Επιστήμη | 07.01.2009

Η ψυχή πονά μέσω του σώματος

Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Η αισθητική του ψυχισμού

Οι σωματικές ασθένειες εκδηλώνουν ψυχολογική πίεση του ασθενούς. Ζητά την προσοχή και το ενδιαφέρον των οικείων του.

Όποιος είναι ασθενής και έχει τύχη να έχει ανθρώπους δικούς του, αισθάνεται όμορφα από τις περιποιήσεις τους. Δεν είναι όμως πάντα έτσι. Διότι η οικογένεια δεν μένει πάντα μαζί, διότι σύντροφος δεν υπάρχει… υπάρχουν χίλιες αιτίες. Έτσι καταγράφεται το φαινόμενο ο μοναχικός ασθενής να καλεί σε βοήθεια όχι με το στόμα, αλλά μέσα από τα συμπτώματα της ασθένειάς του. Οι γιατροί κάνουν τότε λόγο για δευτερεύοντα συμπτώματα της ασθένειας.

Στο κέντρο του ενδιαφέροντος

Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: «Ο πατέρας μου πριν από 5 χρόνια, ήταν τότε 78 χρονών, είχε φοβερούς πόνους στο δεξί πόδι», λέει η Ρεμπέκα. «Κάναμε όλες τις δυνατές εξετάσεις, χωρίς να βρούμε από τι. Γεγονός είναι ότι κατατάχθηκε ως ασθενής πόνου, αν και δεν υπήρχε σχετική διάγνωση. Αυτό σημαίνει ότι η μητέρα μου ήταν συνεχώς δίπλα του, τον φρόντιζε συνεχώς, απέκτησε ειδικό κοινωνικό καθεστώς στην οικογένειά μας. Το απολαμβάνει σε ένα βαθμό. Χαίρεται που όλοι τον συμπονούν και τον φροντίζουν». Μια κόρη, η Ρεμπέκα, μιλά για τον άρρωστο πατέρα της. Εκείνο που ο πατέρας της νοιώθει δεν είναι και τόσο σαφές. Κι όμως, πολλά έχουν αλλάξει χάρη στην ασθένειά του. Επιτέλους, έχει γίνει το κέντρο του ενδιαφέροντος, επιτέλους η γυναίκα του τον φροντίζει και επιτέλους έρχονται τα παιδιά στο σπίτι για να τον δουν. Κάτι που του έλειπε πολύ. Πριν από την ασθένεια ζούσε στη απομόνωση και τη μοναξιά. Το πονεμένο του πόδι φέρνει κι ένα σωρό πλεονεκτήματα, αυτό που οι γιατροί ονομάζουν δευτερεύοντα συμπτώματα. Το πρόβλημα όμως παραμένει, γιατί η οικογένεια αντιδρά συνήθως με θυμό στην άρνηση του ασθενούς να αναζητήσει σε ειδικευμένο γιατρό την αιτία του πόνου.

«Νομίζω ότι μας κοροϊδεύει»

«Θεωρώ ότι ο πατέρας μου μας κοροϊδεύει», λέει η Ρεμπέκα. «Όταν μιλώ για πράγματα που τον ενδιαφέρουν, παράδειγμα το ποδόσφαιρό, τότε ξυπνά ξαφνικά και είναι ένας κανονικός άνθρωπος. Μια μέρα όμως έπρεπε να τον πάω στο σταθμό, τρέχαμε για να προλάβουμε το τραίνο και εκείνος σερνόταν. Σαν χελώνα. Του φώναξα λοιπόν και του είπα, αν συνεχίσεις έτσι θα χάσουμε το τραίνο, Και εκείνος κατέβηκε τη σκάλα με τη βαλίτσα στο χέρι σαν νεαρός. Είπα με το νου μου, δεν βλέπω καλά».Ο Χερμπερτ Μυκ, ειδικός γιατρός ψυχοθεραπευτικής προειδοποιεί να μην βγαίνουν σε τέτοιες περιπτώσεις γρήγορα συμπεράσματα. Θεωρεί ότι οι σωματικές ασθένειες μπορεί να φέρνουν στην επιφάνεια βαθιές ψυχικές ανάγκες. Βλέπει δηλαδή τα δευτερεύοντα συμπτώματα μιας ασθένειας ως αναπλήρωση μιας λειτουργίας για πράγματα που έχουν χαθεί, όπως η οικογενειακή συνοχή.

«Χρειάζεται ειλικρίνεια στις σχέσεις»

Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: "Χρειάζεται ειλικρίνεια" «Όταν ο ενδιαφερόμενος αποκομίζει την εντύπωση ότι η ασθένεια είναι το μόνο του κλειδί, και ότι μέσω της ασθένειας ικανοποιούνται οι επιθυμίες του, τότε του είναι δύσκολο να γίνει καλά. Πολλές φορές οι οικείοι αισθάνονται να γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης ίσως και εκβιασμού», υποστηρίζει ο Μυκ. Ο γερμανός ειδικός όμως συστήνει την ειλικρίνεια στις σχέσεις. «Όταν οι οικείοι μπορούν και διαπιστώσουν ότι οι ανάγκες του ασθενούς είναι άλλες από την ίαση της ίδιας της ασθένειας, θα ήταν βοηθητικό να μιλήσουν ανοιχτά για τις ανάγκες αυτές και να εγγυηθούν στον ασθενή ότι, και όταν θα γίνει καλά, θα συνεχίσουν να τον φροντίζουν. Καλό θα ήταν να τον ρωτήσουν πώς θα έβλεπε μια τέτοια προοπτική». Όταν κάποιος χρησιμοποιεί ασυνείδητα την ασθένεια του και αρνείται θεραπεία, σημαίνει ότι βρίσκεται σε μεγάλη ψυχολογική ανάγκη, υποστηρίζει ο γερμανός γιατρός. Πρέπει, λοιπόν, να τον παίρνουμε στα σοβαρά και να το αντιμετωπίζουμε.

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

dw