H EΛΛΑΔΑ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΜΑΧΗΣ

Γερμανικές τορπίλες σε συμφωνία και... Γιούνκερ

Αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο μιας ακόμη γερμανικής «τορπίλης» στην υπογραφή συμφωνίας μεταξύ της Ελλάδας και των πιστωτών της φαίνεται πως βρίσκεται η Αθήνα και μάλιστα με τη γνωστή... σφραγίδα του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

Οι τελευταίες δηλώσεις του Γερμανού υπουργού Οικονομικών περί δανείου-γέφυρας, που έρχονται σε ευθεία αντίθεση με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν και του ίδιου του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, χτυπούν «καμπανάκι» στην ελληνική πλευρά για την πιθανότητα μιας νέας δυσάρεστης έκπληξης με ενορχηστρωτή τον Σόιμπλε, ανάλογης με το κρίσιμο Eurogroup της 22ας Ιουνίου.

Τότε που η Αθήνα είχε καταθέσει πρόταση με τη σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και το κείμενο είχε γίνει αποδεκτό ως βάση διαπραγμάτευσης. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, όμως, δεν είχε πει την τελευταία του λέξη: αφού είχε φροντίσει να καταρρίψει κάθε προσδοκία πριν από τη συνάντηση με τις δηλώσεις του, κατά τη διάρκεια της διάσκεψης άρχισε να «ξηλώνει» κομμάτι κομμάτι την πρόταση αφήνοντας μετέωρη την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης στη Σύνοδο Κορυφής που ακολούθησε.

Η στάση αυτή του Βερολίνου οδήγησε ουσιαστικά στη δραματική εξέλιξη ο Αλέξης Τσίπρας να διακόψει τη διαπραγμάτευση και να προκηρύξει το δημοψήφισμα.

Μέσα από πυρετώδεις διεργασίες, τις ημέρες που ακολούθησαν το δημοψήφισμα, η συμφωνία άρχισε να χτίζεται εκ νέου με τη συνδρομή Γάλλων εμπειρογνωμόνων, για να φτάσουμε στο εφιαλτικό Eurogroup του Ιουλίου, όταν ο Σόιμπλε έβαλε στο τραπέζι το Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων με έδρα το Λουξεμβούργο, που κινδύνεψε να τινάξει τα πάντα στον αέρα. Μετά τις γνωστές αγωνιώδεις διαπραγματεύσεις που κράτησαν 17 ώρες, η ελληνική πλευρά έκανε πολλές υποχωρήσεις, καταφέρνοντας ωστόσο να αμβλυνθεί η προκλητική απαίτηση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών και να επισφραγιστούν οι όροι της συμφωνίας στη Σύνοδο Κορυφής της 12ης Ιουλίου.

«Να τηρηθούν τα συμφωνηθέντα»
Η συγκεκριμένη Σύνοδος έθεσε με σαφήνεια τους όρους, έδωσε δηλαδή έναν «οδικό χάρτη» για την κατάρτιση της συμφωνίας, κάτι που φροντίζουν να υπενθυμίζουν το τελευταίο διάστημα με δηλώσεις τους διάφοροι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι. «Aν όλοι τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους, της 12ης Ιουλίου, τότε είναι δυνατόν να επιτευχθεί συμφωνία», είχε αναφέρει χαρακτηριστικά προ ημερών σε συνέντευξή του στο «Εθνος» ο επίτροπος Οικονομικών Πιερ Μοσκοβισί, για να προσθέσει με ακόμη μεγαλύτερη σαφήνεια: «Το κείμενο του ανακοινωθέντος της Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης και ο κατάλογος των μεταρρυθμίσεων που υπέβαλαν οι ελληνικές αρχές στις 9 Ιουλίου είναι η κατευθυντήρια πυξίδα μας».

Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και η αιχμηρή δήλωση της αναπληρώτριας εκπροσώπου της Κομισιόν, Μίνα Αντρέεβα: «Κανείς δεν έχει καλύτερη ενημέρωση για την εργασία των τεχνικών κλιμακίων από εμάς. Στις διαπραγματεύσεις μετέχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από κοινού με την ΕΚΤ, το ΔΝΤ και τον EFSF και η ενημέρωση που έχουμε από τα τεχνικά μας κλιμάκια μιλούν για ικανοποιητική πρόοδο στις συζητήσεις», τόνισε, συμπληρώνοντας ότι ήδη γράφεται το προσχέδιο του μνημονίου και διαψεύδοντας γερμανικά δημοσιεύματα που έκαναν λόγο για συμφωνία-γέφυρα.

Ηχηρό ήταν επίσης το μήνυμα που έστειλαν στο Βερολίνο και ο Φρανσουά Ολάντ με τον Αλέξη Τσίπρα, οι οποίοι, στο περιθώριο της συνάντησής τους στο Σουέζ, έθεσαν χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση του deal «αμέσως μετά τις 15 Αυγούστου», υπενθυμίζοντας παράλληλα ότι πρέπει να τηρηθούν τα συμφωνηθέντα της 12ης Ιουλίου.

Οι τοποθετήσεις και οι αιχμές αυτές δεν είναι, βέβαια, διόλου τυχαίες, καθώς το Βερολίνο έχει δώσει μέσω διαρροών το στίγμα των προθέσεών του, οι οποίες δεν φαίνεται να συμβαδίζουν με τα συμφωνηθέντα. Οι διαρροές από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών είχαν ξεκινήσει με δημοσίευμα της «Bild», βάσει του οποίου η γερμανική κυβέρνηση διατηρεί επιφυλάξεις για το κατά πόσο είναι εφικτή μια συμφωνία μέχρι τις 20 Αυγούστου και προσανατολίζεται στην κατάρτιση μιας συμφωνίας-γέφυρα.

Ο ίδιος ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είχε επιλέξει να εκφράζεται μόνο παρασκηνιακά και όλοι περίμεναν με κομμένη την ανάσα την αντίδρασή του, η οποία ήρθε τελικά την Παρασκευή: Σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Suddeutsche Zeitung», ο Σόιμπλε φέρεται να έχει πει σε συνεργάτες του ότι «εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα πρόγραμμα 80 και πλέον δισεκατομμυρίων ευρώ, επομένως χρειάζεται μια σταθερή δομή που θα το κρατάει».

Αυτό που λέει ουσιαστικά είναι ότι στην παρούσα φάση πρέπει να δοθεί ένα δεύτερο δάνειο-γέφυρα στην Αθήνα και όχι να προχωρήσουν άρον άρον σε μια συμφωνία. «Είναι καλύτερο ένα δάνειο-γέφυρα από μια ατελή συμφωνία», σημειώνεται ότι έχει τονίσει. Δημοσιεύματα στον γερμανικό Τύπο παρατηρούν με κάποια έκπληξη ότι υπάρχει πλήρης διαφοροποίηση του Σόιμπλε από τις τοποθετήσεις του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, σπεύδοντας να διευκρινίσουν ότι δεν πρόκειται για προσωπική κόντρα, αλλά για διαφωνία επί της δυνατότητας επίτευξης βιώσιμης συμφωνίας με την Ελλάδα.

Αναλυτές, ωστόσο, εκτιμούν ότι στην πραγματικότητα συμβαίνει ακριβώς το αντίστροφο, ότι δηλαδή ο Σόιμπλε θέλει να επιτύχει «νίκες» εναντίον του Γιούνκερ, ενός πρόεδρου της Κομισιόν ο οποίος έχει αποδείξει πως θέλει να καταστήσει την Επιτροπή περισσότερο «πολιτικά ενεργή» και να τοποθετήσει την πολιτική ιεραρχικά υψηλότερα από τα «στεγνά» οικονομικά στοιχεία.

