«Η αυτονομία των πανεπιστημίων είναι απαραίτητη, όπως και η αξιολόγησή τους. Οι επιστήμονες πρέπει να είναι πεπεισμένοι ότι η δημόσια χρηματοδότηση δίνεται με κριτήρια αριστείας». Αυτό ανέφερε, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ», ο υπουργός Ερευνας, Τεχνολογίας και Ανώτατης Εκπαίδευσης της Πορτογαλίας κ. Χοσέ Μαριάνο Γκάγκο, ο οποίος βρέθηκε πρόσφατα στην Ελλάδα και συναντήθηκε με την κ. Αννα Διαμαντοπούλου. «Η οικονομική κρίση είναι μια μοναδική ευκαιρία για αναμόρφωση», τονίζει ο ίδιος μιλώντας για τις αλλαγές που έγιναν στα πορτογαλικά ΑΕΙ. Ο κ. Γκάγκο είναι θεωρητικός φυσικός, καθηγητής στο Ανώτατο Τεχνικό Ινστιτούτο της Πορτογαλίας και πρώην στέλεχος του διάσημου ευρωπαϊκού ερευνητικού κέντρου CERN. Στα φοιτητικά του χρόνια υπήρξε ηγετική φυσιογνωμία στον αγώνα κατά του δικτατορικού καθεστώτος του Σαλαζάρ, από το οποίο και εξορίστηκε. Τα τελευταία 25 χρόνια ασχολείται ενεργά με τις μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση.
Ο κ. Γκάγκο υπήρξε αρχηγός φοιτητικής παράταξης και η άποψή του για το πανεπιστημιακό άσυλο είναι ξεκάθαρη: «Οι πανεπιστημιακές αρχές που αποτυγχάνουν να εμποδίσουν εγκληματικές ενέργειες μπορεί να θεωρηθούν νομικά συνυπεύθυνες για τις ζημιές».
– Εν μέσω οικονομικής κρίσης, με ποιο τρόπο οι κυβερνήσεις των κρατών μπορούν να συνδυάσουν τον στόχο για ανάπτυξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την εξοικονόμηση πόρων;
– Η κρίση είναι μια μοναδική ευκαιρία για αναμόρφωση. Τα υπερβολικά πολλά ιδρύματα, το χαλαρό σύστημα διοίκησής τους, η απουσία ανεξάρτητης αξιολόγησης και πιστοποίησης των ΑΕΙ και της έρευνας είναι συνήθη φαινόμενα σε πολλά ΑΕΙ. Ομως, η επένδυση στην εκπαίδευση και την έρευνα είναι πολύ σημαντική για την ανάπτυξη. Στην Πορτογαλία η χρηματοδότηση είναι κυρίως κρατική. Οι φοιτητές πληρώνουν δίδακτρα που δεν ξεπερνούν το 13% των εσόδων των ΑΕΙ. Τα ΑΕΙ ενθαρρύνονται να προσελκύουν πόρους από άλλες πηγές (έρευνα, υπηρεσίες). Τα ΑΕΙ που προσελκύουν ανταγωνιστικούς πόρους πάνω από το 50% των συνολικών πόρων, αποκτούν μεγαλύτερη αυτονομία.
– Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα «διαρροής μυαλών» προς τις ισχυρότερες οικονομικά χώρες. Εχετε αντιμετωπίσει το ίδιο πρόβλημα; Με ποια στρατηγική η κατάσταση μπορεί να αντιστραφεί;
– Για την αντιμετώπιση της «διαρροής μυαλών» απαραίτητη είναι η ανάπτυξη της έρευνας. Οι επιστήμονες πρέπει να είναι πεπεισμένοι ότι η δημόσια χρηματοδότηση δίνεται με κριτήρια αριστείας. Εάν πιστεύουν ότι επικρατεί η αναξιοκρατία, τότε φυσικό είναι να φύγουν από τη χώρα. Επίσης, πρέπει να ενθαρρύνονται οι νέοι ερευνητές μέσω υποτροφιών που δίνονται με αξιοκρατικά και διαφανή κριτήρια. Ταυτόχρονα, και ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο, ενισχύοντας τη χρηματοδότηση στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας.
«Η ιδιωτική εκπαίδευση δεν είναι απειλή»
– Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά ΑΕΙ από ισχυρές ευρωπαϊκές χώρες -κυρίως τη Βρετανία- τα οποία συνεργάζονται με ελληνικά ιδιωτικά κολέγια μέσω συμβάσεων δικαιόχρησης (franchise). Στην Πορτογαλία έχετε την ίδια κατάσταση; Ποιος είναι ο κίνδυνος να πληγεί η δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση;
– Στην Πορτογαλία απαγορεύεται το franchising στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ομως έχει θεσμοθετηθεί η ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η αξιολόγηση και πιστοποίηση των ιδιωτικών ΑΕΙ γίνεται με τους όρους των δημοσίων. Τα τελευταία χρόνια αφαιρέσαμε την άδεια από τρία ιδιωτικά ΑΕΙ. Η ιδιωτική εκπαίδευση δεν είναι απειλή για τη δημόσια. Αρνητικό είναι όταν ένα πανεπιστήμιο, δημόσιο ή ιδιωτικό, δεν ανταποκρίνεται στον ρόλο του.
Πανεπιστημιακό άσυλο
– Υπάρχει πανεπιστημιακό άσυλο στην Πορτογαλία; Πώς διασφαλίζετε την προστασία της ελευθερίας των ιδεών;
– Ημουν αρχηγός φοιτητικής παράταξης και γνωρίζω καλά τη σημασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας και την υποχρέωση προστασίας της. Ωστόσο, η ακαδημαϊκή ελευθερία δεν σημαίνει προστασία της μετριότητας, απόρριψη των μεταρρυθμίσεων ή υπόθαλψη εγκληματικών ενεργειών. Σε κάθε δημοκρατική χώρα οι πανεπιστημιακές αρχές σε συνεργασία με την αστυνομία έχουν την ευθύνη να προστατεύουν τη δημόσια περιουσία και την ασφάλεια στους χώρους των ΑΕΙ. Οι πανεπιστημιακές αρχές που αποτυγχάνουν να εμποδίσουν εγκληματικές ενέργειες, όπως η καταστροφή δημόσιας περιουσίας, και που απέτυχαν να ζητήσουν εξωτερική βοήθεια, μπορεί να θεωρηθούν νομικά συνυπεύθυνες για τις ζημιές.kathimerini.
No comments:
Post a Comment