Eπιλογές από το δίκτυο-.Λορνιόν

«Είμαστε όλοι παιδιά του Βυζαντίου», η καθηγήτρια Judith Herrin μιλάει και θερμαίνει το παγωμένο Λονδίνο, απόψε, στη 18η Διάλεξη Ράνσιμαν... Η καθηγήτρια Judith Herrin, διαπρεπής Βυζαντινολόγος μιλάει απόψε στο King’s College του Λονδίνου στη 18η «Διάλεξη Ράνσιμαν», που θεσμοθέτησε ο ζωγράφος Nicholas Egon, εδώ με τη σύζυγό του Matti Egon. Tης Eλενης Mπιστικα Στο χιονισμένο Λονδίνο, με τα αεροδρόμια και τις συγκοινωνίες ακόμη ανάστατες από την πρωτοφανή βαρυχειμωνιά, οι φλεγματικοί Εγγλέζοι δεν αλλάζουν το πρόγραμμά τους. Ετσι, με θερμοκρασία κάτω του μηδενός, αλλά με το Βυζάντιο και την αίγλη του να θερμαίνουν την ατμόσφαιρα, απόψε, Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου, όπως κάθε πρώτη Πέμπτη του Φεβρουαρίου, γίνεται η ετήσια εκδήλωση στη μνήμη του κορυφαίου Βυζαντινολόγου, αείμνηστου συγγραφέα Steven Runciman. Αυτή είναι η υπ’ αρ. 18 «Runciman Lecture» που θεσμοθέτησε και προίκισε με καταπίστευμα για την αέναη συνέχειά της στο King’s College του Λονδίνου ο διεθνώς καταξιωμένος ζωγράφος κ. Nicholas Egon, με την Ελληνίδα σύζυγό του Matti Egon το γένος Ξυλά στο πλευρό του. Στο αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου μετά τη λειτουργία του Εσπερινού στο εκεί παρεκκλήσι του King’s College, συγκεντρώνονται προσωπικότητες των γραμμάτων, διπλωμάτες, συγγραφείς, καθηγητές, αλλά και φοιτητές για να ακούσουν τον Ομιλητή της Χρονιάς, που τον παρουσιάζει ο πρόεδρος του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών (Centre for Hellenic Studies) καθηγητής κ. Κιμ Αραφάτ. Εφέτος ομιλήτρια είναι η καθηγήτρια Judith Herrin, με αντικείμενο της διδασκαλίας της «Late Antiquity and Byzantium» στο Πρίνστον και στο King’s College, όπου εξακολουθεί να διοργανώνει όλες τις σημαντικές εκδηλώσεις του Κολεγίου και του Κέντρου του οποίου διετέλεσε πρόεδρος επί σειρά ετών. Τίτλος της διάλεξής της «Είμαστε όλοι παιδιά του Βυζαντίου» με θέμα της το Βυζάντιο και την επιρροή του στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Και δεν μπορούσε να βρεθεί καλύτερη χρονική συγκυρία γιατί εξακολουθεί με συρροή επισκεπτών η έκθεση «Byzantium 330-1453» στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών, σε πρώτη συνεργασία του Μουσείου Μπενάκη με τη Royal Academy, έκθεση που καλύψαμε εκτενώς στα εγκαίνια. Το Βυζάντιο, τώρα, οικεία πραγματικότητα... Μιλάει η Judith Herrin: «Ο τίτλος μου είναι αλληγορικός, δεν σημαίνει ότι, βιολογικά, είμαστε όλοι παιδιά του Βυζαντίου. Αλλά ήδη στο ακροατήριο έχουμε απογόνους βυζαντινών οικογενειών, όπως φανερώνουν τα ονόματά τους – Παλαιολόγος, Κομνηνός, Λάσκαρης. Και άλλοι με σύγχρονα ονόματα, με ρίζα βυζαντινή, όπως Ξυλάς, Δραγάζης, Κέδρος ή Λαιμός»!... Ετσι ξεκινά τη διάλεξή της η εκλεκτή καθηγήτρια και συγγραφέας, που τα βιβλία της «Γυναίκες στην Πορφύρα» και «Τι είναι το “Βυζάντιον”» κυκλοφορούν στα ελληνικά, από την «Ωκεανίδα», ενώ η ίδια ήταν, μέχρι πρότινος, μέλος της Βρετανικής «Επιτροπής για την Επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα»... Συνδυάζοντας το τότε με το τώρα για να δείξει τη συνέχεια, μας εισάγει στο πνεύμα του Steven Runchiman: «σε μια ομιλία όπως αυτή που φέρει το όνομά του θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Runchiman ήταν παιδί του Βυζαντίου από υιοθεσία. Είχε επιλέξει την ταυτότητα του Βυζαντινιστή για να περιγράψει τον εαυτό του. Και πολλοί από εμάς ακολουθήσαμε τα βήματά του. Είναι μεγάλο το χρέος μας προς τον Steven και μια ευκαιρία ακόμη να ευχαριστήσουμε τον ιδρυτή και Patron της “Runciman Lecture”, τον Nicholas Egon που θεσμοθέτησε τη διάλεξη στο όνομα του Steven, ενώ ζούσε και απολάμβανε τις διαλέξεις στην πρώτη σειρά, δίπλα στον φίλο του Nicholas. Αναφέρω εδώ και τη γνωστή ρήση του Runciman: “Συχνά αναρωτιέμαι εάν ήταν η δύναμη των γυναικών του Βυζαντίου που κράτησε επί τόσο καιρό κραταιά την αυτοκρατορία”». Κι ενώ μιλάει στην οθόνη του Αμφιθεάτρου, αλλά και στην πρώτη σειρά μαζί με τον δήμαρχο του Λονδίνου κ. Βoris Johnson και τους πρέσβεις Ελλάδος, Τουρκίας, Αιγύπτου, βλέπουμε την κ. Matti Egon που έχει στολίσει τις ανθοστήλες, εκατέρωθεν του βήματος του ομιλητή, με ανθοδέσμες στα ελληνικά χρώματα! Στη συνέχεια, η Judith Herrin μπαίνει στην ουσία της διάλεξης που είναι, να δείξει ότι το Βυζάντιο αποτελεί μια μεγάλη πραγματικότητα που στις μέρες μας γίνεται οικεία και καλύτερα κατανοητή. Και παύει να ‘ναι κάτι «εξωτικό», σαν μύθος της Ανατολής, όπως την ήθελαν παλαιότερα». Τα παλιά κακά στερεότυπα αντικαθίστανται από ουσιαστικές εκδηλώσεις του τι επέτυχε η αυτοκρατορία στη χιλιετία και πλέον της ιστορικής της διαδρομής και το τι σημαίνει σήμερα. Αυτό προσπαθώ να κάνω τα τελευταία 13 χρόνια αφότου επέστρεψα στο Λονδίνο από το «Princeton». Υποστηρίζει δε η γενναία Judith πως χωρίς το Βυζάντιο με τη μουσουλμανική κυριαρχία στην Ελλάδα, στην Ισπανία, στη Γαλλία, ώς τις πύλες της Βιέννης «θα είμαστε όλοι τώρα μουσουλμάνοι»... Ενδιαφέρουσα η διάλεξη, θα ’χουμε την ευκαιρία να ξαναμιλήσουμε και με φωτογραφίες για τις παρουσίες εκεί καθώς και στο χθεσινό Δείπνο που παραδοσιακά παραθέτει το ζεύγος Egon στο πριβέ κλαμπ Athenaum στο Pall Mall, όπου έμενε όταν ήταν στο Λονδίνο, ο Ράνσιμαν. Η στήλη ήταν φυσικά καλεσμένη, όπως όλες τις χρονιές, αλλά μια προαίσθηση της βαρυχειμωνιάς την κράτησε στην Αθήνα, όπου έχουμε όπως και στο Βυζάντιο, Αλκυονίδες Ημέρες! Σημασία έχει η συνέχεια της ιστορικής συμβολής του Βυζαντίου και όχι μόνον στην Τέχνη και η πλέον κατάλληλη για να το παρουσιάσει είναι η διαπρεπής Βυζαντινολόγος και αγαπητή φίλη Judith Herrin που μας έστειλε το κείμενο της διάλεξης για την αγγλική έκδοση της Kathi, καθώς και φωτογραφίες από τη Διάλεξη. Την ευχαριστούμε θερμά!