Έντυπη Έκδοση
Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 21 Μαρτίου 2010

Εκβιάζοντας τις ΗΠΑ

Του ΝΙΚΟΛΑ ΒΟΥΛΕΛΗ

Η προσβολή που δέχθηκε ο αμερικανός αντιπρόεδρος από την ισραηλινή κυβέρνηση, η οποία ανακοίνωσε κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Ισραήλ την ανέγερση 1.600 νέων κατοικιών στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, δεν είχε στόχο βέβαια προσωπικά τον Τζο Μπάιντεν, στενό φίλο τού εβραϊκού κράτους.

Ενώ ο Τζο Μπάιντεν ήταν στο Ισραήλ (εδώ με τον Νετανιάχου) το Τελ Αβίβ ανακοίνωσε την ανέγερση 1.600 νέων κατοικιών στα κατεχόμενα. Η κυβέρνηση Νετανιάχου παίζει ένα επικίνδυνο παιχνίδι εκβιασμών και παρασκηνιακών κινήσεων με την κυβέρνηση Ομπάμα, με επίκεντρο την αντιμετώπιση του Ιράν και των συμμάχων του στη Μέση Ανατολή, και σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η απρεπής συμπεριφορά προς τον αμερικανό αντιπρόεδρο.

Ομως, η απερίφραστα υπεροπτική στάση που υιοθέτησε ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου για να υπερασπιστεί μια ενέργεια που πίστευε ότι θα γίνει ανώδυνα αποδεκτή από την αμερικανική κυβέρνηση -ακόμη και σε αυτή τη συγκυρία- φαίνεται ότι εξόργισε την αμερικανική πλευρά, η οποία ζήτησε όχι απλώς εξηγήσεις, αλλά συγκεκριμένα μέτρα «μεταμέλειας». Οχι μόνο, δηλαδή, την ανάκληση της απόφασης, αλλά και τη λήψη μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης με τους Παλαιστίνιους και δέσμευση για την επανάληψη των διαπραγματεύσεων, όχι για τεχνικά θέματα, αλλά για τα θεμελιώδη ζητήματα: σύνορα, οικισμούς, πρόσφυγες, Ιερουσαλήμ.

Παγίδα η αδιαλλαξία

Ετσι, η αδιαλλαξία του Νετανιάχου τον οδηγεί στην αυτοπαγίδευσή του, μολονότι δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η αμερικανική κυβέρνηση θα επιμείνει σε μια σκληρή στάση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι εκτεθειμένες σε αρκετά μείζονα μέτωπα και δεν έχουν την πολυτέλεια μιας σκληρής αντιπαράθεσης με έναν παραδοσιακό σύμμαχό τους, ο οποίος αποτελεί -τουλάχιστον μέχρι τώρα- στήριγμα της πολιτικής τους.

Ομως, εδώ τίθεται το κρίσιμο ζήτημα για την αμερικανική εξωτερική πολιτική: ως πότε οι ΗΠΑ θα στηρίζουν ανεπιφύλακτα τις διαδοχικές κυβερνήσεις του Ισραήλ, οι οποίες δεν θέλουν ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος, με ανυπολόγιστο κόστος για τα ζωτικά συμφέροντα της Ουάσιγκτον;

Μόλις πριν από λίγες μέρες, ο ανώτατος διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στρατηγός Πετρέους δήλωνε ότι η μεσανατολική σύγκρουση τροφοδοτεί αντιαμερικανικά αισθήματα σε όλο τον κόσμο, γιατί επικρατεί η εντύπωση ότι οι ΗΠΑ ευνοούν το Ισραήλ. Και πρόσθετε ότι η οργή για το παλαιστινιακό ζήτημα βοηθάει την Κάιντα και άλλους ακραίους ισλαμιστές να εξασφαλίζουν υποστήριξη...

Προεδρικό δίλημμα

Ο Ομπάμα βρίσκεται μπροστά σε μια καθοριστική απόφαση, την οποία απέφυγαν, για ευνόητους λόγους, οι προκάτοχοί του. Η κυβέρνηση Νετανιάχου, όπως και άλλες προηγουμένως, ακολουθεί πιστά το δόγμα του στρατηγού Νταγιάν, ο οποίος πολύ μετά την κατάληψη των παλαιστινιακών εδαφών υποστήριζε ότι το ζήτημα δεν είναι «ποια είναι η λύση;», αλλά «πώς θα συνεχίσουμε να ζούμε χωρίς λύση;», δηλαδή με την ντε φάκτο κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών για πάντα. Ο Νετανιάχου πιστεύει ακράδαντα το ίδιο, απλώς έχει εξωραΐσει τη θέση του, προσαρμόζοντάς την στα σύγχρονα δεδομένα.

Αν, λοιπόν, η κυβέρνηση Ομπάμα πιστεύει πράγματι στη λύση των δύο κρατών πρέπει να επεξεργαστεί ένα πλήρες σχέδιο, με τη συμμετοχή και των άλλων εταίρων της στο «Κουαρτέτο», και να το θέσουν σε εφαρμογή, υποχρεώνοντας την κυβέρνηση Νετανιάχου -ή όποια άλλη την διαδεχθεί- να συμμορφωθεί.

Αλλιώς η ισραηλινή κυβέρνηση θα δημιουργήσει σίγουρα πολύ μεγαλύτερα προβλήματα στις ΗΠΑ από μια απλή προσβολή του αντιπροέδρου. Οι κινήσεις που ετοιμάζει σε σχέση με το Ιράν είναι θανάσιμη απειλή όχι μόνο για τα αμερικανικά συμφέροντα, αλλά για την παγκόσμια ειρήνη.

Υπάρχει βέβαια και άλλη προοπτική: να εγκαταλείψουν οι Παλαιστίνιοι το στόχο του ανεξάρτητου κράτους και να διεκδικήσουν ίσα δικαιώματα στο υπάρχον κράτος, το Ισραήλ. Σε πολύ λίγα χρόνια θα αποτελούν την πλειονότητα του πληθυσμού και τότε δημοκρατικότατα θα εκλέξουν την κυβέρνηση που προτιμούν. Αυτό επιδιώκουν, άραγε, οι διάφοροι Νετανιάχου;

Ή μήπως θα εφαρμόσουν τότε καθεστώς «απαρτχάιντ» στο Ισραήλ;