Περιβάλλον & Επιστήμη

Η κλιματική αλλαγή προκαλεί σκεπτικισμό

Η υπερθέρμανση του πλανήτη και η κλιματική αλλαγή είναι αποτέλεσμα της αλόγιστης ανθρώπινης δραστηριότητας ή μήπως όχι μόνο; Επιστήμονες συζητούν για τις αιτίες και τις συνέπειες του φαινομένου.

Πριν από λίγους μήνες δημοσιεύτηκε στη Wall Street Journal ένα αφιέρωμα στο πιο «καυτό» οικολογικό ζήτημα της εποχής μας, την κλιματική αλλαγή. 16 επιστήμονες υποστήριξαν πως δεν υπάρχει επιτακτική ανάγκη να ανασταλούν οι βιομηχανικές δραστηριότητες που ενοχοποιούνται επί μακρόν για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Ένα βιβλίο με τίτλο «Ο κρύος ήλιος» (Die Kalte Sonne) των επιστημόνων Φριτζ Βάρενχολτ και Σεμπάστιαν Λιούνινγκ επαναφέρει τον ίδιο σκεπτικισμό και στο γερμανικό δημόσιο διάλογο.

Ο άνθρωπος ως ο μόνος υπεύθυνος

Η κατάσταση των πολικών πάγων προβληματίζει

Τα στοιχεία που αμφισβητούν εν πολλοίς τα κεντρικά επιχειρήματα της θεωρίας περί υπερθέρμανσης του πλανήτη λόγω της αύξησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, αναζωπύρωσαν και πάλι την επιστημονική συζήτηση. Η αντίδραση του γερμανικού Ινστιτούτου Μετεωρολογίας Max Planck ήταν άμεση, παρουσιάζοντας αντίθετα μαθηματικά δεδομένα, σύμφωνα με τα οποία με μια άμεση και δραστική μείωση των ανθρωπογενών εκπομπών CO2 η υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί να μειωθεί μέχρι και κατά 2 βαθμούς Κελσίου.

Τα δεδομένα αυτά προκύπτουν από συνεχείς μετρήσεις στο έδαφος, το νερό, την ατμόσφαιρα, αλλά και σε παρατηρήσεις που έρχονται μέσω δορυφόρων. Στη συνέχεια χρησιμοποιούνται μαθηματικά μοντέλα, τα οποία προβλέπουν το κλιματικό μέλλον. Στοιχεία που συλλέχτηκαν από 36.000 μετεωρολογικούς σταθμούς δείχνουν πως η παγκόσμια μέση θερμοκρασία αυξήθηκε κατά 0.8 βαθμούς από το 1900, ενώ η δεκαετία 2000-2009 θεωρείται η θερμότερη από τότε που άρχισαν να καταγράφονται επίσημα μετεωρολογικά δεδομένα.

Η αντίθετη άποψη της επιστήμης

O κλιματολόγος Πέτερ Λέμκε

Ο Πέτερ Λέμκε, διευθυντής του Ινστιτούτου Μετεωρολογίας Alfred-Wegener, αντιμετωπίζει με έντονο σκεπτικισμό τα παραπάνω ερευνητικά δεδομένα. «Για να κάνουμε ασφαλείς εκτιμήσεις, οι μετρήσεις θα πρέπει να αφορούν ένα βάθος τουλάχιστον 30 χρόνων. Η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη δεν παρουσιάζεται γραμμική. Τοπικές διακυμάνσεις και ακραία καιρικά φαινόμενα μπορούν να επηρεάσουν παροδικά τις μέσες θερμοκρασίες» αναφέρει ο Λέμκε.

Και συμπληρώνει: «Φυσικά και οι εκπομπές του CO2 έχουν επιπτώσεις στη διαμόρφωση των κλιματολογικών συνθηκών. Ωστόσο δεν είναι ο μόνος παράγοντας που επιφέρει υπερθέρμανση στον πλανήτη. Έχει αποδειχθεί ήδη πως πάνω από τη μισή αύξηση της θερμοκρασίας τα τελευταία 40 χρόνια δεν οφείλεται στις εκπομπές αυτές, αλλά σε άλλα φυσικά φαινόμενα, που έχουν να κάνουν με την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας και τις κυκλικές ταλαντώσεις των ωκεανών».

Η οικολογία ως μέσο άσκησης πίεσης

Τα "πράσινα" λόμπι αποκτούν ισχυρή φωνή

«Tα μεγάλα κέρδη βρίσκονται στην κλιματική αλλαγή» αναφέρει δημοσίως ο καθηγητής Οικονομικών του αμερικανικού πανεπιστημίου Yale, Γουίλιαμ Νόρντχάους. Η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν είναι μόνο ένα θεωρητικό ζήτημα, που αφορά επίστημονες του κλίματος και οικολόγους ακτιβιστές.Τα οικονομικά συμφέροντα που παίζονται είναι τεράστια κι έτσι στη συζήτηση εμπλέκονται μεγάλες βιομηχανίες, πετρελαϊκές εταιρίες, εργοδότες, εργαζόμενοι και φυσικά πολιτικές ηγεσίες.

Τα επιστημονικά δεδομένα λοιπόν που δείχνουν να απενοχοποιούν τους ανθρωπογενείς παράγοντες επιρροής του κλίματος, φαίνεται να βολεύουν τους ισχυρούς των κεφαλαίων. Από την άλλη πλευρά, η οικολογική προσέγγιση του θέματος αποτελεί πλέον μέσο για άσκηση πίεσης και αντιπολίτευσης προς τα εκάστοτε κέντρα λήψης αποφάσεων μέσω «πράσινων» λόμπι. Σε κάθε περίπτωση, το σίγουρο είναι πως το περιβάλλον φαίνεται να αποτελεί το ισχυρό χαρτί για την άσκηση πολιτικής στο μέλλον.

Andreas Sten-Ziemons/ Δήμητρα Κυρανούδη
Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής