ΜΕΤΑΞΥ ΑΘΗΝΑΣ - ΣΚΟΠΙΩΝ

Guardian: Και τα αγάλματα του Μ. Αλέξανδρου στη διαμάχη για την ονομασία

Στην πολυετή διαμάχη μεταξύ Αθήνας και πΓΔΜ για το ζήτητμα της ονομασίας αναφέρεται δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας Guardian, με το θέμα να προσεγγίζεται και από πολιτιστικής πλευράς, μετά και τα εγκαίνια του νέου αρχαιολογικού μουσείου στα Σκόπια που σε εξέχουσα θέση φιγουράρουν ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Φίλιππος Β' και η Ολυμπιάδα.

«Ο έρωτας του Νίκολα Γκρούεφσκι για τα αγάλματα ξεκίνησαν με τον Μέγα Αλέξανδρο. Το 2011, προκαλώντας δυσφορία στην Ελλάδα, ο Σκοπιανός πρωθυπουργός εγκατέστησε στην κεντρική πλατεία των Σκοπίων το μεγαλύτερο άγαλμα του στρατηλάτη στον κόσμο. Τώρα, αφού στόλισε την πόλη με γιγαντιαίες πύλες θριάμβου, όπερες, θέατρα, νέα κυβερνητικά κτίρια και καλλιτεχνήματα μεγάλα και μικρά, ο πρωθυπουργός πήγε ένα βήμα παραπέρα», αναφέρει στο άρθρο της η ανταποκρίτρια του Guardian στην Αθήνα, Ελένα Σμιθ.

Ανεβάζοντας το θερμόμετρο σε αυτό που έχει γίνει μία από τις μεγαλύτερες διαφωνίες της Δύσης, ο Γκρούεφσκι έδωσε εντολή τα κέρινα ομοιώματα του Αλέξανδρου, του πατέρα του Φιλίππου Β' και της Ολυμπιάδας να τοποθετηθούν σε περίοπτη θέση στο νέο αρχαιολογικό μουσείο, σημειώνει η Σμιθ, υπενθυμίζοντας τη δήλωσή του στα εγκαίνια του μουσείου τον προηγούμενο μήνα ότι «όλα αυτά τα εκθέματα είναι ανεκτίμητης αξίας για τη χώρα μας και αντιπροσωπεύουν ένα μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς».

Στη συνέχεια η αρθρογραφος περιγράφει το μουσείο, το οποίο «είναι χτισμένο με ελληνική τεχνοτροπία και είναι το τελευταίο μίας σειράς αμφιλεγόμενων έργων που έχουν μεταμορφώσει το πρόσωπο της πόλης από το προηγούμενο της κομμουνιστικής εποχής της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Ο Γκρούεφσκι ισχυρίζεται ότι η αναμόρφωση αυτή -από τις πιο φιλόξοδοξες στην Ευρώπη, που κόστισε περίπου 500 εκατ. ευρώ- θα βοηθήσει στην ανύψωση του πνεύματος των πολιτών. Με σχεδόν το 30% του έθνους άνεργο και πάνω από το 1/3 του να ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, οι Σκοπιανοί συγκαταλέγονται στους φτωχότερους λαούς της Ευρώπης.

Ωστόσο, επισημαίνει το δημοσίευμα, αξιωματούχοι δεν αρνούνται ότι το σχέδιο του κτιρίου έχει έναν ακόμη σκοπό: να δώσει πόντους στη μακροχρόνια διαμάχη με την Ελλάδα για την ονομασία. «Οι Έλληνες υποστηρίζουν εδώ και πολλά χρόνια ότι διακαής πόθος των γειτόνων τους είναι να διεκδηκήσουν την (μακεδονική) ονοματολογία και να χρησιμοποιούν σύμβολα που σχετίζονται με αυτή- υποδηλώνοντας εδαφικές φιλοδοξίας για τη δική τους επαρχία της Μακεδονίας. Η διαμάχη έχει ρίζες στην αρχαία ιστορία», συμπληρώνει η Σμιθ.

