Πολιτική

Η Μέρκελ, ο Τσίπρας και η «επιχείρηση αθωότητας»

H Μέρκελ φοβάται μήπως χρεωθεί εξ ολοκλήρου τυχόν αποτυχία των διαπραγματεύσεων. Γι αυτό υιοθετεί χαμηλούς τόνους, δηλώνει πρόθυμη να προσφέρει τις καλές της υπηρεσίες έχοντας στο πλευρό της πάντα και τον γάλλο πρόεδρο.

H καγκελάριος Μέρκελ αφιερώνει τελευταία πολύ χρόνο για το ελληνικό πρόβλημα δείχνοντας αποφασισμένη να αποτρέψει τυχόν χρεοκοπία της Ελλάδας. Η εμμονή αυτή δεν οφείλεται μόνο σε λόγους που αφορούν στη διατήρηση της ευρωπαϊκής νομισματικής συνοχής και στην επιτυχία του εγχειρήματος για ένα κοινό νόμισμα που έχει επωμιστεί, αλλά και στο ότι σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εγερθεί η εντύπωση ότι την ευθύνη για τυχόν Grexit θα είχε αποκλειστικά η Γερμανία.

Ηγετικό ρόλο με βαριά καρδιά

Δεν αφήνει καμιά ευκαιρία χαμένη η Μέρκελ

Σύμφωνα με ανάλυση του Αντρέας Ρίνκε από το πρακτορείο reuters, στον μεγάλο κυβερνητικό συνασπισμό υπάρχει ομοφωνία ότι μια τέτοια αρνητική τροπή θα στιγμάτιζε τις σχέσεις της Γερμανίας με την ΕΕ. Στο σημείο όμως που έχουν φτάσει τα πράγματα είναι σχεδόν αδύνατο να εξαλείψει κανείς εντελώς τις όποιες κατηγορίες διατυπώνονται για τυχόν ευθύνες της Γερμανίας. Κατά τον γερμανό αναλυτή υπάρχουν τρεις παράγοντες που προκάλεσαν αυτό το σκηνικό. Καταρχήν όταν ξέσπασε η δημοσιονομική κρίση, η καγκελάριος Μέρκελ αναγκάστηκε με βαριά καρδιά να αναλάβει ηγετικό ρόλο. Στα ταξίδια της ανά τον κόσμο άκουγε συχνά την επισήμανση ότι οι μεγάλες οικονομίες της ΕΕ έχουν την υποχρέωση να συμβάλουν στην ευρωπαϊκή συνοχή. Η γερμανική συνταγή της οικονομικής βοήθειας με αντίτιμο τις μεταρρυθμίσεις δεν έγινε αποδεκτή άνευ ετέρου, αλλά με την πάροδο του χρόνου αντιμετωπίστηκε με σεβασμό ακόμη και από τις ΗΠΑ.

Έτσι, αναπόφευκτα Μέρκελ και Σόιμπλε πέρασαν στην πρώτη γραμμή του πυρός, αν και η καγκελάριος πάντα τονίζει ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται από τους θεσμούς και όχι από το Βερολίνο. Αλλά επειδή αυτή η εντύπωση έχει πλέον εδραιωθεί, η γερμανική κυβέρνηση φοβάται ότι αν αποτύχει η διάσωση της Ελλάδος, τη γενική απογοήτευση θα την εισπράξει η Γερμανία. Έτσι η καγκελάριος προσπαθεί τώρα να εξαντλήσει κάθε δυνατότητα για να δείξει ότι δεν άφησε καμιά ευκαιρία ανεκμετάλλευτη. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται η πυκνή τηλεφωνική επικοινωνία με τον έλληνα πρωθυπουργό και η προσωπική εμπλοκή στην αναζήτηση λύσης όπου και όταν χρειαστεί.

