ΤΙ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΟΙ ΕΠΙΧΩΜΑΤΩΣΕΙΣ Νέες ενδείξεις ότι ο τάφος είναι ασύλητος

ΤΙ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΟΙ ΕΠΙΧΩΜΑΤΩΣΕΙΣ

Νέες ενδείξεις ότι ο τάφος είναι ασύλητος

Νέες βεβαιότητες ότι ο τάφος στον λόφο Καστά στην Αμφίπολη δεν έχει συληθεί εκφράζει η ανασκαφική ομάδα, στηρίζοντάς τες στα πρώτα αποτελέσματα έρευνας αρχαιολόγων και μηχανικών.

Το υπουργείο Πολιτισμού ανακοινώνει πως η πλήρωση των τριών χώρων με χώματα, έως τη θολωτή οροφή, έγινε επί τούτου από τους κατασκευαστές, προκειμένου να αποτραπεί η σύληση. Η χθεσινή ανακοίνωση αναφέρει πως διαπιστώθηκε ότι και στους τρεις χώρους, μετά τον τοίχο σφράγισης, «υπάρχει χαλαρή αμμώδης επίχωση, ως το μέγιστο ύψος του θόλου. Οι τρεις χώροι, που δημιουργούνται από την κατασκευή των εγκάρσιων διαφραγματικών τοίχων, κατά μήκος του θόλου, φαίνεται ότι καταχώθηκαν κατά τη σφράγιση του ταφικού μνημείου.

Οι τοίχοι, εν μέρει, λειτουργούν και ως στοιχεία αντιστήριξης των χαλαρών επιχώσεων. Τόσο το κενό στον εξωτερικό τοίχο σφράγισης όσο και οι οπές στα επόμενα διαφράγματα, που πιθανόν να έχουν προέλθει από αφαίρεση λίθων ή και από μη τοποθέτηση λίθων, φαίνεται ότι αποτελούν μέρος σχεδίου σφράγισης του τάφου».

Σε αυτήν την περίπτωση, όπως σχολιάζουν αρχαιολογικοί κύκλοι, έχουμε ένα «unicum», δηλαδή κάτι που εμφανίζεται μοναδικά, χωρίς κανένα απολύτως παράλληλο. Σε κανέναν μακεδονικό τάφο δεν έχει εντοπισθεί μέχρι σήμερα πλήρωση με χώμα από τους ίδιους κατασκευαστές. Σε τάφους που έχουν εντοπισθεί συλημένοι, έχουμε συγκέντρωση χωμάτων, όχι μέχρι την οροφή. Αλλά εδώ, όπως λένε οι ανασκαφείς, η συσσώρευση ήταν ηθελημένη.

Για την προστασία του μνημείου από την βροχή, εκτός από την κατασκευή του στεγάστρου, το οποίο και ολοκληρώθηκε, ξεκίνησε περιφερειακά του μνημείου, η διαμόρφωση αγωγών απορροής των ομβρίων υδάτων.

Ενα τέτοιο συμπέρασμα οδηγεί στη σκέψη ότι δεν έχουν βρει εξωτερικό άνοιγμα από το οποίο να ήταν δυνατόν να εισέλθουν τα χώματα, ούτε στον εξωτερικό τοίχο (άραγε όλοι οι δόμοι του σφραγιστικού τοίχου εντοπίσθηκαν στη θέση τους; Επίσης, κανένας θολίτης λίθος δεν βγήκε και ξαναμπήκε;) ούτε στην οροφή ή στα πλαϊνά.

Επομένως, δεν έχει μπει κάποιος στον τάφο και δεν άφησε πίσω του τρύπα ικανή να οδηγήσει στην πλήρωση με χαλαρά χώματα από πλημμυρικά φαινόμενα του παρακείμενου Στρυμόνα είτε απλά από βροχές. Πάντως, οι λίθοι της καμαρωτής οροφής, που είναι στη θέση τους, δεν δείχνουν τόσο σφιχτά προσαρμοσμένοι ώστε να μη μπορεί να εισχωρήσει ανάμεσά τους νερό, το οποίο δεν θα ήταν βεβαίως απεσταγμένο, αλλά θα συμπαρέσυρε άμμο. Επίσης ένα σημαντικό ερώτημα είναι με ποιο τρόπο κατάφεραν να γεμίσουν άμμο τους θαλάμους μέχρι την οροφή. Τέλος, πώς καταστράφηκαν τα κεφάλια των δύο Σφιγγών που βρέθηκαν ακέφαλες.