Στα 23 χρόνια από τη στιγμή που το κράτος διακήρυξε την ανεξαρτησία του, ο Μέγας Αλέξανδρος κυριάρχησε στη διαφωνία. Η Αθήνα λέει ότι ο γεννημένος στην Ελλάδα στρατηλάτης είναι η αδιαμφισβήτητη απόδειξη των ελληνικών διαπιστευτηρίων της Μακεδονίας, ενώ τα Σκόπια από την πλευρά τους λένε ότι ήταν ένα εγγενές μέρος της τοπικής ταυτότητας ως ηγέτης μίας αυτοκρατορίας που ενσωμάτωσε την περιοχή και επεκτάθηκε μέχρι την Ινδία.

Κι ενώ η διαμάχη έχει ενταθεί, η Ελλάδα έχει ασκήσει βέτο για την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Οι Έλληνες αξιωματούχοι ισχυρίζονται ότι η χώρα θα πρέπει να ονομάζεται Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, το όνομα με το οποίο εντάχθηκε στον ΟΗΕ, ακόμη και αν επισήμως έχει αναγνωριστεί από 130 χώρες ως "Δημοκρατία της Μακεδονίας", το συνταγματικό της όνομα.

Η απόφαση του Γκρούεφσκι να μετακινήσει τα όρια -την ώρα που έλληνες αρχαιολόγοι ανασκάπτουν το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης που κάποιοι πιστεύουν ότι ανήκει σε συγγενή του Μ.Αλεξάνδρου- έχει πυροδοτήσει την ένταση και στις δύο πλευρές των συνόρων. Και οι Σκοπιανοί είναι έρμαια μίας πολιτικής που πολλοί λένε ότι δεν αποδεικνύει μόνο μεγαλομανία, αλλά έχει μετατρέψει και τα Σκόπια σε ένα μίνι Λας Βέγκας, τονίζει το δημοσίευμα.

«Δεν βλέπω γιατί οι Έλληνες θα πρέπει προσβάλλονται. Αυτά εμάς προσβάλλουν», είπε ο Σάσο Ορντανόσκι, πολιτικός αναλυτής και σφοδρός επικριτής του Γκρούεφσκι. «Τα Σκόπια έγιναν η πρωτεύουσα του κιτς της Ευρώπης, στην πολιτική και την αρχιτεκτονική. Το όλο πράγμα δίνει μία δυσάρεστη γεύση και έχει οδηγήσει σε μία τεράστια οικονομική καταστροφή. Μοιραζόμαστε την ίδια επικράτεια της ιστορικής αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου και έχουμε χτίσει ένα από τα μεγαλύτερα μνημεία για αυτόν στον κόσμο. Νομίζω ότι η Αθήνα θα πρέπει να αισθάνεται ευχαριστημένη», πρόσθεσε ο αναλυτής.

Συνεχίζοντας, το άρθρο αναφέρει ότι οι Ελληνες δεν είναι λιγότερο επιρρεπείς σε πολιτικές σκοπιμότητες πάνω στο ζήτημα. Ένα άγαλμα του Μ. Αλεξάνδρου έφιππου που έμεινε για σχεδόν δύο δεκαετίες μέσα σε αποθήκες -πριν εγκαταστήσουν τα Σκόπια το αντίστοιχο- καθώς οι Αρχές δεν μπορούσαν να αποφασίσουν σε ποιο δημόσιο χώρο θα έπρεπε να τοποθετηθεί.

Οι πολιτικοί στην Αθήνα λένε ότι έχει έρθει η ώρα να δοθεί ένα τέλος στη διαμάχη. Μία από τις λύσεις που προτείνουν οι Έλληνες είναι το όνομα «Άνω Μακεδονία». Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν ανακοινώσει ότι οι απεσταλμένοι των δύο χωρών θα συναντηθούν στη Νέα Υόρκη για έναν νέο γύρο διαπραγματεύσεων, υπογραμμίζει η Σμιθ.

«Αλλα οι οιωνοί δεν φαίνονται καλοί. Ο υπουργός Εξωτερικών των Σκοπίων Νίκολα Ποπόσκι ανέφερε πριν τις συνομιλίες ότι "τώρα βρίσκονται πολύ πιο μακριά από τη λύση σε σχέση με λίγα χρόνια πριν"», καταλήγει το άρθρο.