Απομονωμένη η Ελλάδα, όχι η Γερμανία

Απομονωμένη είναι η Ελλάδα, όχι η Γερμανία

Ο δεύτερος παράγοντας έχει να κάνει με την κυβέρνηση Τσίπρα και την σκηνοθετική παρουσίαση του προβλήματος του δημοσιονομικού χρέους ως μια ελληνο-γερμανική διαφορά. Η κατηγορία συνοψίζεται στη φράση ότι για την πολιτική λιτότητας που έχει ρίξει τη χώρα στην ύφεση φταίνε η Μέρκελ και ο Σόιμπλε. Με την έγερση αξιώσεων για την καταβολή πολεμικών επανορθώσεων ο πρωθυπουργός Τσίπρας προσέδωσε στην κατηγορία άλλη μια διμερή διάσταση. Βέβαια στις τάξεις των ευρωπαίων διπλωματών, απομονωμένη δεν είναι η Γερμανία, αλλά η Ελλάδα. Η αγανάκτηση για την έλλειψη μεταρρυθμιστικού ζήλου της Αθήνας είναι μεγάλη στις χώρες της Βαλτικής αλλά ακόμη μεγαλύτερη στις χώρες που πέρασαν από μνημόνια, όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία, και που υπέστησαν μείωση του βιοτικού τους επιπέδου. Η απομόνωση της Ελλάδας καταγράφεται και από πολέμιους της «γερμανικής συνταγής». Η Ρεμπέκα Χαρμς, επικεφαλής της ΚΟ των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ναι μεν επικρίνει την Μέρκελ για τη λανθασμένη πολιτική λιτότητας, αλλά θεωρεί ότι την ευθύνη πιθανής ελληνικής χρεοκοπίας θα φέρει η κυβέρνηση Τσίπρα.

Τελευταία πάντως η γερμανική κυβέρνηση έχει κατεβάσει τους τόνους από τότε που κυρίως ο Σόιμπλε κατηγορήθηκε ότι με την χρήση σκληρών λέξεων και διατυπώσεων δημιούργησε την εντύπωση ότι θα μπορούσε να χρεωθεί το Βερολίνο την αποτυχία των διαπραγματεύσεων. Μάλιστα οι σκληρές εκφράσεις του για τον έλληνα ομόλογό του παρουσιάστηκε από τον τύπο ως μια μονομαχία των δύο. Αν και επί της ουσίας οι αποφάσεις λαμβάνονται από τους υπουργούς Οικονομικών, από τότε που ο φάκελος Ελλάδα έχει περάσει στην καγκελαρία έχουν κατέβει οι τόνοι. Η Μέρκελ εμφανίζεται πιο συμφιλιωτική από ότι ο Σόιμπλε, ίσως επειδή από την αρχή της κρίσης υποστήριζε πάντα ότι θέλει να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ.

Γερμανογαλλικό δίδυμο

Ο Σόιμπλε κατέβασε τους τόνους απέναντι στον Βαρουφάκη

Υπάρχει όμως και ένα ακόμη τρικ που μετέρχεται η Μέρκελ για να αποφύγει την ολοκληρωτική ευθύνη σε πιθανό Grexit. Προσπαθεί να μην εμφανίζεται ότι τραβάει μόνη της το «κουπί της κρίσης». Στις μεταμεσονύχτιες διαβουλεύσεις στη Ρίγα, για παράδειγμα, στο πλευρό της ήταν και ο γάλλος πρόεδρος. Το μήνυμα προς τον Τσίπρα είναι σαφές: και οι δύο μεγάλες κομματικές οικογένειες, οι συντηρητικοί και οι σοσιαλιστές, μιλούν την ίδια γλώσσα. Υπάρχει όμως κι άλλη μια σκοπιμότητα. Σε περίπτωση αποτυχίας θα μπορεί η Μέρκελ να παραπέμψει στη Γαλλία και στο σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε για την αποτυχημένη διάσωση της Ελλάδας.

Ειρήνη Αναστασοπούλου  dw de