά και αν έρχονται. Απαιτείται και Δημόσια Διοίκηση που θα δημιουργήσει το κατάλληλο περιβάλλον. Ακόμη και για το περιβάλλον που οραματίζονται ο Αλ. Τσίπρας ή η Αλέκα Παπαρήγα. Το αμφισβητεί κανείς αυτό;       kathimerini