«Ποιoς σώζει ποιoν;»

«Ποιος σώζει ποιον;» είναι ο τίτλος του γερμανικού ντοκιμαντέρ 104 λεπτών που γύρισαν η Λέσλι Φράνκε και ο Χέρντολορ Λόρεντς. Θέμα του η οικονομική κρίση στην Ευρώπη με ιδιαίτερο βάρος στην Ελλάδα.

Η Λέσλι Φράνκε και ο Χέρντολορ Λόρεντς είναι ιδρυτές της κινηματογραφικής εταιρείας Kern στο Αμβούργο. Εδώ και 30 χρόνια γυρίζουν ντομιμαντέρ με οικονομικό και κοινωνικό περιεχόμενο και συνεργάζονται στενά με τα δημόσια γερμανικά κανάλια ZDF, WDR και στο γαλλογερμανικό ARTE.

H τελευταία τους ταινία «Ποιoς σώζει ποιoν;» προβάλλεται τις τελευταίες εβδομάδες κυριολεκτικά σε ολόκληρο τον κόσμο, σε περίπου 150 χώρες, αναμεσά τους στην Ελλάδα και φυσικά στη Γερμανία. Στο επίκεντρο βρίσκεται η οικονομική κρίση στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιρλανδία, ενώ στο τέλος παρουσιάζεται και το παράδειγμα της Ισλανδίας. Πριν από μερικές ημέρες η ταινία προβλήθηκε στην κινηματογραφική λέσχη της Καλλιτεχνικής Ένωσης της Κολωνίας. Η Λέσλι Φράνκε μιλώντας στην Deutsche Welle μας εξήγησε γιατί οι δύο κινηματογραφιστές θέλησαν να κάνουν αυτή την ταινία:

«Είχαμε ασχοληθεί για πολλά χρόνια, πάνω από δέκα χρόνια, με τις ιδιωτικοποιήσεις για παράδειγμα των σιδηροδρόμων ή του νερού και μετά ήρθε η οικονομική κρίση. Οι ειδήσεις ήταν γεμάτες με λέξεις και ρεπορτάζ που κανείς δεν καταλάβαινε. Αυτό διαρκούσε για χρόνια και είπαμε πως κάτι τέτοιο είναι αδιανόητο και πως θα πρέπει να κάνουμε μια ταινία που να διαφωτίζει τον κόσμο».

Η Ελλάδα της υψηλής ανεργίας και των αδιεξόδων

H Λέσλι Φράνκε και ο Χέρντολορ Λόρεντς

Μέσα από την ταινία καταδεικνύεται ότι ο νεοφιλελευθερισμός, η αποκανονικοποίηση των αγορών και η εισαγωγή νέων οικονομικών προϊόντων ήταν οι βασικές αιτίες που οδήγησαν στην οικονομική κρίση. Παράλληλα επισημαίνεται πως το βάρος των τραπεζών μετακυλίεται στις πλάτες των φορολογουμένων.

«Τα χρέη είναι η περιουσία των πλουσίων και ο στόχος δεν είναι ο προσωπικός δανεισμός αλλά ο δανεισμός κρατών. Τα κράτη δηλαδή να είναι πάντοτε χρεωμένα ώστε οι τράπεζες να αποκομίζουν κέρδος» υπογραμμίζει η Λέσλι Φράνκε.

Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει την Ελλάδα της υψηλής ανεργίας και των αδιεξόδων, την Ισπανία των βάρβαρων εξώσεων μέσα από μια εντυπωσιακή ρεαλιστική κινηματογραφική καταγραφή και την Ισλανδία που επιχείρησε να αποκοπεί από τις μεγάλες διεθνείς τράπεζες, έκανε έρευνες για το ποιος ευθύνεται για την υπερχρέωση της χώρας και έστειλε στη φυλακή ακόμα και το διοικητικό συμβούλιο μια ολόκληρης τράπεζας. Καταγράφονται απόψεις πανεπιστημιακών, πολιτικών αλλά και μετανοημένων golden boys που στόχο είχαν κάποτε να φτιάχνουν αμφιλεγόμενα, επικίνδυνα προϊόντα υψηλού ρίσκου. Οι φορολογούμενοι όλης της Ευρώπης έχουν επωμισθεί τα χρέη των τραπεζών, σύμφωνα με τους Γερμανούς κινηματογραφιστές. Τα πακέτα διάσωσης δεν έφθασαν στα χέρια των Έλληνων πολιτών αλλά δόθηκαν για να σωθούν οι γαλλικές και οι γερμανικές τράπεζες, οι οποίες διατηρούσαν μεγάλο αριθμό ελληνικών ομολόγων στα χαρτοφυλάκιά τους όταν ξέσπασε η κρίση. Η άποψη αυτή κάθε άλλο όμως παρά η κυρίαρχη είναι στη Γερμανία. Πώς κρίνει αλήθεια η Λέσλι Φράνκε τον γερμανικό τύπο και τους πολιτικούς για τον τρόπο με τον οποίο αναφέρονται στην οικονομική κρίση στην Ελλάδα;

«Είναι καταστροφικός. Πρόκειται για μια απάτη εις βάρος όλων των ευρωπαϊκών λαών. Κανένας δεν λέει την αλήθεια, αυτό που πραγματικά συνέβη. Διερωτώνται για τα δισεκατομμύρια που δόθηκαν στην Ελλάδα και γιατί αυτή δεν καταφέρνει να σταθεί στα πόδια της. Η Ελλάδα όμως δεν πήρε ούτε ένα σεντ. Κι αυτό πρέπει να το λέμε και να το ξαναλέμε. Τα χρήματα πήγαν στις τράπεζες».

Μια ταινία που χρηματοδοτήθηκε από το κοινό

Άστεγος στην Αθήνα

Μια από τις πιο εντυπωσιακές συνεντεύξεις είναι του πρώην τραπεζίτη Σατιαγίτ Ντας, ο οποίος εξηγεί πως οι τράπεζες προκάλεσαν την κρίση μέσα από τον συνεχή και υπερβολικό δανεισμό και στη συνέχεια επωφελήθηκαν. Οι τράπεζες μπορούν να δίνουν δάνεια διότι τα ασφαλίζουν με παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα υψηλού κινδύνου. Ο ίδιος ο Σατιαγίτ Ντας, είχε εφεύρει πολλά από αυτά τα παράγωγα προϊοντα και όπως ο ίδιος λέει «τα προϊόντα αυτά είναι σε θέση να κρύβουν ζημίες, τα κέρδη μπορούν να διαφεύγουν της προσοχής της δικαιοσύνης αλλά και να κρύβονται ένα σωρό πράγματα στους ισολογισμούς. Με αυτό τον τρόπο μπορεί κανείς να φοροδιαφεύγει, να παρακάμπτει τελικά κανονισμούς και νόμους περί περιορισμών στον ανταγωνισμό».

Η ταινία σύμφωνα με τους δύο δημιουργούς βρίσκει μεγάλη ανταπόκριση στη Γερμανία και προβληθεί από τα ΜΜΕ. Ο κόσμος δείχνει ενδιαφέρον να δει μια διαφορετική προσέγγιση. Η ταινία χρηματοδοτήθηκε από το κοινό. Το 2012 δημιουργήθηκε μια ιστοσελίδα που εξηγούσε ποιοι είναι οι δημιουργοί και οι προθέσεις τους, παρουσιάζοντας παράλληλα το περιεχόμενο της ταινίας. Με 20 ευρώ όποιος ήθελε μπορούσε να γίνει συμπαραγωγός και να πάρει ένα DVD που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για μη εμπορικούς σκοπούς. Συγκεντρώθηκαν χρήματα από 4.000 ανθρώπους.

Μαρία Ρηγούτσου  dw de