Μόνιμος αμφισβητίας
Η Ελλάδα και η συμφωνία με τους πιστωτές της τυχαίνει να αποτελούν πρόσφορο πεδίο μάχης μεταξύ των δύο ισχυρών ανδρών. Η αλήθεια είναι ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών είχε ήδη ρίξει μια βόμβα στα μέσα Ιουλίου, παρουσιάζοντας στους ομολόγους του σχέδιο αποδυνάμωσης της Κομισιόν και του Γιούνκερ και ανοίγοντας έτσι την κόντρα ανάμεσα στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο. Στο Eurogroup της 14ης Ιουλίου ο Σόιμπλε φαίνεται πως αμφισβήτησε κατά πόσο είναι ικανή η Κομισιόν να ασκήσει ουδέτερα τις αρμοδιότητές της ως θεματοφύλακας των ευρωπαϊκών συνθηκών και ειδικότερα της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Αυτό που ενόχλησε τον Γερμανό υπουργό είναι ότι η Κομισιόν διαπραγματεύθηκε με την Ελλάδα για το νέο δάνειο, ενώ ο Σόιμπλε θεωρεί ότι τέτοιου είδους χειρισμοί είναι αρμοδιότητα του Eurogroup, του οποίου είναι και ο -άτυπος μεν, απόλυτος δε- άρχων.

Κρατώντας εξάλλου κατά νου τη στήριξη που παρείχε ο Σόιμπλε στην επανεκλογή του Γερούν Ντάισελμπλουμ στην προεδρία του Eurogroup, δεν μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας η πληροφορία ότι ο Γερμανός υπουργός έχει συνεννοηθεί με την Ολλανδία, που αναλαμβάνει την προεδρία της Ε.Ε. το πρώτο εξάμηνο του 2016, να προωθήσει την πρότασή του να εκχωρήσει η «πολιτική» Κομισιόν τουλάχιστον δύο βασικές αρμοδιότητές της σε δύο νέες ανεξάρτητες αρχές: τον έλεγχο του ανταγωνισμού και της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς.

Πολιτικοί κύκλοι, εξάλλου, σχολιάζουν ότι ο Σόιμπλε δεν έκρυψε τη δυσαρέσκειά του για την πρωτοβουλία των πέντε προέδρων (Κομισιόν, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Eurogroup) για «Περισσότερη Ευρώπη», την οποία είχαν παρουσιάσει στη σύνοδο κορυφής του Ιουνίου και θα συγκεκριμενοποιήσουν σε Λευκή Βίβλο, η οποία θα κατατεθεί το 2017.

Ενορχηστρωτής του «αντάρτικου»
Στο πίσω μέρος του μυαλού του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, πάντως, φαίνεται ότι υπάρχει και η υποβόσκουσα κόντρα του με την Ανγκελα Μέρκελ. Δεν είναι προφανώς σύμπτωση ότι εκείνος ενορχήστρωσε παρασκηνιακά την «ανταρσία» των βουλευτών του κυβερνώντος κόμματος στη Γερμανία εναντίον μιας συμφωνίας με την Ελλάδα, κάτι που θεωρούσε ότι μπορεί να είναι μια επίδειξη δύναμης εντός των Χριστιανοδημοκρατών.

Ο ίδιος είναι πολύ μεγάλος, πια, για να διεκδικήσει τον ρόλο του καγκελάριου - που νιώθει ότι του στέρησε στο παρελθόν η Μέρκελ. Αυτό δεν τον εμποδίζει, όμως, να λειτουργήσει ως καταλύτης για την επιλογή της διάδοχης κατάστασης, εκμεταλλευόμενος το ανθελληνικό κλίμα στους κόλπους των Χριστιανοδημοκρατών. Ισως, λοιπόν, οι διαρροές από πλευράς καγκελαρίας ότι η Μέρκελ θα διεκδικήσει ακόμη μία θητεία, παρότι υποστήριζε ότι θέλει να ολοκληρώσει την πολιτική της σταδιοδρομία, να μην είναι επίσης καθόλου μα καθόλου τυχαίες.

ΜΑΡΙΑ ΑΔΑΜΙΔΟΥ
madam@pegasus.gr