Το ελληνικό παράδοξο με την ντομάτα

Ενώ η χώρα έχει ιδανικές κλιματικές συνθήκες, εισάγει προϊόντα από Ολλανδία, Ισπανία, Βέλγιο και ΠΓΔΜ

Της Τανιας Γεωργιοπουλου

Γνωρίζατε ότι πέρυσι πληρώσαμε 11,7 εκατομμύρια ευρώ για να εισαγάγουμε 15.550 τόνους φρέσκιας ντομάτας από την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, τη Γερμανία, κυρίως, αλλά και την Ιταλία και τις Κάτω Χώρες; Κάναμε δηλαδή ό,τι και η υπόλοιπη Ευρώπη, που καταναλώνει ολλανδικές, ισπανικές, βελγικές ντομάτες. Με τη διαφορά ότι εμείς όχι μόνο παράγουμε ντομάτες αλλά διαθέτουμε και τις ιδανικές συνθήκες. Και η τιμή της ελληνικής ντομάτας; Η ίδια με την εισαγόμενη. Τότε, γιατί εισάγουμε; Ακόμα περισσότερο, γιατί δεν εξάγουμε τις ποσότητες «που μπορούμε»;

Ο Ολλανδός παραγωγός, έχοντας εκσυγχρονίσει την καλλιέργεια, έχει περιορίσει το κόστος, διασφαλίζει σταθερή ποιότητα (η οποία δεν είναι καθόλου καλύτερη από την ελληνική) και κυρίως ένα σημαντικό όγκο παραγωγής. Ετσι, συμπιέζει την τιμή και μπορεί να πουλάει όσο ο Ελληνας παραγωγός στην αγορά του Ρέντη, κερδίζοντας ωστόσο περισσότερα!

Την ίδια ώρα στην Ελλάδα επικρατεί χάος. Στα συνεταιριστικά δημοπρατήρια της Κρήτης οι παραγωγοί παραδίδουν τις ντομάτες τους χωρίς τιμολόγιο και άρα χωρίς να γνωρίζουν την τιμή πώλησης. Στη συνέχεια ο συνεταιρισμός πουλάει όσο νομίζει σε όποιον νομίζει. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι μόνο τα τελευταία χρόνια οι παραγωγοί έμαθαν να διαχωρίζουν ποιότητες.

«Ισως ήρθε η ώρα να παραμερίσουμε τα στερεότυπα, να δούμε την πραγματικότητα και να κινηθούμε με βάση ό,τι ζητάει η αγορά. Πώς θα πουλήσουμε αν δεν φτιάχνουμε ένα προϊόν που να ζητιέται και μάλιστα σε καλή τιμή;» λέει στην «Κ» παραγωγός «ντομάτας τσαμπί» από την Κρήτη. Και όμως, η αγορά προτιμά την ελληνική ντομάτα. «Οταν υπάρχει την προτιμάμε, γιατί οι ξένες είναι μεν όμορφες, αλλά δεν έχουν καθόλου γεύση» τονίζει ο κ. Αριστοτέλης Παντελιάδης διευθύνων σύμβουλος της Metro. Oι ελληνικές ντομάτες λοιπόν δεν επαρκούν;

Οι Ελληνες παραγωγοί προτιμούν να μην παράγουν το καλοκαίρι, παρά το γεγονός ότι η ζήτηση αυξάνεται λόγω τουρισμού, γιατί οι τιμές είναι πολύ χαμηλές.

Οσον αφορά την τιμή, ο κ. Παντελιάδης διευκρινίζει ότι οι εισαγόμενες ντομάτες κατά μέσο όρο δεν είναι φθηνότερες από τις ελληνικές για τα σούπερ μάρκετ. Ομως το κόστος παραγωγής για τους ξένους αγρότες είναι σαφώς λιγότερο, οπότε και κερδίζουν περισσότερα. «Στο εξωτερικό έχουν τεράστια θερμοκήπια και η παραγωγή γίνεται με τη μέθοδο της υδροπονίας. Πρόκειται για ελεγχόμενη καλλιέργεια «ακριβείας», που καλύπτει όλες τις ανάγκες του φυτού πετυχαίνοντας ταυτόχρονα εξοικονόμηση νερού, θρεπτικών συστατικών και φυσικά χρημάτων» λέει ο αναπληρωτής καθηγητής στο εργαστήριο κηπευτικών του Γεωπονικού Πανεπιστημίου κ. Κωνσταντίνος Ακουμιανάκης. Από την άλλη, οι παραγωγοί της Ιεράπετρας με τα «παραδοσιακά» θερμοκήπια διστάζουν να δοκιμάσουν νέες ποικιλίες που ζητάει η αγορά. Η αδράνεια και η κακώς εννοούμενη συνεταιριστική νοοτροπία έχουν οδηγήσει στα πλέον παράδοξα αποτελέσματα...

Κάπως έτσι, λοιπόν, το 2011 πληρώσαμε 11,7 εκατ ευρώ για εισαγόμενες ντομάτες. Ηταν ωστόσο η πρώτη χρονιά μετά από καιρό που «καταφέραμε» να κάνουμε και κάποιες εξαγωγές -14.470 τόνοι- για να εισπράξουμε ωστόσο μόνο 6,2 εκατ ευρώ, γεγονός που δείχνει ότι δεν καταφέραμε να πετύχουμε πολύ καλή τιμή. Αντίστοιχα το 2010 εισαγάγαμε 17.088 τόνους φρέσκες ντομάτες, πληρώνοντας 16,5 εκατ., ενώ οι εξαγωγές μας ήταν μόλις 7.373 τόνοι (3,9 εκατ.). Ανάλογες ποσότητες είχαμε εισαγάγει και το 2009, χρονιά που εξαγάγαμε μόνο 2.708 τόνους, εισπράττοντας 1,3 εκατ. Την ίδια στιγμή η Ολλανδία το 2009 κατέλαβε τη δεύτερη θέση στον κόσμο στις εξαγωγές ντομάτας πουλώντας 965.000 τόνους και εισπράττοντας 1,1 δισ.

Πάντως, ήδη γίνονται κάποιες προσπάθειες για εκσυγχρονισμό της καλλιέργειας αλλά και της νοοτροπίας. Ο κ. Χρήστος Λαζανάκης το 2008 έστησε στην Πάρο ένα υδροπονικό θερμοκήπιο υψηλής τεχνολογίας, όπου τα φυτά δεν μεγαλώνουν στο έδαφος αλλά σε υπόστρωμα ελαφρόπετρας.

Στα πρότυπα των ξένων καλλιεργειών υψηλής τεχνολογίας και ποιότητας και η εταιρεία Wonderplant. Κατασκεύασε ένα θερμοκήπιο (υδροπονικής καλλιέργειας σε πετροβάμβακα) το οποίο έχει έκταση 120.000 τ.μ. στον νομό Δράμας, όπου υπολογίζεται ότι θα παράγονται 7.000 τόνοι ντομάτας σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας κ. Θέμης Μακρής εξηγεί ότι η τεχνολογία που χρησιμοποιείται είναι ολλανδική, αλλά το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι ελληνικό. «Εμείς χρησιμοποιούμε φυσικό αέριο και πληρώνουμε 60 ευρώ τη μεγαβατώρα, όσα δηλαδή κοστίζει και η οικιακή κατανάλωση, ενώ οι Ολλανδοί αντίστοιχα πληρώνουν 30 ευρώ» εξηγεί.