«Η διαπίστωση, μέχρι σήμερα, ύπαρξης τριών χώρων, κατά μήκος του θόλου, αποτελεί ένα ακόμη ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του μνημείου, το οποίο αποκαλύπτεται στον λόφο Καστά» λέει το υπουργείο, δείχνοντας κι εκείνο προς την κατεύθυνση του «unicum». Αν όμως το μνημείο γέμισε με άμμο επίτηδες, τότε, δεν θα πρέπει να εικάσουμε ότι σε κάποιο θάλαμο υπάρχει στεγανός κτιστός χώρος, μέσα στον οποίο εναποτέθηκαν η λάρνακα με τα οστά του νεκρού και τα κτερίσματα; Θα ήταν περίεργο να τον έχουν καλύψει με τόσο χώμα, εφόσον το ταφικό έθιμο επέτασσε καύση σε νεκρική πυρά και στη συνέχεια ενταφιασμό σε τάφο με κενό θάλαμο, διακοσμημένο με τοιχογραφίες ή μαρμάρινα γλυπτά.

Ο πρώτος διαφραγματικός τοίχος, μετά την είσοδο, «έχει αποκαλυφθεί μόνον ως το ιωνικό επιστύλιο, το οποίο διακοσμείται με τους οκτάφυλλους ανάγλυφους ρόδακες» σύμφωνα με το υπουργείο.

Tοποθετήθηκαν ισχυρά πατάρια εργασίας, που θα συγκρατήσουν και τους τοίχους του τάφου και τα χώματα, αλλά και τη θολωτή οροφή. Πατώντας σε αυτά, μπορούν οι εργαζόμενοι να προχωρήσουν στην αφαίρεση των χωμάτων

«Στο ακραίο ανατολικό τμήμα του επιστυλίου εμφανίστηκε το ανώτατο τμήμα πλευρικής παραστάδος. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι λείπει το ακραίο δυτικό τμήμα του επιστυλίου, όπως και οι υπερκείμενοι αυτού λίθοι. Επί του διαφραγματικού τοίχου θα υπάρχει η είσοδος, η οποία θα οδηγεί στον δεύτερο χώρο του μνημείου. Η μορφή της εισόδου θα αποκαλυφθεί μετά την αφαίρεση των χωμάτων, κατά τις αμέσως επόμενες μέρες».

Αρχαιολόγοι που γνωρίζουν από μακεδονικούς τάφους λένε ότι εφόσον υπάρχουν ρόδακες δεν πρέπει να αναμένεται θύρα αλλά θυραίο άνοιγμα και ότι η είσοδος, με κίονα και πεσσούς, θα ήταν μονή ή τριπλή, ανάλογα με το πώς είχε υποστηριχτεί το μήκους 4,5 μ. επιστύλιο.

H γεωτεχνική μελέτη προβλέπει και εξωτερική αντιστήριξη της εισόδου με τις Σφίγγες

Με την αφαίρεση χωμάτων από τον προθάλαμο, στον χώρο πίσω από τον τοίχο των Σφιγγών, αποκαλύφθηκε τμήμα μαρμαροθετημένου δαπέδου, με λευκά, μικρά ακανόνιστα τμήματα μαρμάρου, σε κόκκινο φόντο, σωζόμενο σε εξαιρετικά καλή κατάσταση. Στο κατώφλι του πρώτου διαφραγματικού τοίχου των Σφιγγών, εντοπίστηκαν επί της νωπογραφίας, η οποία το κάλυπτε, ίχνη μπλε χρώματος.

ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΤΥΜΒΟ
Συνεχίζονται οι εργασίες υποστύλωσης

Με την αφαίρεση χωμάτων από τον προθάλαμο, στον χώρο πίσω από τον τοίχο των Σφιγγών, αποκαλύφθηκε τμήμα μαρμαροθετημένου δαπέδου, με λευκά, μικρά ακανόνιστα τμήματα μαρμάρου, σε κόκκινο φόντο, σωζόμενο σε εξαιρετικά καλή κατάσταση.

Εσωτερικά και εξωτερικά του τάφου δουλεύουν πλέον τα συνεργεία της ανασκαφής στον λόφο Καστά στην Αμφίπολη, πραγματοποιώντας εκτεταμένες εργασίες υποστύλωσης και συντήρησης. Εργασίες που συνεχίστηκαν και το Σαββατοκύριακο και αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της ανασκαφικής δραστηριότητας. Μονάχα σε ένα μνημείο απολύτως ασφαλές μπορούν να γίνουν εργασίες χωρίς τον κίνδυνο τραυματισμών ή χειρότερων συνεπειών. Επίσης, το μνημείο πρέπει να μη διατρέχει το ίδιο κανενός είδους κίνδυνο σε όλες τις φάσεις. Από τη στιγμή δηλαδή που ξεκινά η ανασκαφή του έως και την ανάδειξη και απόδοσή του στο κοινό, κάτι που ακόμη αργεί.

Ισχυρά πατάρια εργασίας, που θα συγκρατήσουν και τους τοίχους του τάφου και τα χώματα, αλλά και τη θολωτή οροφή, τοποθετήθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα. Πατώντας σε αυτά, μπορούν οι εργαζόμενοι να προχωρήσουν στην αφαίρεση των χωμάτων. Ταυτοχρόνως, θα υπάρξει ισχυρή αντιστήριξη του δεύτερου διαφραγματικού χώρου για την αντιμετώπιση των ισχυρών ωθήσεων από τις γαίες του επόμενου χώρου. Τέλος, η γεωτεχνική μελέτη προβλέπει και εξωτερική αντιστήριξη της εισόδου με τις Σφίγγες, για την ασφάλεια του διαφράγματος και έδραση αντιστηρικτικών στοιχείων, που ενδεχομένως να απαιτηθούν, κατά την πρόοδο των ανασκαφικών εργασιών.

Για την προστασία του μνημείου από τη βροχή, εκτός από την κατασκευή του στεγάστρου, το οποίο ολοκληρώθηκε, ξεκίνησε περιφερειακά του μνημείου η διαμόρφωση αγωγών απορροής των ομβρίων υδάτων.

«Ενισχύεται η Εφορεία»
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, με ανακοίνωσή του για τον νέο οργανισμό του υπουργείου που δημοσιεύθηκε, αναφέρει ανάμεσα σε άλλα: «Τη στιγμή που η κυβέρνηση παριστάνει ότι ρίχνει βάρος στην αρχαιολογική έρευνα εκμεταλλευόμενη πολιτικά τη συνεχιζόμενη ανασκαφική έρευνα στον Τύμβο Καστά της Αμφίπολης, ταυτόχρονα: Συρρικνώνει τις Εφορείες Αρχαιοτήτων σε όλη τη χώρα, που είναι η πραγματική ραχοκοκαλιά της προστασίας και της ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ακόμη και η ΚΗ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, που διενεργεί τις ανασκαφές στην Αμφίπολη, θα πάψει να υπάρχει στις 28 Οκτωβρίου 2014, στον βωμό της ''οριζόντιας μείωσης δομών'' κατά 40% που ζητάει η Τρόικα και το ΥΔΜΗΔ».

Το υπουργείο, απαντώντας σε ανάλογο δημοσίευμα, τονίζει: «Η αλήθεια είναι ότι η νέα Εφορεία Αρχαιοτήτων που συγκροτείται στον νομό Σερρών ενισχύεται και διευρύνει τις αρμοδιότητές της καθώς περιλαμβάνει πλέον όχι μόνο την εποπτεία των Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων αλλά και των Βυζαντινών που μέχρι τώρα υπάγονταν στην αρμόδια Εφορεία του νομού Καβάλας».

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΩΤΤΗ
akotti@otenet.gr